Między rozmową a sporem. Próba fenomenologii dialogicznej

Dobrosław KOT

Katedra Filozofii, Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 16, 31-510 Kraków , Polska

Abstrakt

Spór i rozmowa stoją w wyraźnej opozycji. W filozofii spotkania rozmowa jest wyrazem relacji dialogicznej, natomiast spór to miejsce walki. Rozmowa jest sposobem wyrażnia relacji Ja–Ty, podczas gdy spór przynależy do świata Ja–To. Fenomenologiczna analiza sporu ukazuje pewne jego dialogowe miejsca. Nawet jeśli sporowi daleko do relacji dialogicznej, to wyrasta on z dialogowej koncepcji podmiotowości biorących udział w sporze. Obok dialogiczności obecnej w tradycji filozofii spotkania (Buber, Lévinas) istnieje tradycja myślenia o dialogowości (Bachtin). Dzięki Bachtinowskiej koncepcji polifonii wewnętrznych głosów można lepiej zrozumieć istotę sporu i jego dialogowe momenty oraz dialogiczne konsekwencje. Ostatecznie spór jako rozbicie jedności podmiotu na niezależne, wewnętrzne głosy, może doprowadzić – poprzez dialogiczne przywrócenie jedności Ja i Ty – do odsłonięcia prawdy.

Słowa kluczowe:

spór, rozmowa, dialogiczność, dialogowość, Ja–Ty, przemoc, walka, prawda