The Apocalyptic Character of the Testament of Moses
Marek Parchem
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7233-4702
Abstrakt
The document entitled Testament of Moses takes the form of a farewell speech inspired by the Book of Deuteronomy, addressed by Moses before his death to Joshua. The original document, dating from the time of the Maccabees (mid-2nd century BC), was rewritten and updated at the beginning of the first century AD. It is preserved in only one Latin manuscript from the sixth century. The Latin text is a translation from Greek (ca. 5th century) which in turn is a translation of a text that was probably written in Hebrew. Although the Testament of Moses is dominated by a Deuteronomistic theology of history, its message focuses on determinism of an apocalyptic nature. Hence, the existing apocalyptic elements in the document play an important role, which is particularly highlighted by the eschatological hymn in Chapter 10, which shows many parallels with Dan 12:1–3. The eschatological events are portrayed as the time of the establishment of the kingdom of God and the annihilation of the devil. Before this happens, however, a variety of cataclysms of cosmic proportions and an intervention by God will occur, resulting in the final defeat of the forces of evil and the exaltation of Israel and its inclusion in a community with heavenly beings.
Słowa kluczowe:
Testament of Moses, apocalyptic literature, eschatologyBibliografia
Reference Literature (texts, translations) and commentaries:
Brandenburger, E., Himmelfahrt Moses ( Jüdische Schriften aus hellenistisch-römischer Zeit V.2; Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Mohn 1976) 57–84.
Ceriani, A.M., “Fragmenta Assumptionis Mosis,” Monumenta sacra et profana ex codicibus praesertim Bibliothecae Ambrosianae (ed. A.M. Ceriani) (Mediolani: Typis et impensis Bibliothecae Ambrosianae 1861) I.1, 9–13 [introduction] and 55–64 [Latin text].
Charles, R.H., “The Assumption of Moses,” The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament (ed. R.H. Charles) (Oxford: Clarendon 1913) II, 407–424.
Charles, R.H., The Assumption of Moses. Translated from the Latin Sixth Century Manuscript […] Emended with Introduction, Notes, and Indices (London: Black 1897).
Clemen, C. (ed.), Die Himmelfahrt des Mose (Kleine Texte für theologische Verlesungen und Übingen 10; Bonn: Marcus & Weber 1904). (Crossref)
Denis, A.-M., Fragmenta pseudepigraphorum quae supersunt graeca una cum historicorum et auctorum judaeorum hellenistarum fragmentis (Pseudepigrapha Veteris Testamenti Graece 3; Leiden: Brill 1970).
Laperrousaz, E.-M., “Testament de Moïse,” La Bible. Écrits intertestamentaires (eds. A. Dupont-Sommer – M. Philonenko) (Paris: Gallimard 1987) 993–1016.
Laperrousaz, E.-M., Le Testament de Moïse (généralement appelé ‘Assomption de Moïse’). Traduction avec introduction et notes (Semitica 19; Paris: Maisonneuve 1970).
Maggiorotti, D., “Testamento di Mosè (Assumptio Mosis),” Apocrifi dell’Antico Testamento (ed. P. Sacchi) (Brescia: Paideia 2000) IV, 181–235.
Parchem, M., “Testament Mojżesza. Wprowadzenie, tłumaczenie i noty,” Pisma apokaliptyczne i testamenty (ed. M. Parchem) (Apokryfy Starego Testamentu 2; Kraków – Mogilany: Enigma Press 2010) 305–340.
Priest, J., “Testament of Moses (First Century A.D.). A New Translation and Introduction,” Old Testament Pseudepigrapha. I. Apocaliptic Literature and Testaments (ed. J.H. Charlesworth) (New York: Doubleday 1983) 919–934.
Tromp, J., The Assumption of Moses. A Critical Edition with Commentary (Studia in Veteris Testamenti Pseudepigraphica 10; Leiden: Brill 1993). (Crossref)
Vegas Montaner, L., “Testamento de Moises,” Apócrifos del Aniguo Testamento (dir. A. Díez Macho et al.) (Madrid: Ediciones Cristiandad 1987) V, 215–275.
Additional Literature:
Becker, J., Das Heil Gottes. Heils- und Sündenbegriffe in den Qumrantexten und im Neuen Testament (Studien zur Umwelt des Neuen Testaments 3; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1964).
