Utopijni święci. Figura mesjasza w prozie polskiej po roku 1989

Wojciech KUDYBA

Katedra Literatury Współczesnej, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa , Polska

Abstrakt

Figura mesjasza często powraca w polskiej prozie literackiej dwudziestego i dwudziestego pierwszego wieku. Pojawia się w dwudziestowiecznych powieściach, jak Listy Nikodema Jana Dobraczyńskiego, Jezus z Nazarethu Romana Brandstaettera czy Opowieści ewangelistów Zenona Kosidowskiego. Wśród powieści powstałych w dwudziestym pierwszym wieku, które wykorzystują ten motyw, można wymienić Pannę Ferbelin Stefana Chwina i Jerzego Sosnowskiego Instalację Idziego.

Polska proza literacka po roku 1989 realizuje nowy model odniesienia do tekstu biblijnego. Tekst powieści nie stanowi już prostej egzegezy tekstu Pisma Świętego, a jego związek ze źródłową inspiracją jest raczej luźny. Przykładami mogą być omawiane w artykule powieści Chwina i Sosnowskiego. Odzwierciedlają one dwa sposoby wykorzystania Biblii jako literackiej inspiracji: Chwin opiera się wprost na tekstach biblijnych, ale bohaterowie jego powieści skłaniają się raczej ku duchowości New Age, Sosnowski zaś często parafrazuje teksty biblijne w celu wyrażenia ich duchowego przekazu we współczesnym, codziennym języku.

Słowa kluczowe:

współczesna polska proza literacka, figura mesjasza, figura świętego, Biblia jako inspiracja literacka, Jerzy Sosnowski, Stefan Chwin