Pojęcie etosu i jego istotne elementy – implikacje dla pielęgniarstwa

Krystyna Szpak-Lipińska

Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie , Polska

Emilia Lipińska





Abstrakt

Współczesny świat społeczny jest rzeczywistością złożoną. Jednym ze sposobów jej poznawania jest badanie i analizowanie etosu poszczególnych grup społecznych. Intelektualne zainteresowanie pojęciem etosu może być związane m.in. z problemami społecznymi charakterystycznymi dla współczesnych wysoko rozwiniętych społeczeństw.
W pojęciu etosu mieszczą się treści opisowe, wartościujące i normatywne. Istnieje ścisły związek pomiędzy etosem a etyką zawodową. Jedną ze znaczących ról człowieka, determinujących jego sposób życia, jest rola zawodowa, poprzez którą spełnia funkcje społeczne odnoszące się do oczekiwań społecznych. Praca zawodowa jest jednym z czynników kształtujących etos człowieka.
Możliwość dokonywania badań różnych aspektów życia społecznego za pomocą analizy treści pojęcia etosu uzasadnia zainteresowanie tym zagadnieniem. Wymaga ono jednak szczegółowego określenia, zwłaszcza że nie ma jednolitej definicji tego pojęcia. Rozpoczynając pracę nad określonymi etosami, większość badaczy, aby uniknąć nieporozumień i niejasności, proponuje własne definicje pojęcia etosu. Odwołując się do teoretycznych rozważań M. Ossowskiej, T. Szawiela,
S. Witka, J. Mariańskiego, W. L. Sokołowskiego, autorki przedstawiają koncepcję etosu w ujęciu socjologicznym oraz jego elementy konstytutywne.

Słowa kluczowe:

etos, etos pielęgniarek, moralność, wartości, normy i system normatywny, styl życia, pielęgniarstwo

Arystoteles. (1982), Etyka Nikomachejska, Tł. D. Gromska, Warszawa.

Goćkowski J. (1998), Ethos w perspektywie sporu o ład i nieład w życiu zbiorowym, w: Rozważania o tradycji i etosie, red. J. Goćkowski, J. Bartodziej, Kraków.

Bauman Z. (1999), Działanie społeczne, w: Encyklopedia socjologii, red. W. Kwaśniewicz, t. I, Warszawa s. 158–164.

Brykczyńska M. (1996), Problemy etyczne w pracach badawczych pielęgniarek pediatrycznych, w: Pielęgniarstwo pediatryczne. Zagadnienia etyczne, red. M. Brykczyńska, Warszawa.

Chłap Z. (1997), Korzenie etyki chrześcijańskiej w medycynie, w: Spotkania z bioetyką, red. Z. Chłap, R. Kuligowski, J. Norkowski, A. Liwak, K. Stach, Kielce.

Fedyszak-Radziejowska B. (1992), Etos pracy rolnika. Modele społeczne a rzeczywistość, Warszawa.

Goćkowski J. (1990), Ethos profesjonalny ludzi nauki, w: Socjologia nauki. Zarys problematyki, red. Z. Krawczyk, Warszawa.

Goćkowski J. (1993), Perspektywa ethosowa w socjologii nauki, w: Modele nauki, red. J. Goćkowski., M. Sikowa. Poznań, s. 201-225.

Goćkowski J., Hołowiecka L., (1981), Etos profesjonalny uczonych, „Etyka” nr 19, s. 157 – 181.

Grad J. (1987), Etos, w: Słownik etnologiczny. Pojęcia ogólne, red. Z. Staszczak. Warszawa – Poznań.

Herbut J. (1997), Etos, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Lublin.

Juros H. (1985), Etos, w: Słownik teologiczny, t. I, red. A. Zuberbier. Katowice.

Kojder A. (1999), Norma społeczna, w: Encyklopedia socjologii, t. II, red. W. Kwaśniewicz. Warszawa s. 336-346.

Kongres Pielęgniarek Polskich IV, (1998), Referaty, Busko – Zdrój.

Kongres Pielęgniarek Polskich V, (2000), Doceniając Przeszłość – planujemy przyszłość, Busko – Zdrój.

Kongres Pielęgniarek Polskich VI, (2002), Pielęgniarstwo w nowej erze, Busko – Zdrój.

Kwieciński Z. (2000), Etos środowiska akademickiego pedagogów. Patologia czy rozwój? w: Etos edukacji w XXI wieku, red. I. Wojnar, Elipsa, Warszawa.

Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych (1983), Warszawa.

Mariański J. (1994), Etos pracy bezrobotnych (raport z badań empirycznych), Lublin.

Mariański J. (1989), Wprowadzenie do socjologii moralności, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.

