Józef Łobodowski – popularyzator literatury ukraińskiej

Ludmiła Siryk, dr hab

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej , Polska
https://orcid.org/0000-0002-1957-2290


Abstrakt

Tematem niniejszego artykułu jest działalność Józefa Łobodowskiego na rzecz popularyzacji literatury ukraińskiej wśród czytelników polskich. Badanie zostało
przeprowadzone na podstawie tekstów z zakresu publicystyki literackiej (artykuły, recenzje, informacje), przekładów z języka ukraińskiego poezji, prozy i krytyki literackiej, a także jego wystąpień na spotkaniach i konferencjach literackich. Zostały przedstawione poglądy pisarza na historię literatury ukraińskiej i wyeksponowane przez niego cechy szczególne tej literatury. W omawianej publicystyce zaakcentowane są dwie cechy, mianowicie: niesprzyjające warunki piśmiennictwa ukraińskiego XIX i XX wieku oraz konsekwentny rozwój literatury o charakterze narodowo-wyzwoleńczym wbrew wspomnianym warunkom. Analizę poglądów i postawy uzupełnia omówienie spuścizny translatorskiej twórcy. Stwierdzono, że obiektem zainteresowań tłumacza jest twórczość zakazana przez cenzurę radziecką oraz postawa pisarzy krajowych i emigracyjnych, którzy uznawali wartości demokratyczne, niepodległościowe i humanistyczne. Zaprezentowany czytelnikom szkic zawiera próbę podkreślenia pionierskiej działalności Łobodowskiego w dziedzinie popularyzacji literatury i myśli ukraińskiej.

Słowa kluczowe:

Józef Łobodowski, literatura, publicystyka literacka, przekład, popularyzacja, postawa antyradziecka

Bakuła Bogusław. 1990. Publicystyka Józefa Łobodowskiego. „Orzeł Biały” nr 12.

Dybciak Krzysztof. 1990. Panorama literatury na obczyźnie. Kraków: Oficyna Literacka.

Iwaniuk Wacław. 1991. Ostatni romantyk. „Kresy” nr 7.

Janiw Wołodymyr. 1978. O konieczności współpracy. Tłum. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 10: 117-120.

Koszeliweć Iwan (wyb i oprac.). 1969. Ukraina 1956-1968. Paryż: „Instytut Literacki”.

Koszeliweć Iwan. 1971. Pięciolatki literatury ukraińskiej. „Kultura” nr 9: 64–74.

Kuryłło Stefan [pseud. J. Łobodowskiego]. 1938. Demaskująca się demokracja. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 30 (269), 14.08.

Kuryłło Stefan. 1938. Historia in statu nadcendi. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 38 (277), 9.11.

Kuryłło Stefan. 1938. Na rozdrożu kultur i cywilizacyj. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 47 (286), 11.12.

Kuryłło Stefan. 1938. Od Małorosji do Mitteleuropy. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 43 (282), 13.11.

Lavrìnenko Ûrìj (vib. ì oprac.). 1959. Rozstrìlâne vìdrodžennâ. Antologìâ 1917-1933. Poezìâ – Proza – Esej. Paryż: Instytut Literacki [Лавріненко Юрій (виб. і опрац.). 1959. Розстріляне відродження. Антологія 1917-1933. Поезія – Проза – Драма – Есей. Paryż: Instytut Literacki].

Łobodowski Józef. 1938. Książka o hetmanie Orliku. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 23 (262), 5.06.

Łobodowski Józef. 1938. Młoda poezja ukraińska. „Biuletyn Polsko-Ukraiński” nr 25 (264), 19.06.

Łobodowski Józef. 1952. Przeciw upiorom przeszłości. „Kultura” nr 2-3.

Łobodowski Józef. 1954. Scylle i Charybdy ukraińskiej poezji. Cz. I. „Kultura” nr 5. Łobodowski Józef. 1954. Scylle i Charybdy ukraińskiej poezji. Cz. II. „Kultura” nr 6. Łobodowski Józef. 1959. Strapienia tłumacza. „Kultura” nr 6.

Łobodowski Józef. 1964. Taras Szewczenko 1814-1964. „Kultura” nr 7-8: 204-206.

Łobodowski Józef. 1968. Ukraińska literatura emigracyjna. „Kultura” nr 4.

Małaniuk Jewhen. 1950. Kartki z notatnika. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 6: 62-66.

Mosendz Leonid. 1948. Ukraińscy neoklasycy-parnasiści. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 7: 39-54.

Sawicka Jadwiga. 1988. Hellada Scytyjska. „Więź” nr 11-12: 139-145.

Symonenko Wasyl. 1966. Urywki myśli. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski . „Kultura” nr 6: 9-17.

Szczerbak Jurij. 1982. Czerwone maki na Monte Cassino. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 1-2: 80-96.

Szerech Jurij. 1951. Młodzież czwartego Charkowa. Tłum na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 1: 11-23.

Szerech Jurij. 1952. Pokój nr 101. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski . „Kultura” nr 5: 3-16.

Szerech Jurij. 1953. Zachód jest Zachodem – Wschód jest Wschodem. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 11: 9–23.

Szewczenko Taras. 1952. Sen. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. W: Szerech Jurij. Pokój nr 101. „Kultura” nr 5.

Szypowska Irena, 1988. Zawsze gardziłem ciszą zasiedziałych mieszczan. Rozmowa z Józefem Łobodowskim. „Poezja” nr 6: 74-78.

Szypowska Irena, 1996, Pochwała Ukrajini Jozefa Łobodowskoho, w: J. Łobodowski, Pisnia pro Ukrajinu, Lwiw: „Каmеniar” с. 7-32.

Tiutiunnyk Hryhir. 1966. Dziwna historia. Tłum. na j. pol. Józef Łobodowski. „Kultura” nr 7-8: 61-63.

Zelenko Konstântin. 1973. Jozef Lobodovskij. „Ukrainske slovo”, Pariž, 6.05 [Зеленко Констянтин. 1973. Юзеф Лободовський. „Українське слово”, Париж, 6.05].


Opublikowane
2020-12-23


Siryk, L. (2020). Юзеф Лободовський –популяризатор національної української літератури. TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6(14), 15–29. https://doi.org/10.31743/teka.11883

Ludmiła Siryk, dr hab  l.siryk@poczta.umcs.lublin.pl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej https://orcid.org/0000-0002-1957-2290