Zwrot ku zwierzętom a struktury myślenia filozoficznego

Larys LUBOWICKI

Zakład Filozofii i Psychologii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Szpitalna 37, 15-295 Białystok , Polska

Jacek BRECZKO

Zakład Filozofii i Psychologii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Szpitalna 37, 15-295 Białystok , Polska

Abstrakt

W artykule analizowane jest zjawisko zwrotu ku zwierzętom (ang. animal turn) z perspektywy jego źródeł kulturowych oraz w odniesieniu do struktury myślenia filozoficznego. Autorzy wskazują cztery zasadnicze przyczyny powstania opisywanego zjawiska: laicyzację (w tym popularność nietzscheanizmu i postmodernizmu w filozofii nowoczesnej), konsekwencje światopoglądowe teorii ewolucji, kryzys ekologiczny oraz odziaływanie społeczno-politycznych nurtów emancypacyjnych. Podjęta zostaje również próba naszkicowania ujęcia strukturalnego, w którym wykorzystywane są dwa parametry opisujące poglądy danego filozofa lub doktrynę filozoficzną, a mianowicie ich charakter ontologiczny i epistemologiczny. Zaproponowano również model umożliwiający klasyfikację poglądów filozoficznych w zależności od ich charakteru, a w konsekwencji określenie ich „dystansu” wobec myśli prozwierzęcej. Bliżej omówiony zostaje kazus Pitagorasa i Platona, co pozwala wyjaśnić różnicę między wnioskami wypływającymi z przedstawionego schematu a ujęciami często występującymi w publikacjach z kręgu animal studies.

Słowa kluczowe:

struktura myślenia filozoficznego, animal studies, zwrot ku zwierzętom, metafizyka, epistemologia, zwierzęta i filozofia, szowinizm gatunkowy