„Wielka rzecz wymaga wielkich przestrzeni”. Antyczne podstawy średniowiecznego obrazu świata

Małgorzata KOWALEWSKA

Zakład Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Collegium Humanicum, Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin , Polska

Abstrakt

Kategoria przestrzeni jest – obok kategorii czasu, przyczyny czy zmiany – najważniejszą kategorią leżącą u podstaw systemu myślowego, który wpływa na kształt obrazu świata, jaki tworzą ludzie w poszczególnych cywilizacjach, kulturach lub epokach. Ten zaś oddziałuje na zachowania ludzi model ten przyjmujących. Średniowieczny model świata oparty jest na podstawach starożytnych. Artykuł przedstawia – na podstawie wybranych źródeł literackich – pewne aspekty poglądów wybranych autorów starożytnych, które są związane z rozumieniem kategorii przestrzeni materialnej oraz przestrzeni niematerialnej. Artykuł wymienia wybrane definicje przestrzeni, przedstawia zarys budowy przestrzeni kosmosu (oparty na motywach pochodzących z pism Cycerona i Pliniusza), drogę wędrówki dusz w przestrzeni kosmicznej (na podstawie poglądów Makrobiusza) oraz nawiązuje do kwestii przestrzeni wewnętrznej związanej z doświadczeniem mistycznym.

Słowa kluczowe:

przestrzeń, kosmos, wędrówka duszy, wymiary Boga, przemiana, obraz świata