Kharkov ABC. About sacral motifs in “A.B.C. of a Pole Pilgrim” by Bronisława Ostrowska
Beata Obsulewicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-2103-9484
Abstract
The article is devoted to the figure and lyrics of an outstanding artist of Young Poland, Bronisława Ostrowska. It presents her works published in Kharkov, where she lived during World War I, against the background of the poet’s biography and the religious issues evoked in her literary statements. It characterizes the Polish community in Kharkov at the turn of the 19th and 20th centuries, in which the poet, together with a wave of refugees from the Kingdom of Poland, organized cultural and educational life in the 1915-1918. It focuses on „A.B.C. of the Pole Pilgrim”, published in Kharkov, analyzing and interpreting the sacral topic present in it. It attempts to show this volume and two other collections of Ostrowska’s poetry also published in Kharkov in the context of the formation of her literary personality.
Keywords:
Bronisława Ostrowska, Kharkov, sacral topic, World War I, polish modernismReferences
Abecedariusz. 1998. W: Słownik terminów literackich. Red. Sławiński J. Wyd. III poszerz. I popraw. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo: 13.
Bobrowska Barbara. 1995. Eleuzyńsko-chrześcijańska symbolika siewcy i ziarna w wierszach kryptopatriotycznych. „Pamiętnik Literacki” z.1: 65–84.
Budrewicz Tadeusz. 2001. Przeciw legalizmowi. O „A... B... C...” Elizy Orzeszkowej. W: List, nowela, opowiadanie. Analizy i interpretacje. Red. Budrewicz T., Bursztyńska H. Wyd. II poszerz. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej: 26–41.
Czachowska Jadwiga. 1965. Staff w Charkowie. „Twórczość” nr 4: 95–102.
Dornseiff Franz. 2001. Alfabet w mistyce i magii. Przeł. R. Wojnakowski. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.
Filipkowska Hanna. 1977. Tułacze-wędrowcy. W: Młodopolski świat wyobraźni. Studia i eseje. Red. Podraza-Kwiatkowska M., Kraków: Wydawnictwo Literackie: 11–48.
Głowiński Michał. 1982. Wstęp. W: Ostrowska B., Utwory prozą, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 5–15.
Głowiński Michał. 1968. Bronisława Ostrowska. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Red. Wyka K., Hutnikiewicz A., Puchalska M.. T. 1. Warszawa: PWN: 591–603.
Głowiński Michał. 1979. Ostrowska z Brzezickich Bronisława. W: Polski Słownik Biograficzny. Wrocław: T. XXIV: Z. 3: 534–536.
Kielak Dorota. 2001. Wielka Wojna i świadomość przełomu. Literatura polska lat 1914–1918. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Kijas Artur. 2005. Polonia charkowska, jej początki i przemiany. W: Kijas A. Polacy na Uniwersytecie Charkowskim 1805–1917. Poznań: Zakład Poligraficzny „Grafika”: 190–214.
Kloch Zbigniew. 1986. Poezja pierwszej wojny. Tradycja i konwencje. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Koziołek Ryszard. 2010. Antygona w wielkim mieście. W: Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej. Red. Wiśniewska I., Obsulewicz B. K. Lublin: Wydawnictwo Naukowe KUL: 11–34.
Kurkiewicz Marek. 2013. Tętno epoki. Miejsce i rola motywu krwi w literaturze Młodej Polski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Lichański Stefan. 1967. Spójnia ślubnego pierścienia. (Liryka Bronisławy Ostrowskiej). W: Lichański S. Cienie i profile. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 227–446.
Lipiński Teodor. 1905. Polacy w Charkowie. „Znicz”. Kalendarz informacyjny z działem literackim na rok 1905: 71–139.
Maciejewska Irena. 1973. Leopold Staff. Lwowski Okres twórczości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mortkowicz-Olczakowa Hanna. 1959. Bunt wspomnień. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Nowak Stanisław. 1933. Z moich wspomnień (Lata szkolne 1884–1902). Częstochowa: W. Święcki i S-ka.
Olech Barbara. 2012. Harmonia, liryzm, trwoga. Studia o twórczości Bronisławy Ostrowskiej. Białystok: Zakład Badań Interdyscyplinarnych i Porównawczych „Wschód – Zachód”. Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.
Olszewska Maria Jolanta. 2004. Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914–1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Ostrowska Bronisława. 1911. Liryka francuska. Seria I i II. Warszawa: Wydawnictwo Jakóba Mortkowicza.
Ostrowska Bronisława. 1916. A.B.C. Polaka Pielgrzyma. Charków: Nakładem Księgarni Polskiej.
Ostrowska Bronisława. 1916. Dla dzieci. Charków: nakładem Księgarni Polskiej.
Ostrowska Bronisława. 1917. Z raptularza 1910–1917. Charków: nakład Autorki.
Ostrowska Bronisława. 1934. Pisma poetyckie. Przedmowa J. Lechoń. Oprac. L. Piwiński, t. IV, Warszawa: Wydawnictwo J. Mortkowicza.
Ostrowska Bronisława. 1978. W: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. T. XV: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk: 197–201.
Ostrowska Bronisława. 1982. Rozmyślania. W: Ostrowska B. Utwory prozą, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 47–72.
Ostrowska-Grabska Halina. 1975. Sprostowanie. „Pamiętnik Literacki” z. 2: 369.
Ostrowska-Grabska Halina. 1978. Bric à brac. 1848–1939. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Prus Bolesław. 1963. Kroniki. T. 13. Oprac. Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Schwob Marcel. 1907. Księga Monelli. Przeł. B. Ostrowska, Lwów: nakładem Księgarni Polskiej B. Połoniecki.
Skowyra Marian. 2018. Jak Polacy Charków budowali. „Kurier Galicyjski” nr 13. [źródło internetowe] https://kuriergalicyjski.com/rozmaitosci/7001-jak-polacy-charkow-budowali-czesc-xxxi[dostęp 28 XII 2019].
Staff Leopold. 1918. Tęcza łez i krwi. Charków: nakładem H. Toeplitza.
Szary-Matywiecka Ewa, Alfabet. W: Szary-Matywiecka E. Książka-powieść-autotematyzm. Od „Pałuby” do „Jedynego wyjścia”). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk: 95–113.
Świętochowski Aleksander. 1892. Liberum veto. „Prawda” nr 21: 249–250.
Weintraub Wiktor. 1991. Pielgrzym. W: Słownik literatury polskiej XIX wieku. Red. Bachórz J. Kowalczykowa A. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 690–692.
Wydrycka Anna. 1998. „Rymów gałązeczki skrzydlate”. W świecie poetyckim Bronisławy Ostrowskiej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Wydrycka Anna. 2009. „Drogi promienia”. O biografii i opowiadaniach wspomnieniowych Bronisławy Ostrowskiej. „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza”: 107–118.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-2103-9484
