The Field of Identity and Vincenzian Transgressions
Abstract
The issue of Stanisław Vincenz’s (1888–1971) identity was addressed by historian Andrzej Z. Zięba, who concluded from his analysis of the cycle On the High Uplands that Vincenz’s identity was unequivocally Polish. According to Zięba, other ethnic traditions (Hutsul and Hasidic) should be regarded as enriching threads within the heritage of the old Polish-Lithuanian Commonwealth that Vincenz embraced. This article proposes a broader perspective, encompassing not only Połonina, whose plot concludes in 1887, but also documents from Vincenz’s personal life that reveal the evolution of his attitudes in response to contemporary historical events. Based on less familiar or unpublished egodocuments reflecting Vincenz’s views on Jewry and Polish anti-Semitism, it can be argued that Vincenz did not align with a xenophobic and aggressive form of Polishness. Instead, he integrated ethnically diverse elements into his own identity, transcending state, cultural, and political boundaries.
Keywords:
Stanisław Vincenz, identity, Polishness, rootedness, "On the High Uplands", Pokuttya, egodocuments, anti-Semitism, Jews, HutsulsReferences
Błoński Jan. 1994. Biedni Polacy patrzą na getto. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Borodziewicz Magdalena. 2024. Autokomentarze do cyklu „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza. Próba edycji. Praca licencjacka napisana pod kier. J. Choroszego. Wrocław: Instytut Filologii Polskiej UWr.
Brzoza Czesław, Sowa Andrzej Leon. 2006. Historia Polski 1918–1945. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bukowina po stronie dialogu. 1999. Red. Feleszko K. Sejny: Pogranicze.
Burda-Fischer Dorota. 2015. Stanisława Vincenza tematy żydowskie. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea.
Cała Alina. 2012. Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła. Warszawa: Wydawnictwo Nisza.
Chlebowczyk Józef. 1975. Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.). Warszawa–Kraków: PWN.
Choroszy Jan A. 2015 Pisarstwo pracownika duchowego (zarys diachroniczny). W: Zatrudnienie: literat. Materiały, studia i szkice o Stanisławie Vincenzie. Red. Choroszy J. A. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea: 15-42.
Choroszy Jan Andrzej. 2016. Korespondencja Józefa Wittlina ze Stanisławem Vincenzem. W: Józef Wittlin – pisarz kulturowego pogranicza. Red. Zajączkowski R. Lublin: TN KUL, KUL: 107-127.
Chyziak Kamila Dominika. 2020. Powojenna codzienność na tle pamięci o wojnie i Zagładzie w korespondencji Racheli Auerbach z Ireną i Stanisławem Vincenzami. Praca licencjacka napisana pod kier. Choroszego J. Instytut Filologii Polskiej UWr.
Dobosz Weronika. 2024. Korespondencja Stanisława Vincenza z Józefem Czapskim w latach 1954–1955. Próba edycji. Praca licencjacka napisana pod kier. Choroszego J. Instytut Filologii Polskiej UWr.
Fenton Steve. 2007. Etniczność. Przeł. Chomicka E. Warszawa: Sic!
Garlicki Andrzej. 2008. Piękne lata trzydzieste. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Hersch Jeanne. 1977. O Stanisławie Vincenzie. Przeł. Vincenz A. W: Vincenz Stanisław. Tematy żydowskie. Wstęp Hersch J. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.
Hertz Aleksander. 1979. Wyznania starego człowieka. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.
Janicka Elżbieta, Żukowski Tomasz. 2016. Przemoc filosemicka? Nowe narracje o Żydach po roku 2000. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. 2006. Red. Markowski M. P., Nycz R. Kraków: Universitas.
Landau-Czajka Anna. 2006. Syn będzie Lech… Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Liberda Dominika. 2022. Korespondencja Stanisława i Ireny Vincenzów z Aleksandrem i Alicją Hertzami. Opracowanie edytorskie. Praca magisterska napisana pod kier. Choroszego J. Instytut Filologii Polskiej UWr.
