Przemoc i język (tłum. P. Mikulska)

Paul RICOEUR

Patrycja MIKULSKA

Instytut Jana Pawła II, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska

Abstrakt

Autor analizuje podstawowe dla ludzkiej egzystencji przeciwieństwo spójnego dyskursu i przemocy na przykładzie wykorzystywania języka (mowy) w polityce, poezji i filozofii. Z analizy tej wyprowadza teoretyczny wniosek, że język ma charakter celowościowy, redukcja rozumu do inteligencji instrumentalnej służy przemocy, a problem przemocy w mowie jest możliwy do rozwiązania tylko wtedy, gdy zrozumiemy podmiot mówiący oraz zbadamy język nie tylko w aspekcie jego struktury, lecz także sensu. Autor formułuje również praktyczne wskazówki dotyczące właściwego posługiwania się językiem w obliczu przemocy: konieczność głoszenia teoretycznej prawdy – stanowiącej punkt wyjścia jego analizy – o radykalnym przeciwieństwie spójnego dyskursu i przemocy, konieczność dawania świadectwa tej prawdzie jako imperatywowi oraz nieużywanie przemocy w dyskursie, co oznacza respektowanie wielości i różnorodności języków oraz ich hierarchii.

Słowa kluczowe:

język, przemoc, mowa, spójny dyskurs, inteligencja instrumentalna, podmiot, celowość języka