Nadzieja chrześcijańska w świecie ponowoczesnym. Istota – utrata – przywracanie. Refleksja kulturoznawcza

Ryszard STRZELECKI

Instytut Nauk o Kulturze, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, ul. Jagiellońska 11, 85-067 Bydgoszcz , Polska

Abstrakt

Problematyka artykułu dotyczy nadziei chrześcijańskiej, jej utraty oraz warunków przywracania. Podstawą rozważań jest źródłowe rozumienie nadziei obecne w encyklice Benedykta XVI Spe salvi. Przedmiotem nadziei chrześcijańskiej jest depozyt wiary, w tym kwestia rzeczy ostatecznych. Nadzieja wymaga zatem uznania obiektywności rzeczywistości doczesnej i eschatologicznej. Podmiotem nadziei jest zwrócony ku Transcendencji homo viator, a elementy ją współtworzące to ukierunkowanie woli przez podmiot oraz jego udział we wspólnocie. Czynniki dekonstrukcji mogą dotyczyć jednego lub wszystkich elementów struktury nadziei. W artykule omówione zostało zjawisko dekonstrukcji nadziei w różnych wymiarach kultury współczesnej. Refleksja końcowa dotyczy kwestii przywracania nadziei, które dokonać się może na drodze przeciwnej wobec dekonstrukcji, a zatem poprzez odzyskanie wiary. Podstawą takiego zwrotu może stać się wskazanie św. Augustyna: aby wierzyć w Boga, trzeba wpierw wierzyć Bogu, czyli realizować dobro wspólne, uznawać osobową godność człowieka i transcendentną wartość ludzkiego życia.

Słowa kluczowe:

nadzieja chrześcijańska, osoba, Bóg, ponowoczesność, teologia apofatyczna, sekularyzm, postsekularyzm, wola, eschatologia, wiara, wspólnota, personalizm