Człowiek i moralność w społeczeństwie rosyjskim. Analiza filmów Elena i Niemiłość Andrieja Zwiagincewa

Małgorzata BOGUNIA-BOROWSKA

Instytut Socjologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków , Polska

Abstrakt

Celem artykułu jest opis i diagnoza współczesnego społeczeństwa rosyjskiego i kierunku jego rozwoju. Materiałem wykorzystanym do dokonania krytycznej analizy są filmy Elena i Niemiłość rosyjskiego reżysera Andrieja Zwiagincewa. Dzieła te przedstawiają obraz społeczeństwa rosyjskiego, występujące w nim postawy życiowe i wartości oraz potencjalne kierunki jego rozwoju. Autorka twierdzi, że zarówno poszczególne jednostki, jak i społeczeństwo rosyjskie jako całość działają zgodnie z logiką wojny, która stanowi rodzaj stylu życia i filozofii codzienności. Obecność logiki wojny przejawia się nie tylko w życiu prywatnym ludzi, lecz także w życiu społeczeństwa jako całości oraz w jego instytucjach i w strukturach władzy państwowej. Logika ta dopuszcza działania niemoralne i zwalnia z odpowiedzialności za dokonywane czyny, tłumacząc je osobistym dobrobytem lub wyższą koniecznością. W kontekście wojny toczącej się w Ukrainie postawy bohaterów i bohaterek filmów Andrieja Zwiagincewa zyskują wymiar symboliczny i profetyczny.

Słowa kluczowe:

moralność, etyka, wolność, filozofia wojny, jednostka, społeczeństwo, Rosja, Andriej Zwiagincew