O idei basho w filozofii Kitarō Nishidy (tłum. D. Chabrajska)

Masakatsu FUJITA

Graduate School of Advanced Integrated Studies in Human Survivability (GSAIS), Kyoto University, Yoshida Honmachi, Sakyo-ku, Kyoto 606-8501, Japan , Japonia

Dorota CHABRAJSKA

Instytut Jana Pawła II, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska

Abstrakt

Kitarō Nishida (1870-1945) w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju filozofii w Japonii. Jest on najważniejszym myślicielem japońskim – stworzył podwaliny tak zwanej filozoficznej szkoły z Kioto. Jego myśl przeszła znaczną ewolucję na przestrzeni jego życia. Jest on jednak ceniony przede wszystkim za teorię miejsca czy też toposu (jap. basho), którą sformułował w środkowym okresie swojej filozoficznej działalności.

Dla sformułowania przez niego idei basho decydujące znaczenie miało przyjęcie Arystotelesowskiego pojęcia substancji. Nishida nie przejął jednak oryginalnej postaci tego pojęcia. „ interpretacji Nishidy substancja jest tym, co postrzega i poznaje samo siebie przez odzwierciedlenie siebie w swoim wnętrzu. W tym sensie jest ona tym, co transcenduje i owija sobą „ja”. W kategoriach relacji „podmiot–predykat” w przypadku sądów subsumpcyjnych upatruje się tego po stronie predykatu. Jest to zatem coś, co nigdy nie staje się podmiotem (gramatycznym), to znaczy nigdy nie staje się treścią wiedzy i może być uchwycone jedynie jako basho.

Zasadnicza postawa, którą można dostrzec w myśli Nishidy, polega nie tyle na tym, by ujmować poznawczo byty w ich postaci uprzedmiotowionej, ile by uchwycić byt w jego całości. Innymi słowy można powiedzieć, że chodzi o to, by spojrzeć na byty z punktu widzenia samej rzeczywistości. Teoria basho powstała właśnie na tle poszukiwania dla tej idei logicznej podstawy.

Słowa kluczowe:

Kitarō Nishida, basho (miejsce), Arystoteles, Jan Szkot Eriugena, nicość