Tożsamość a wolność. Psychologiczne wyjaśnienie mechanizmu samostanowienia

Henryk JAROSIEWICZ

Zakład Psychologii Zarządzania, Instytut Psychologii, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław , Polska

Jagoda STOMPÓR-ŚWIDERSKA

Katedra Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, ul. Bernardyńska 3, 31-069 Kraków , Polska


Abstrakt

Celem artykułu jest wyjaśnienie zjawiska tożsamości, czyli wskazanie, co jest podstawą jedności i stałości „ja” w czasie. W części teoretycznej pracy przedstawiono model podmiotu osobowego, w którym wyróżniono cztery jakościowo różne rodzaje wytworów psychicznych. Przeżycie sprawczości odzwierciedlone jest w obrazie rzeczywistości jako obraz osoby, czyli własnego „ja”. Odzwierciedleniu temu towarzyszy zarówno poczucie ciągłości w czasie (tożsamości), jak i jedności „ja”. Chociaż na wolę oddziałuje wiele motywów, jej akty są wyrazem samostanowienia, czyli wolnego czynu osoby. Tożsamość ma zasadnicze znaczenie w życiu i karierze zawodowej człowieka. Aby uzasadnić tę tezę, w części empirycznej przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród młodzieży szkolnej. W okresie dorastania specyfika procesów psychicznych polega na kształtowaniu się dojrzałego obrazu siebie. Wtedy też pojawiają się problemy tożsamości związane z brakiem spójności tego obrazu, który został ukształtowany w dzieciństwie, a obrazem siebie jako mężczyzny lub kobiety w perspektywie powołania życiowego i zawodowego.

Słowa kluczowe:

tożsamość, samostanowienie, wolność, kariera zawodowa, problemy okresu dorastania



Pobierz

Opublikowane
2023-07-04


JAROSIEWICZ, H., & STOMPÓR-ŚWIDERSKA, J. (2023). Tożsamość a wolność. Psychologiczne wyjaśnienie mechanizmu samostanowienia. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, 35(4 (140). https://doi.org/10.12887/35-2022-4-140-14

Henryk JAROSIEWICZ 
Zakład Psychologii Zarządzania, Instytut Psychologii, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław
Jagoda STOMPÓR-ŚWIDERSKA 
Katedra Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, ul. Bernardyńska 3, 31-069 Kraków



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.