Mariański J., Zdaniewicz W. (1991), Wartości religijne i moralne młodych Polaków (raport z badań ogólnopolskich), Wydawnictwo Pallottinum, Warszawa.

Nawrocka A. (2009), Etos pielęgniarek w aspekcie historycznym, „Annales Academiae Medicae Silesiensis nr 2, s.59-72

Olechnicki K., Załęcki P. (1997), Słownik socjologiczny, Toruń.

Ossowska M. (1973), Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa.

Ossowska M. (1986), Etos rycerski i jego odmiany, Warszawa.

Ossowska M. (1986), Socjologia moralności. Zarys zagadnień, Warszawa.

Pacholski M., Słaboń A. (1997), Słownik pojęć socjologicznych, Kraków, s. 36-39.

Parsons T. (1972), Szkice z teorii socjologicznej. Tł. A. Bentkowska, Warszawa.

Pękala J. (2015), Etos współczesnego nauczyciela w opinii nauczycieli i rodziców, „Forum Pedagogiczne” nr 1, s. 99 -118.

Piwowarski W. (1993), ABC Katolickiej Nauki Społecznej, Pelplin.

Pielęgniarstwo na przełomie tysiącleci. Streszczenia, (2000), Lublin.;

Pielęgniarstwo we współczesnej medycynie. Materiały zjazdowe. (2000), Białystok.

Podgórecki A. (1978), Jacy jesteśmy? Społeczeństwo polskie w świetle badań i prognoz, „Odra” nr 6, s. 9 – 16.

Robotycki Cz. (1998), Ethos jako kategoria opisowa, w: Rozważania o tradycji i etosie, red. J. Goćkowski, J. Bartodziej, Kraków.

Rusiecki M. (2000), Etos nauczycielski, „Wychowawca” nr 2, s. 6 – 7.

Słownik etyczny, (1990), red. S. Jedynak, Lublin.

Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, (1987), red. Z. Staszczak, Warszawa – Poznań.

Sokołowski W. I. (1979), Ethos – próba analizy pojęcia, „Kultura i Społeczeństwo” nr 1 – 2, s. 317-335.

Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce, (1978), red. A. Siciński. Warszawa.

Szawiel T. (1991), Etos i szansa, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2, s. 111 –122.

Szawiel T. (1998), Etos. w: Encyklopedia socjologii, t. I, red. W. Kwaśniewicz. Warszawa, s. 202-203.

Szawiel T. (1982), Struktura społeczna i postawy a grupy ethosowe (o możliwościach ewolucji społecznej), „Studia Socjologiczne” nr 1 – 2, s. 171.

Święcicki A. (1977), Z badań nad stanem polskiego etosu, w: Teologia moralna w obliczu aktualnego stanu etosu polskiego, Kraków, s. 17-45.

Tarczyński A. (1993), Ethos, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, red. W. Piwowarski. Warszawa, s. 48.

Tarczyński A. (1988), Pojęcie ethosu w pismach Marii Ossowskiej, „O ład moralny” nr 1 – 2, s. 102 – 107.

Tarkowski A. (1987), Etos, „Studia Polonijne”.

Tierney.J. (1998), Badania naukowe w pielęgniarstwie europejskim, „Biuletyn ZGPTP” nr 2.

Tischner J. (1976), Marksizm a teoria osobowości, „Znak” nr 5, s. 651-666.

Tischner J. (1980), Myślenie o etosie społecznym, „Znak“ nr 3.

Tischner J. (1992), Etyka solidarności oraz homo sovieticus, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Tischner J. (1994), Myślenie według wartości, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Tischner J. (2000), Świat ludzkiej nadziei, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Weber M. (1994) Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Tł. J. Miziński, Lublin.

Wesołowski W. (1995), Procesy krasotwórcze w teoretycznej perspektywie, w: Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego, Pamiętnik XI Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, t. I, Lublin.

Witek S. (1987), Etos Polaka w świetle historii, „Studia Polonijne” nr 11.

Witek S. (1983), Ethos, w: Encyklopedia katolicka. t. IV, red. R. Łukaszczyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz. Lublin.

Wrońska I., Mariański J. (1999), Wartości życiowe młodzieży (na przykładzie szkół pielęgniarskich), Lublin.

Wyrzykowska M. (1998), Humanizm w pracy pielęgniarek, w: IV Kongres Pielęgniarek Polskich. Referaty. Busko – Zdrój.

Pobierz

Opublikowane
2020-10-01


Szpak-Lipińska, K., & Lipińska, E. (2020). Pojęcie etosu i jego istotne elementy – implikacje dla pielęgniarstwa. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych Z Siedzibą W Lublinie, 9(1), 167–184. Pobrano z https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/14813

Krystyna Szpak-Lipińska 
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie
Emilia Lipińska 



Inne teksty tego samego autora