Brongers, H.A., “Die Partikel למען in der biblisch-hebräischen Sprache,” Syntax and Meaning. Studies in Hebrew Syntax and Biblical Exegesis (ed. C.J. Labuschagne) (Old Testament Studies 18; Leiden: Brill 1973) 84–96. (Crossref)
Camponovo, O., Königtum, Königsherrschaft und Reich Gottes in den frühjüdischen Schriften (Orbis Biblicus et Orientalis 58; Freiburg [Schweiz]: Universitätsverlag – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1984).
Carlson, D.C., “Vengeance and Angelic Mediation in Testament of Moses 9 and 10,” Journal of Biblical Literature 101 (1982) 85–95. (Crossref)
Collins, J.J., The Apocalyptic Imagination. An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature, 2 ed. (Grand Rapids, MI – Cambridge: Eerdmans 1998).
Collins, J.J., The Apocalyptic Vision of the Book of Daniel (Harvard Semitic Monographs 16; Missoula, MT: Scholars Press 1977).
Collins, J.J., “The Date and Provenance of the Testament of Moses,” Studies on the Testament of Moses. Seminar Papers (ed. G.W.E. Nickelsburg) (Septuagint and Cognate Studies 4; Cambridge: Society of Biblical Literature 1973) 15–32.
Collins, J.J., “Some Remaining Traditio-Historical Problems in the Testament of Moses,” Studies on the Testament of Moses. Seminar Papers (ed. G.W.E. Nickelsburg) (Septuagint and Cognate Studies 4; Cambridge: Society of Biblical Literature 1973) 38–43.
Collins, J.J., “The Testament (Assumption) of Moses,” Outside the Old Testament (ed. M. de Jonge) (Cambridge Commentaries on Writings of the Jewish and Christian World 4; Cambridge: Cambridge University Press 1985) 145–158. (Crossref)
Cortès, E., Los discursos de adiós des Gn 49 a Jn 13–17. Pistas para la historia de un género literario en la antigua judía (Colectánea San Paciano 23; Barcelona: Herder 1976).
Delcor, M., “Contribution à l’étude de la législation des sectaires de Damas et de Qumrân,” Revue biblique 62 (1955) 60–75.
Gray, J., The Biblical Doctrine of the Reign of God (Edinburgh: Clark 1979).
Halpern-Amaru, B., “Redesigning Redemption: Covenant in the Testament of Moses,” Summoning. Ideas of the Covenant and Interpretive Theory (ed. E. Spolsky) (Albany, NY: State University of New York Press 1993) 131–152.
Hiebert, T., “Theophany in the OT,” Anchor Bible Dictionary (ed. D.N. Freedman) (New York: Doubleday 1992) VI, 505–511. (Crossref)
Hofmann, N.J., Die Assumptio Mosis. Studien zur Rezeption massgültiger Überlieferung (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 67; Leiden: Brill 2000). (Crossref)
Jeremias, J., Theophanie. Die Geschichte einer alttestamentlichen Gattung (Wissenschaftliche Monographien zum Alten und Neuen Testament 10; Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag 1965).
Joüon, P. – Muraoka, T., A Grammar of Biblical Hebrew, 4 ed. (Rome: Editrice Pontificio Istituto Biblico 2003) II.
Keddie, G.A., “Judaean Apocalypticism and the Unmasking of Ideology: Foreign and National Rulers in the Testament of Moses,” Journal for the Study of Judaism 44 (2013) 301–338. (Crossref)
Kolenkow, A.B., “The Assumption of Moses as a Testament,” Studies on the Testament of Moses. Seminar Papers (ed. G.W.E. Nickelsburg) (Septuagint and Cognate Studies 4; Cambridge: Society of Biblical Literature 1973) 71–77.
Kuhn, G., “Zur Assumptio Mosis,” Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 43 (1925) 124–129. (Crossref)
Kühner, R. – Stegmann, C., Ausführliche Grammatik der lateinischen Sprache (Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 1955) II.
Lewis, C.T. – Short, C., A Latin Dictionary Founded on Andrews’ Edition of Freund’s Latin Dictionary, Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten, 2 ed. (Oxford: Clarendon 1958).
Licht, J., “Taxo, or the Apocalyptic Doctrine of Vengeance,” Journal of Jewish Studies 12 (1961) 95–103. (Crossref)
Maggiorotti, D., “La datazione del Testamento di Mosè,” Henoch 15 (1993) 235–262.
Mędala, S., Wprowadzenie do literatury międzytestamentalnej (Biblioteka Zwojów. Tło Nowego Testamentu 1; Kraków: Enigma Press 1994).
