Znaczenie rzeczownika φθόνος w Mdr 2,24
Marcin Zieliński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9965-2196
Abstrakt
Interpretacja rzeczownika φθόνος w Mdr 2,24 może rodzić pewne trudności. We egzegezie φθόνος jest generalnie odnoszony do postawy diabła, który, zazdrosny o człowieka, buntuje się przeciw Bogu. Takie znaczenie pojawia się już w literaturze apokryficznej i patrystycznej. Ten artykuł ukazuje kontekst analizowanego wersetu, kwestie związane z jego tłumaczeniem oraz możliwe interpretacje. Bada najpierw naturę śmierci, stara się ukazać, jaka rzeczywistość kryje się za terminem διάβολος i dlaczego autor opisuje jego działanie jako motywowane zawiścią. Opierając się na tekstach Filona z Aleksandrii argumentuje, że zawiść rozumiana jako smutek związany z brakiem różnych dóbr, które posiadają inni, to tylko określenie istoty tego uczucia. Wydaje się, że autor natchniony chciał przede wszystkim ukazać zawiść jako postawę negatywną, radykalnie przeciwstawną idei mądrości, cnoty i bliskości Boga. W takiej interpretacji zawiść objawia stan moralnego zła, absolutnego braku mądrości, który skutkuje oddzieleniem od Boga, wprowadza niezgodę między ludźmi i ostatecznie doprowadza do duchowej śmierci.
Słowa kluczowe:
zawiść, diabeł, śmierć, niezniszczalnośćBibliografia
von Arnim, J., Stoicorum Veterum Fragmenta (Leipzig: Teubner 1905–1924) I–IV (= SVF).
Bizzeti, P., ll libro della Sapienza. Struttura e genere letterario (Rivista biblica. Supplementi 11; Brescia: Paideia 1984).
Collins, J.J., Jewish Wisdom in the Hellenistic Age (Louisville, KY: Westminster John Knox 1997).
Czyżewski, B., „Grzech Kaina w ocenie Ojców Kościoła”, Vox Patrum 64 (2015) 105–118.
Dickie, M.W., „Envy”, The Anchor Bible Dictionary (red. D.N. Freedman) (New York: Doubleday 1992) II 528–532.
Fabbri, M.V., Creazione e salvezza nel libro della Sapienza. Esegesi di Sapienza 1,13–15 (Studi di Teologia 6; Roma: Armando 1998).
Jewett, R. – Epp, E.J. (red.), Romans. A Commentary (Hermeneia. A Critical and Historical Commentary on the Bible; Minneapolis, MN: Fortress 2007).
Lange, J. – Protasi, S., „An Interdisciplinary Perspective on the Value of Envy”, Review of Philosophy and Psychology (2021) 1–20.
Larcher, C., Le livre de la sagesse, ou, La sagesse de Salomon (Etudes bibliques 1, 3, 5; Paris: J. Gabalda 1983–1985) I–III.
Learoyd, W., „The Envy of the Devil in Wisdom 2,24”, The Expository Times 51 (1939–1940) 395–396.
Lyonnet, S., „Le sens de πειράζειν en Sap 2,24 et la doctrine du péché originel”, Biblica 39/1 (1958) 27–36.
Mazzinghi, L., Weisheit (Internationaler exegetischer Kommentar zum Alten Testament [IEKAT]; Stuttgart: Kohlhammer 2018).
Mazzinghi, L., Libro della Sapienza. Introduzione, traduzione, commento (Analecta Biblica 13; Roma: Gregorian & Biblical Press 2020).
Murphy, E., „Imitating the Devil: Cyprian on Jealousy and Envy”, Scrinium 14 (2018) 75–91.
Murphy, R.E., „«To Know Your Might Is The Root Of Immortality» (Wis 15,3)”, The Catholic Biblical Quarterly 25/1 (1963) 88–93.
Niese, B. (red.), Flavii Iosephi Opera (Berolini: Apud Weidmannos 1889–1895) I–VI.
Piwowar, A., Składnia języka greckiego Nowego Testamentu (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki 13; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016).
Poniży, B., „Athanasia i aftharsia. Elementy filozofii greckiej w Księdze Mądrości”, Sapientis est ordinare. Opuscula Ludovico Wciorka septuagenario dedicata (red. P. Bortkiewicz – F. Lenort) (Opuscula Dedicata 4; Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 2001) 23–37.
Poniży, B., Księga Mądrości (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 20; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2012).
von Rad, G., „διαβάλλω”, Grande Lessico del Nuovo Testamento (Brescia: Paideia 1966) II, 926–934.
Radice, R. (red.), Filone di Alessandria. La filosofia mosaica. La creazione del mondo secondo Mosè. Le allegorie delle leggi (tł. C. Kraus Reggiani – R. Radice) (Milano: Rusconi 1987).
Radice, R. (red.), Stoici antichi. Tutti i frammenti. (Il pensiero occidentale; Milano: Bompiani 2002).
Reese, J.M., Hellenistic Influence on the Book of Wisdom and Its Consequences (Analecta Biblica 41; Rome: Biblical Institute Press 1970).
Sacchi, P., Apocrifi dell’Antico Testamento (Torino: Unione Tipografico-Editrice Torinese 1981–1989) I–II.
Sacchi, P., Apocrifi dell’Antico Testamento (Biblica. Testi e studi 7, 8, 5; Brescia: Paideia 1997–2000) III–V.
Scarpat, G., Libro della Sapienza (Biblica. Testi e Studi 1; Brescia: Paideia 1989) I.
Sisti, A., Il libro della Sapienza (Assisi: Porziuncola 1992).
Spicq, C. (red.), Theological Lexicon of the New Testament (Peabody, MA: Hendrickson 1994) I-III.
Vílchez Líndez, J., Sapienza. Traduzione e commento (Roma: Borla 1990).
Winston, D., The Wisdom of Solomon. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 43; Garden City, NY: Doubleday 1979).
Yonge, C.D. (tł.), The Works of Philo Judaeus, the Contemporary of Josephus (London: Bohn 1854–1890) I–IV.
Zieliński, M., „La morte nel libro della Sapienza”, The Biblical Annals 7/3 (2017) 307–322.
Zieliński, M., La gioia e la tristezza nel libro della Sapienza (Studia Biblica Lublinensia 22; Lublin: Wydawnictwo KUL 2020).
Zurawski, J.M., „Separating the Devil from the Diabolos: A Fresh Reading of Wisdom of Solomon 2.24”, Journal for the Study of the Pseudepigrapha 21/4 (2012) 366–399.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Ks. Marcin Zieliński jest kapłanem anchidiecezji lubelskiej. Po ukończeniu studiów w Wyższym Semianrium Duchownym w Lublinie e dwuletniej pracy na parafii został skierowany na studia specjalistyczne w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie. Uzyskał licencjat z nauk biblijnych w 2008 roku, następnie rozpoczął prace nad doktoratem na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Obronił doktorat pod tytułem: "La gioia e la tristezza nel libro della Sapienza" na KUL. Obszarem jego zainteresowań są księgi mądrościowe.
https://orcid.org/0000-0001-9965-2196Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
