Profile semantyczne miłości i przyjaźni. Wyniki badań empirycznych przeprowadzonych wśród młodzieży akademickiej

Grażyna HABRAJSKA

Zakład Teorii i Praktyki Komunikacji, Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Gdańska 107, 97-507 Łódź, Poland , Polska

Abstrakt

Różnice między pojęciami miłości i przyjaźni można opisać odpowiadając na pytania: „czym jest?” – czyli jaki jest charakter związku, jakie ma on cechy; „kogo dotyczy?” –czyli kto może tworzyć związek; „co jest jej podstawą?”; „jak powstaje?”; „jak długo trwa?”; „jakie relacje łączą jej obiekty?”; „jaki jest ich stosunek do seksu?”. Charakteryzując te elementy, uzyskujemy potoczne definicje miłości i przyjaźni, gdzie miłość to uczucie (pytanie: „czym jest?”), które łączy dwie osoby (pytanie: „kogo dotyczy?”), powstaje nagle, nieoczekiwanie (pytanie: „jak powstaje?”), jest względnie trwałe (pytanie: „jak długo trwa?”), oparte na licznych relacjach (pytanie: „jakie relacje łączą obiekty?”), zwykle wiąże się z seksem (pytanie: „jaki jest stosunek do seksu?”). Przyjaźń, w odniesieniu do przywołanych parametrów, określana jest jako związek łączący ludzi, często tej samej płci, dobierających się na podstawie wspólnych poglądów czy postaw, najczęściej trwały, wykluczający seksualność, wymagający określonych relacji między tworzącymi go osobami. Relacje, stanowiące istotną część różnic, w definicjach przedstawiane były w bardzo skromnym zakresie. Ponieważ jednak we wszystkich opracowaniach dotyczących miłości i przyjaźni charakterystyki koncentrują się właśnie na relacjach osób uczestniczących w tych związkach, przyjrzałam się im w przeprowadzonych badaniach dokładniej. Przedmiotem badań była chęć określenia: (1) jakie cechy są pożądane u przyjaciela, a jakie u osoby, którą się kocha (kochanka), (2) jakie cechy wykluczają osobę, która jest potencjalnym kandydatem na przyjaciela (kochanka), (3) co jesteśmy gotowi zrobić dla przyjaciela, a co dla kochanka oraz (4) jak okazujemy przyjaźń, a jak miłość. Z badań wynika, że profile semantyczne mocno ustabilizowanych symboli kolektywnych miłości i przyjaźni ulegają powolnej ewolucji z podejścia kolektywistycznego ku indywidualistycznemu. Młodzi ludzie odchodzą od postaw romantycznych, opartych na wartościach abstrakcyjnych, w kierunku racjonalistycznych, nastawionych na konkretne korzyści własne i partnera, jakie można uzyskać w związku.

Słowa kluczowe:

miłość, przyjaźń, semantyka, ankieta