Doświadczenie, podmiot i byt. U podstaw filozoficznej antropologii Karola Wojtyły
Arkadiusz GUDANIEC
Katedra Antropologii Filozoficznej i Filozofii Prawa, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-7979-6106
Abstrakt
W artykule podjęto próbę ukazania kluczowych elementów specyfiki doświadczenia i podmiotowości osoby w filozofii Wojtyły, z podkreśleniem jego najbardziej znaczących osiągnięć w tym zakresie. Wskazano zatem na rangę elementarnego doświadczenia człowieka, na osobowy (przeżyciowy) charakter świadomości, dzięki któremu doświadczenie kreuje osobowe „ja”, oraz na wielostronny zabieg harmonizacji strony subiektywnej i obiektywnej w doświadczeniu osoby jako podmiotu działania i istnienia. Omówiono różne odsłony dwubiegunowości wewnętrznego doświadczenia, takie jak poznanie i przeżywanie, samowiedza i samoświadomość, refleksyjność i refleksywność, podmiotowość metafizyczna i podmiotowość osobowa. Znaczący walor metody filozoficznej Wojtyły stanowi ukazanie, w jaki sposób człowiek jest podmiotem, jak doświadczenie odsłania i konstytuuje osobowe „ja”, a zarazem ugruntowuje osobę w realnym istnieniu. Osiągnięte w ten sposób rezultaty poznawcze stały się nieodzownym gruntem dla analizy wszystkich istotnych zagadnień antropologiczno-etycznych podejmowanych przez Wojtyłę na dalszych etapach jego filozoficznych rozważań.
Słowa kluczowe:
Karol Wojtyła, filozofia człowieka, osoba, doświadczenie człowieka, doświadczenie wewnętrzne, wgląd, podmiotowość, podmiot, świadomość, samoświadomość, refleksja, reflexio in actu exercito (refleksja towarzysząca), przeżycie (przeżywanie)Bibliografia
BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY
Buttiglione, Rocco. “Kilka uwag o sposobie czytania Osoby i czynu.” In Karol Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Buttiglione, Rocco. Myśl Karola Wojtyły. Translated by Jarosław Merecki. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1996.
Buttiglione, Rocco. Il pensiero di Karol Wojtyła. Milano: Jaca Book, 1982.
Chudy, Wojciech. Rozwój filozofowania i “pułapka refleksji”: Filozofia refleksji i próby jej przezwyciężenia. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1995.
Chudy, Wojciech. “Wprowadzenie: Na odsiecz prawdzie o osobie ludzkiej.” In Rocco Buttiglione, Myśl Karola Wojtyły. Translated by Jarosław Merecki. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1996.
Delsol, Chantal. Kamienie węgielne: Na czym nam zależy? Translated by Małgorzata Kowalska. Kraków: Znak, 2018.
Krąpiec, Mieczysław A. “Karola Wojtyły Osoba i czyn.” In Krąpiec, Człowiek – kultura – uniwersytet. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1998.
Maryniarczyk, Andrzej et al., eds. Powszechna encyklopedia filozofii. Vol. 8, s.v. “Refleksja” (by Wojciech Chudy). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2007.
Maryniarczyk, Andrzej et al., eds. Powszechna encyklopedia filozofii. Vol. 9, s.v. “Wojtyła, Karol” (by Zofia J. Zdybicka). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2008.
Merecki, Jarosław. “Źródła filozofii Karola Wojtyły.” Ethos: Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL 19, no. 4(76) (2006): 81–95.
Scola, Angelo. Doświadczenie człowieka. Translated by Patrycja Mikulska. Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL, 2010.
Styczeń, Tadeusz. “Być sobą to przekraczać siebie: O antropologii Karola Wojtyły.” In Karol Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Edited by Tadeusz Styczeń et al. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Thomas de Aquino. Scriptum super Sententiis. Corpus thomisticum, https://www.corpusthomisticum.org/iopera.html.
Thomas de Sutton (?) [attrib. Thomae Aquinati]. De principio individuationis. Corpus thomisticum, https://www.corpusthomisticum.org/xp9.html
Wojtyła, Karol. “Osoba i czyn.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Wojtyła, Karol. “Osoba: podmiot i wspólnota.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Wojtyła, Karol. “Osobowa struktura samostanowienia.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Wojtyła, Karol. “Podmiotowość i ‘to, co nieredukowalne’ w człowieku.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Wojtyła, Karol. “Problem doświadczenia w etyce.” Roczniki Filozoficzne 17, no. 2 (1969): 5–24.
Wojtyła, Karol. “Słowo końcowe po dyskusji nad Osobą i czynem.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1994.
Katedra Antropologii Filozoficznej i Filozofii Prawa, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin https://orcid.org/0000-0002-7979-6106
