Niewidoczna kultura. O znaczeniu i wartości podejścia kulturowego w psychiatrii

Magdalena SZPUNAR

Instytut Socjologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice , Polska

Abstrakt

Jednym z głównych problemów psychiatrii jest redukowanie pacjenta do jego biologii, a pomijanie kontekstu kulturowego i społecznego, w którym on funkcjonuje. Przedstawiciele antypsychiatrii zwracają uwagę, że dysfunkcje psychiczne mają raczej źródła egzystencjalne niż wewnątrzustrojowe. Rozumienie tego rodzaju mechanizmów patogennych prowadzi do ograniczenia autorytaryzmu związanego z rolą lekarza-psychiatry. Kompleksowa opieka nad chorym psychicznie domaga się przede wszystkim wniknięcia w istotę kontekstu socjologiczo-psychologicznego, szacunku wobec chorego i jego godności, niezależnie od stanu, w jakim się on znajduje, a także uwzględnienia jego doświadczenia stanu patologicznego. Do ważnych osiągnięć antypsychiatrii zaliczyć należy rewizję kategorii zdrowia i choroby, dostrzeżenie ich niejednoznaczności i usytuowania między tym, co fizyczne, a tym, co psychiczne, odrzucenie redukcjonizmu biologicznego, zmiany w postrzeganiu zaburzeń psychicznych, a także ewolucję w podejściu do leczenia i farmakoterapii jako dominującej metody leczenia.

Słowa kluczowe:

psychiatria, antypsychiatria, podejście kulturowe, Zeitgeist, kultury socjocentryczne