Słuchanie jako modus myślenia. Perspektywa melomana, wykonawcy i krytyka

Anna CHĘĆKA

Zakład Estetyki i Filozofii Kultury, Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański, ul. Jana Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk , Polska

Abstrakt

Artykuł jest próbą interdyscyplinarnej refleksji nad słuchaniem muzyki. W najczystszej formie słuchanie ujawnia się w podążaniu za muzycznym dyskursem, który wymyka się werbalizacji. Niekiedy jednak − na przykład wykonując zawód krytyka − słuchacz zmuszony jest relacjonować innym swoje doznania, a także poddawać muzykę wartościowaniu. Słuchanie powiązane z wartościowaniem nieuchronnie wiąże się również z odpowiedzialnością (jak ujmuje to George Steiner, z zaangażowaną „odpowiedzią” na dzieło). Interesujące może być także poszukiwanie neurobiologicznych uwarunkowań naszych fascynacji słuchowych. Takie badanie wpływu muzyki na mózg wymaga przyjęcia postawy poznawczej pokory.

Słowa kluczowe:

słuchanie, muzyka, umysł, doświadczenie, wykonanie, krytyka, poznanie