Kultura, samokształcenie i tworzenie wspólnoty. Ideał kształcenia z perspektywy intelektualnej historii społecznej skłonności człowieka (tłum. P. Mikulska)

Ferenc HÖRCHER

Węgierska Akademia Nauk, Instytut Filozofii, 30 Országház u., H-1014, Budapeszt, Węgry , Węgry

Patrycja MIKULSKA

Instytut Jana Pawła II, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska

Abstrakt

W artykule przedstawiono przegląd historii pojęcia kształcenia (niem. Bildung) w oparciu o prace Hansa-Georga Gadamera, György’ego Márkusa, Raymonda Geussa i Georga G. Iggersa. Z długich dziejów tego pojęcia wybrano trzy odrębne momenty. Najpierw omówiono rzymską koncepcję kultury, następnie naszkicowano chrześcijańskie, średniowieczne poglądy na formację, by wreszcie przedstawić chrześcijańsko-humanistyczne i oświeceniowe zastosowanie pojęcia kształcenia (głównie w okresach renesansu oraz brytyjskiego i francuskiego oświecenia). Na koniec zaprezentowano prawdopodobnie najlepiej znaną konceptualizację ideału kształcenia, zawartą w myśli Wilhelma von Humboldta. W tym kontekście najważniejsze wydają się kwestie, w jaki sposób pogodzić indywidualne i wspólnotowe poczucie tożsamości jednostki oraz jaki związek zachodzi między jej światem wewnętrznym a zewnętrznym światem działającego podmiotu.

Słowa kluczowe:

kształcenie, Gadamer, kultura, kształtowanie charakteru, samokontrola, uprawa duszy, imago Dei, pełny rozwój człowieka