Mowinckel, S., “The Hebrew Equivalent of Taxo in Assumption of Moses IX,” Congress Volume, Copenhagen 1953 (Supplements to Vetus Testamentum 1; Leiden: Brill 1953) 88–96. (Crossref)
Münchow, C., Ethik und Eschatologie. Ein Beitrag zum Verständnis der frühjüdischen Apokalyptik mit einem Ausblick auf das Neue Testament (Berlin: Evangelische Verlagsanstalt 1981).
Nickelsburg, G.W.E., “An Antiochan Date for the Testament of Moses,” Studies on the Testament of Moses. Seminar Papers (ed. G.W.E. Nickelsburg) (Septuagint and Cognate Studies 4; Cambridge: Society of Biblical Literature 1973) 33–37.
Nickelsburg, G.W.E., Jewish Literature between the Bible and the Mishnah. A Historical and Literary Introduction, 2 ed. (Minneapolis, MN: Fortress Press 2005).
Nickelsburg, G.W.E., Resurrection, Immortality, and Eternal Life in the Intertestamental Judaism (Harvard Theological Studies 26; Cambridge: Harvard University Press – London: Oxford University Press 1972).
von Nordheim, E., Die Lehre der Alten. I. Das Testament als Literaturgattung im Judentum der hellenistisch-römischen Zeit (Arbeiten zur Literatur und Geschichte des hellenistischen Judentums 13; Leiden: Brill 1980). (Crossref)
Parchem, M., “Dlaczego Bóg stworzył świat? O przyczynie stworzenia świata w świetle pism apokaliptycznych,” Trud w Panu nie jest daremny (por. 1 Kor 15,58). Studia ofiarowane Księdzu Profesorowi Doktorowi Habilitowanemu Janowi Załęskiemu w 70. rocznicę urodzin (ed. W. Linke) (Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów 2010) 461–483.
Parchem, M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 26; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2008).
Parchem, M., Obraz Boga w pismach apokaliptycznych okresu Drugiej Świątyni (Biblica et Judaica 1; Bydgoszcz: Oficyna KRD 2013).
Parchem, M., Pojęcie królestwa Bożego w Księdze Daniela oraz jego recepcja w pismach qumrańskich i w apokaliptyce żydowskiej (Rozprawy i Studia Biblijne 9; Warszawa: Vocatio 2002).
Parchem, M., “Teofania w 1 Hen 1,3c –9 w kontekście tradycji biblijnej,” Studia z biblistyki (ed. R. Bartnicki) (Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2012) VIII, 73–108.
von Rad, G. – Foerster, W., “διαβάλλω, διάβολος,” Theological Dictionary of the New Testament (eds. G. Kittel – G. Friedrich; trans. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1964) II, 71–81.
Schalit, A., Untersuchungen zur Assumptio Mosis (Arbeiten zur Literatur und Geschichte des hellenistischen Judentums 17; Leiden: Brill 1989). (Crossref)
Schürer, E., The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (Edinburgh: Clark 1995) III.1.
Stone, M.E., “Apocalyptic Literature,” Jewish Writings of the Second Temple Period. Apocrypha, Pseudepigrapha, Qumran Sectarian Writings, Philo, Josephus (ed. M.E. Stone) (Compendia Rerum Iudaicarum ad Novum Testamentum 2.2; Assen: Van Gorcum – Philadelphia, PA: Fortress 1984) 383–441. (Crossref)
Stuckenbruck, L.T., 1 Enoch 91–108 (Commentaries on Early Jewish Literature; Berlin – New York: de Gruyter 2007). (Crossref)
Volz, P., Die Eschatologie der jüdischen Gemeinde im neutestamentlichen Zeitalter (Tübingen: Mohr [Siebeck] 1934).
Wallace, D.H., “The Semitic Origin of the Assumption of Moses,” Theologische Zeitschrift 11 (1955) 321–328.
Wicks, H.J., The Doctrine of God in the Jewish Apocryphal and Apocalyptic Literature (London: Hunter & Longhurst 1915).
Witczyk, H., Teofania w Psalmach (Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne 1985).
Yarbro Collins, A., “Composition and Redaction of the Testament of Moses 10,” Harvard Theological Review 69 (1976) 179–186. (Crossref)
Zerbe, G., “‘Pacifism’ and ‘Passive Resistance’ in Apocalyptic Writings: A Critical Evaluation,” The Pseudepigrapha and Early Biblical Interpretation (eds. J.H. Charlesworth – C.A. Evans) ( Journal for the Study of the Pseudepigrapha Supplement Series 14; Studies in Scripture in Early Judaism and Christianity 2; Sheffield: JSOT 1993) 65–95.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0001-7233-4702
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
