Uwagi w przedmiocie paradygmatu nauk prawnych
Filip Ciepły
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
Autor artykułu zwraca uwagę na trudności prowadzenia badań normatywnych wynikające z silnego wpływu na poziomie ogólnej metodologii nauk postmodernistycznej kontestacji założeń klasycznej logiki i etyki, oświeceniowego racjonalizmu i utylitaryzmu oraz aksjomatów pozytywistycznych, uznanych dotychczas za podstawowe składniki paradygmatu nauk prawnych. Autor w szczególności wskazuje na nieprzychylne otoczenie dla prowadzenia badań w zakresie aksjologii prawa w poszczególnych dogmatykach prawniczych, w szczególności w nauce prawa karnego. Podkreśla przy tym, że hermeneutyka aktów normatywnych musi być zakotwiczona semantycznie w kulturze, która wykreowała system prawny i właściwym jej systemie wartości. W wykładni prawa należy zwrócić szczególną uwagę na kryjącą się za językiem prawnym tzw. meta-narrację aksjologiczną, a więc konkretny kontekst antropologiczny, etyczny, społeczny i kulturowy, stanowiący pierwotne, relewantne dla treści norm prawnych tło aksjologicznych i normatywnych rozstrzygnięć prawodawcy.
Słowa kluczowe:
wykładnia prawa, aksjologia prawa, filozofia prawa, paradygmat nauk prawnych, postmodernizmBibliografia
Arkes H., First things: an inquiry into the first principles of morals and justice, Princeton 1986.
Ciepły F., Konstytucyjne podstawy rozstrzygania sporów odnoszących się do człowieka jako sprawcy czynu karnoprawnie relewantnego, „ Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych" 2017, z. 2, s. 141-158.
Ciepły F., Preferencje aksjologiczne ustrojodawcy a prawne granice wolności sztuki, „Zeszyty Artystyczne” 2015, t. 26.
Dutkiewicz P., Problem aksjologicznych podstaw prawa we współczesnej polskiej filozofii i teorii prawa, Kraków 1996.
Garlicki L., Aksjologiczne podstawy reinterpretacji konstytucji, [w:] M. Zubik (red.), Dwadzieścia lat transformacji ustrojowej w Polsce, Warszawa 2010.
Grabowska A., Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa. Teoria prawa Kazimierza Opałka i Jerzego Wróblewskiego we współczesnym prawoznawstwie, [w:] T. Bekrycht, M. Zirk-Sadowski (red.), Wpływ teorii Jerzego Wróblewskiego na współczesne prawoznawstwo, Warszawa 2011.
Kaczmarek T., Patologia społeczna a polityka kryminalna, „Palestra” 1987, nr 6.
Kozak A., Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej, Wrocław 2010.
Krajewski K., [w:] A. Marek (red.), System prawa karnego. Tom I. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2010.
Kuhn T.S., Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych, Warszawa 1985.
Mikołajewicz J., O zasadzie równej miary w wyznaczaniu sytuacji prawnych, [w:] A. Dębiński, P. Stanisz, T. Barankiewicz, J. Potrzeszcz, W. Sz. Staszewski, A. Szarek-Zwijacz, M. Wójcik (red.), Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, Lublin 2013.
Lernell L., Współczesne zagadnienia polityki kryminalnej. Problemy kryminologiczne i penologiczne, Warszawa 1978.
Łabno A., Sprawiedliwość jako najwyższa wartość porządku prawnego. Rozważania na tle art. 1 ust. 1 Konstytucji Hiszpanii z 1978 r., [w:] I. Bogucka, Z. Tobor (red.), Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, Kraków 2003.
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2003.
Oniszczuk J., Filozofia i teoria prawa, Warszawa 2012.
Oniszczuk J., Zainteresowania racjonalnością. Przykłady starszych podejść do racjonalności (kilka uwag), [w:] R.M. Czarny i K. Spryszak (red.), Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Teoria i filozofia państwa i prawa oraz aksjologia demokracji i ochrony praw człowieka. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskiernia, Toruń 2012.
Peno M., Nowoczesna polityka kryminalna w świetle koncepcji polityki tworzenia prawa Jerzego Wróblewskiego, [w:] T. Bekrycht, M. Zirk-Sadowski (red.), Wpływ teorii Jerzego Wróblewskiego na współczesne prawoznawstwo, Warszawa 2011.
Peno M., Postmodernizacja nauki prawa karnego – geneza i efekty, [w:] A. Samonek (red.), Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, Kraków 2012.
Pietrzykowski T., Wyzwania moralne. Etyczne problemy prawa, Warszawa 2010.
Sarkowicz R., Poziomowa interpretacja tekstu prawnego, Kraków 1995.
Sulikowski A., O możliwościach postmodernizacji nauki prawa konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2010, nr 12.
Sulikowski A., Współczesny paradygmat sądownictwa konstytucyjnego wobec kryzysu nowoczesności, Wrocław 2008.
Utrat-Milecki J., Prawo karne i polityka kryminalna jako podsystem kontroli społecznej. Analiza integralnokulturowa, [w:] M. Filar, J. Utrat-Milecki (red.), Kulturowe uwarunkowania polityki kryminalnej, Warszawa 2014.
Warylewski J., [w:] A. Marek (red.), System prawa karnego. Zagadnienia ogólne, t. I, Warszawa 2010.
Winczorek P., Konstytucja i wartości, [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Warszawa 1997.
Wojciechowski B., Dekonstrukcja. Między prawem i sprawiedliwością, [w:] L. Leszczyński (red.), Zmiany społeczne a zmiany w prawie, Lublin 1998.
Wojtyczek K., Polska nauka prawa konstytucyjnego na przełomie wieków, [w:] M. Zubik (red.), Dwadzieścia lat transformacji ustrojowej w Polsce, Warszawa 2010.
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
