„Szlachetne milczenie” we wczesnym buddyzmie

Krzysztof KOSIOR

Zakład Religioznawstwa i Filozofii Wschodu, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin , Polska

Abstrakt

Zgodnie z informacjami zawartymi w kanonie palijskim zachowywanie milczenia było codzienną praktyką mnichów ze zgromadzenia założonego i kierowanego przez Buddę. W artykule przywołuje się zdarzenia i sytuacje, w których Budda i jego uczniowie powstrzymują się od mówienia. Szczególną uwagę zwraca się na dwa rodzaje kultywowania ciszy nazwane „szlachetnym milczeniem” (palij. ariya tuṇhibhāva). Pierwszy to niezabieranie głosu przez mnichów podczas ich przebywania w grupie, drugi to element skupienia, warunkujący postęp w medytacji i osiągnięcie wyzwolenia od cierpienia.

Słowa kluczowe:

szlachetne milczenie, soteriologia buddyjska, dyscyplina mnisza, medytacja