Literatura polska wobec zagłady. 2000. Red. Brodzka-Wald A., Krawczyńska D., Leociak J. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny.
Madyda Aleksander. 2015. „Prawda starowieku” Stanisława Vincenza jako utwór publicystyczny. W: Zatrudnienie: literat. Materiały, studia i szkice o Stanisławie Vincenzie. Red. Choroszy J. A. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea: 283-295.
Marbach Peter. 1992. Dialog Stanisława Vincenza. Kalejdoskop wspomnień i obrazów. Przeł. Bukowscy J. i J. W: Świat Vincenza. Studia o życiu i twórczości Stanisława Vincenza (1888–1971). Red. Choroszy J. A., Kolbuszewski J. Wrocław: Leopoldinum: 39-52.
Miłosz Czesław. 1958. La Combe. „Kultura” (Paryż) nr 10: 26-38.
Miłosz Czesław. 1999. Wyprawa w Dwudziestolecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ołdakowska-Kuflowa Mirosława. 2006. Stanisław Vincenz – pisarz, humanista, orędownik zbliżenia narodów. Biografia. Lublin: TN KUL.
Ossowski Stanisław. 1984. O ojczyźnie i narodzie. Warszawa: PWN.
Romanowski Andrzej. 2007. Prawdziwy koniec Rzeczy Pospolitej. Kraków: Universitas.
Snyder Timothy. 2006. Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa i Białoruś 1569–1999. Przeł. Pietrzak-Merta M. Sejny: Pogranicze.
Ścigaj Paweł. 2012. Tożsamość narodowa. Zarys problematyki. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Tarkowska Natalia. 2016. Lecznica narodu. Kulturotwórcza rola Zakładu Przyrodoleczniczego doktora Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie na Pokuciu (1893–1939). Kraków: Scientia Plus.
Tomaszewski Jerzy. 1991. Mniejszości narodowe w Polsce XX wieku, Warszawa: Editions Spotkania.
Trawińska Anna. 2022. Korespondencja Stanisława Vincenza z Gustawem Goldbergiem. Próba edycji. Praca licencjacka napisana pod kier. Choroszego J. Instytut Filologii Polskiej UWr.
Vincenz Stanisław. 1992. Outopos. Zapiski z lat 1938–1944. Autograf odczytał Vincenz A. Oprac. Choroszy J. A. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Vincenz Stanisław. 1994. Atlantyda. Pisma rozproszone z lat II wojny światowej. Wybór, wstęp i oprac. Snopek J. Warszawa: Świat Literacki.
Vincenz Stanisław. 2015. Z listów do rodziny. Oprac. Ruszczak A. W: Zatrudnienie: literat. Materiały, studia i szkice o Stanisławie Vincenzie. Red. Choroszy J. A. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea: 481-531.
Vincenzowa Irena. 1995. Rozmowy ze Stanisławem Vincenzem (1960). „Regiony” nr 2: 16–59.
Weil Simone. 1958. Wybór pism. Tłum. i oprac. Miłosz C. Paryż: Biblioteka „Kultury”.
Zięba Andrzej A. 2015. O ormiańskich korzeniach Vincenza i ich odbiciu w jego pokuckiej mitologii. W: Zatrudnienie: literat. Materiały, studia i szkice o Stanisławie Vincenzie. Red. Choroszy J. A. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea: 375-420.
Żydzi – problem prawdziwego Polaka. Antysemityzm, ksenofobia i stereotypy narodowe po raz trzeci. 2015. Red. Krzemiński I. Warszawa: Wydawnictwo UW.
University of Wrocław
dr hab. Jan Andrzej Choroszy, prof. UWr
Zakład Edytorstwa
Pracownia Badań nad Spuścizną Stanislawa Vincenza
https://orcid.org/0000-0003-0447-9277
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
