Możliwość innej jawy. Ukryty wymiar poetyckiego świata Gérarda de Nervala

Hanna RATUSZNA

Katedra Edytorstwa i Literatury Polskiej, Instytut Literaturoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, w Toruniu, ul. Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń , Polska
https://orcid.org/0000-0002-7544-3581

Abstrakt

Gerard de Nerval jest poetą, którego twórczość wywarła istotny wpływ na dokonania polskich modernistów. Jedną z autorek prezentujących podobny sposób narracji, kreowania świata przedstawionego była Maria Komornicka. Tym, co łączy twórczość tych artystów, jest melancholijny światoobraz, w którym ważną rolę pełni spojrzenie anamorficzne. Figura anamorfozy staje się sygnaturą dziewiętnastowiecznego „wzrokocentryzmu”, odsłania bogactwo kontekstów filozoficznych, a także problemy estetyki braku, migotliwości „ja”. Przeprowadzoną w artykule analizę anamorficznych obrazów obecnych w twórczości Nervala dopełnia refleksja poświęcona Biesom Komornickiej. Zestawienie odległych pod względem czasu powstania utworów pozwala dostrzec znaczenie anamorficznego obrazowania w procesie kształtowania dwudziestowiecznego dyskursu estetycznego.

Słowa kluczowe:

Gérard de Nerval, Maria Komornicka, anamorfoza, melancholia, El Desdichado, wzrokocentryzm, filozofia, literatura