Niecodzienność świąt i świętowania
Studium semiotyczne
Halina Mielicka-Pawłowska
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Krakowska 11, 25-029 Kielce , PolskaAbstrakt
W tekście analizowane są sposoby interpretowania świąt jako odmiennej od codzienności formy rzeczywistości określanej terminem świętowania. W polskiej kulturze tradycyjnej codzienność ostro przeciwstawiana była świętom i świętowaniu. W kulturze współczesnej, początku XXI wieku, interpretacje nadawane świętom ulegają spłyceniu w tym sensie, że niecodzienność przenika granicę oddzielającą sacrum od profanum, codzienność od niecodzienności, a święta i świętowanie staje się symbolem tradycji. To tradycja bowiem, rozumiana jako ponadpokoleniowy przekaz treści, odnosi interpretacje nadawane świętowaniu do wyobrażanych ideałów doskonałości, szczęścia, bogactwa, rozrzutności, piękna i gościnności traktowanych jako znaczące formy niecodzienności świąt. Chociaż współcześnie ideały te przenikają codzienność, to jednak tracą interpretacje odnoszące się do tradycji kulturowej i wprowadzają rozumienie niecodzienności jako odrealnionej sfery rzeczywistości.
Słowa kluczowe:
święto, świętowanie, niecodzienność świąt, nadzwyczajność świętowaniaBibliografia
Bauman Z., (2009), Niecodzienność nasza codzienna…., w: Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, red. M. Bogunia-Borowska, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 77-94.
Bereza A., (2002), Sposób funkcjonowania współczesnego obrazka dewocyjnego, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, nr 1-2 (256-257), s. 135-140.
Brückner A., (1996), Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
Durkheim É., (1990), Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tł. A. Zadrożyńska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Durkheim É., (1903), Próba określenia zjawisk religijnych, tł. S. Brzozowski, Biblioteka Samokształcenia, Warszawa.
Eliade M., (1966), Traktat o historii religii, tł. J. Wierusz-Kowalski, Książka i Wiedza, Warszawa.
Gierek B. (2020), Introduction, w: Feast as a Mirror of Social and Cultural Changes, red. B. Gierek, W. Kosior, AE Academic Publishing, San Diego, s. 1-16.
Golka M., (2009), Czy jeszcze istnieje nie-codzienność?, w: Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, red. M. Bogunia-Borowska, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 65-76.
Kantor R., (2013), Zabawa w dobie społeczeństwa konsumpcyjnego. Szkice o ludyzmie, ludyczności i powadze, a w istocie o jej braku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kopaliński W., (1985), Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
Kowalczuk K., (2014), Święta Bożego Narodzenia 2013 – komercyjne czy tradycyjne?, Komunikat, BS/175/2013, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_175_13.PDF. (Crossref)
Kubiak I., Kubiak, K., (1981), Chleb w tradycji ludowej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Mariański J., (1990), Rytuał chrztu w rodzinie katolickiej (na podstawie badań socjologicznych w diecezji płockiej), „Mazowieckie Studia Kościelne”, t. 1, s. 31-79.
Mielicka H., (1995), Kultura obyczajowa mieszkańców wsi kieleckiej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kielce.
Mielicka H., (2006), Antropologia świat i świętowania, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
Szczepański J., (1961), Jak pracuje człowiek, Książka i Wiedza, Warszawa.
Sztompka P., (2009), Przestrzeń życia codziennego, w: Barwy codzienności. Analiza socjologiczna,red. M. Bogunia-Borowska, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 29-50.
Veblen T., (1998), Teoria klasy próżniaczej, tł. J. Frentzel-Zagórska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa.
Zadrożyńska A., (1988), Powtarzać czas początku, t. 2, O polskiej tradycji obrzędów ludzkiego życia, Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa.
Zdybicka Z. J., (1993), Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Krakowska 11, 25-029 Kielce
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
