Prawda przeciw prawdzie okresu powojennego: Jerzy Pietrkiewicz (Peterkiewicz) przeciwko idealizacji ideologii komunistycznej w Wielkiej Brytanii po drugiej wojnie światowej

Katarzyna CIEPLIŃSKA

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie idei prawdy, postprawdy i manipulacji w postrzeganiu ideologii komunistycznej w interpretacji niektórych ruchów społecznych w powojennej Wielkiej Brytanii w kontraście do doświadczenia polskich kręgów emigracyjnych dysponujących wiedzą na temat stalinowskich prześladowań w kraju. Problem przeanalizowany został w nawiązaniu do dwóch powieści Jerzego Pietrkiewicza (Future to Let z roku 1958 [wyd. pol. Przyszłość do wynajęcia (2016)] i Green Flows the Bile z 1959), polskiego pisarza, poety i tłumacza emigracyjnego. Pietrkiewicz zestawia polskie spojrzenie na tragiczną rzeczywistość komunizmu, obejmujące faktyczne doświadczenie jego skutków, z popularnym w powojennej Wielkiej Brytanii postrzeganiem tego systemu przede wszystkim w kategoriach myśli filozoficznej, opartej na wzniosłych ideałach równości, dzielenia się i pracy dla wspólnego dobra społeczności lokalnych i całego narodu. Pietrkiewicz przedstawia igranie z ideologią jako niebezpieczne zjawisko społeczno-polityczne i ostrzega, że zaślepianie ludzi wzniosłymi, acz nie mającymi realnego przełożenia na życie praktyczne hasłami może prowadzić do wypaczania sensu słów i odbiegania od ideałów, a zatem skutkować systemem totalitarnym, w którym manipulacja prawdą i różnie pojmowanymi postprawdami może prowadzić do zniszczenia społeczeństwa demokratycznego.