Obiektywne podstawy moralności w perspektywie etyki personalistycznej szkoły lubelskiej

Anna KRAJEWSKA

Katedra Etyki, Instytut Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska
https://orcid.org/0000-0003-2795-1263

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie obiektywnych i racjonalnych podstaw moralności w ujęciu personalizmu etycznego wypracowanego w lubelskiej szkole filozoficznej. Podstawy te mają swoje źródło w doświadczeniu moralnym rozumianym jako bezpośrednie poznanie osobowej godności. Doświadczenie to cechuje realizm i rozumiejący (intelektualny) charakter. O ile godność osobowa jest racjonalnym źródłem moralności, o tyle natura ludzka stanowi racjonalną podstawę norm moralnych. Sytuacje, przed którymi staje człowiek, zawsze są konkretne, stąd norma personalistyczna, jak i natura ludzka nie wystarczają do sformułowania sądu praktycznego. Konieczny jest sąd podmiotu (sąd sumienia) zobowiązujący podmiot do działania „tu i teraz”. Sąd ten jest wyrazem racjonalności człowieka i poprzez swoje odniesienie do norm moralnych pretenduje do bycia obiektywnym. Wpisane w doświadczenie moralności przeżycie przygodności domaga się interpretacji metafizycznej. Zarysowanie perspektywy teologicznej uzasadnione jest w artykule obecnością treści moralnych w Objawieniu.

Słowa kluczowe:

doświadczenie moralne, osobowa godność, natura ludzka, normy moralne, sumienie, przygodność istnienia, metafizyka, teologia moralna