Wyrzuty sumienia, poczucie winy, skrucha. O (deficycie) godności kobiety w dramacie Gottholda Ephraima Lessinga Miss Sara Sampson

Agnieszka K. HAAS

Zakład Literatury i Kultury Niemieckiej, Instytut Filologii Germańskiej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Gdański, ul. Wita Stwosza 51, 80-316 Gdańsk , Polska
https://orcid.org/0000-0002-2768-5981

Abstrakt

Miss Sara Sampson Gottholda Ephraima Lessinga to wydany w 1755 roku dramat zaliczany do gatunku „bürgerliches Trauerspiel”, w dosłownym tłumaczeniu „tragedii mieszczańskiej”, i uważany za pierwszy utwór niemieckiego oświecenia. Zainspirowany literaturą angielską, Lessing stworzył dzieła, w których podjął zagadnienie społecznej roli kobiet, ich moralnych zobowiązań, a także ich intymności i uczuciowości. Był krytycznie nastawiony do patriarchalnych norm opartych na religii, które wymagały od kobiet zachowania wstrzemięźliwości seksualnej aż do zamążpójścia. Zwracał uwagę na konflikt między naturalnymi potrzebami kobiet a wymogami społecznymi, skutkujący problemami natury moralnej i rzutujący na życie rodzinne. Lessing odważnie eksploruje temat kobiecej seksualności, kwestionuje społeczne piętno, towarzyszące „upadkowi” moralnemu kobiety, przedstawia skutki powrotu do tradycyjnego stylu życia i naprawienia „winy”. Odwołuje się przy tym do religijnych gestów i zachowań. Autorka artykułu wykazuje, w jaki sposób w omawianym dramacie obawa bohaterki przed utratą godności wpływa na jej życie i jak problem ten zostaje rozwiązany.

Słowa kluczowe:

Gotthold Ephraim Lessing, oświecenie niemieckie, moralność, godność, kobieta