Departure from Transcendence: On the Attitudes of Contemporary Polish Youth towards Religion and Spirituality
Robert T. PTASZEK
Department of the Philosophy of Religion, Institute of Philosophy, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-9418-5517
Abstract
The article presents considerations inspired by the results of the International Civic and Citizenship Education Study, which shows that in Poland, between 2009 and 2022, as much as thirty percent of eighth-grade students ceased to consider religion an important part of their worldview. This is a symptomatic result, which calls for reflection on (1) what the most important reasons for this situation are, (2) what young people are trying to replace religion with, and (3) what might be the consequences of replacing religion with the so-called new spirituality. On the first issue, some serious causes can be seen in the Church itself and in the style of evangelization it pursues, which seems to facilitate rather than hinder the “silent apostasy” of its faithful. On issue two, important distinctions are made between the extreme alternatives, which reject religion, and the moderate ones, focused on the pursuit of a new religion or a substitute for the existing one. Issue three highlights the difference between Catholic spirituality on the one hand and the para-religious form of spirituality without religion and proposals for an atheistic spirituality without God on the other. Mental and emotional experiences, including psychedelic ones, along with the techniques used to induce them, do not enhance a person’s rational control over his or her own life, shaping an (often risky) lifestyle rather than the human ability to guide one’s own choices in the perspective of perfection and the ultimate overcoming of evil.
Keywords:
religion, youth, Catholic church, spirituality, New ageReferences
Bancroft, Anne. Współcześni mistycy i mędrcy. Translated by Maria Kuźniak. Warszawa: Jacek Santorski & Co., 2002.
Borutka, Tadeusz. “Pokolenie Jana Pawła II: Kim są ci ludzie i jaka jest ich rola w Kościele?” Studia Socialia Cracoviensia 8, no. 1 (14) (2016): 11–25.
Capra, Fritjof, Thomas Mathus, and David Steindl-Rast. Należeć do wszechświata: Poszukiwania na pograniczu nauki i duchowości. Translated by Piotr Pieńkowski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1995.
Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). “Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa.” Special issue, Komunikat z badań, no. 144 (2021): 1–19.
Comte-Sponville, André. Duchowość ateistyczna: Wprowadzenie do duchowości bez Boga. Translated by Elżbieta Aduszkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2011.
Comte-Sponville, André. L’Esprit de l’athéisme: Introduction à une spiritualité sans Dieu. Paris: Albin Michel, 2006.
Daszkiewicz, Wojciech. “Człowiek: homo religiosus czy tylko konsument?” In Uniwersalizm chrześcijaństwa wobec alternatywnych propozycji współczesności. Edited by Robert T. Ptaszek and Marek Piwowarczyk. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Dreher, Rod. Opcja Benedykta: Jak przetrwać czas neopogaństwa. Translated by Małgorzata Samborska. Kraków: Wydawnictwo AA, 2018.
Franciszek. List apostolski motu proprio Ad theologiam promovendam. Translated by Jan Słomka. Więź. https://wiez.pl/2024/05/11/franciszek-potrzebujemy-teologii-fundamentalnie-kontekstualnej/.
Górny, Grzegorz. “Nowy paradygmat Franciszka: Czy to, co pozostanie po ‘odważnej rewolucji kulturalnej,’ będzie jeszcze Kościołem katolickim?” wPolityce.pl. https://wpolityce.pl/kosciol/676392-nowy-paradygmat-papieza-franciszka-co-pozostanie.
Huxley, Aldous. “The Doors of Perception” and “Heaven and Hell”. London: Chatto & Windus, 1956.
Instytut Badań Edukacyjnych. “ICCS 2022: Ogłoszono wyniki najnowszej edycji Międzynarodowego Badania Kompetencji Obywatelskich!” IBE. https://iccs.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2023/11/WYNIKI-2022-INFORMACJA-PRASOWA.pdf.
Jan Paweł II. “Adhortacja apostolska Ecclesia in Africa.” L’Osservatore Romano: The Polish Edition, 16, no. 10 (177) (1995): 4–40.
Jan Paweł II. “Adhortacja apostolska Ecclesia in America.” In Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II. Vol. 2 (1996–2003). Edited by Michał Romanek. Kraków: Znak, 2006.
Jan Paweł II. “Adhortacja apostolska Ecclesia in Asia.” In Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II. Vol. 2 (1996–2003). Edited by Michał Romanek. Kraków: Znak, 2006.
Jan Paweł II. “Adhortacja Ecclesia in Europa.” L’Osservatore Romano: The Polish Edition 24, nos. 7–8 (255) (2003): 4–39.
Jan Paweł II. “Adhortacja Ecclesia in Oceania.” In Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II. Vol. 2 (1996–2003). Edited by Michał Romanek. Kraków: Znak, 2006.
Kamiński, Ireneusz. Sekty i nowe ruchy religijne w 365 pytaniach i odpowiedziach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio, 2013.
Kołakowski, Leszek. Kościół w krainie wolności: O Janie Pawle II, Kościele i chrześcijaństwie. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2011.
Lekka-Kowalik, Agnieszka. “Nauka w poszukiwaniu boskości?” In Uniwersalizm chrześcijaństwa wobec alternatywnych propozycji współczesności. Edited by Robert T. Ptaszek and Marek Piwowarczyk. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Ptaszek, Robert T. Filozoficzne aspekty alternatywnej religijności. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2021.
Ratzinger, Joseph. Wiara – prawda – tolerancja: Chrześcijaństwo a religie świata. Translated by Ryszard Zajączkowski. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2005.
Smołucha, Danuta. “Kościół katolicki wobec współczesnych mediów – szanse i zagrożenia.” Episteme 2, no. 19 (2013): 95–109.
Socci, Antonio. Ostatnie proroctwo: List do papieża Franciszka o Kościele w czasach ostatecznych. Translated by Robert Skrzypczak. Kraków: Wydawnictwo AA, 2016.
Trzcińska, Izabela. O duchowości inaczej. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2014.
Wasilewska, Olga (ed.). Młodzi w demokracji: Wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Obywatelskich ICCS 2022. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 2023.
Department of the Philosophy of Religion, Institute of Philosophy, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland https://orcid.org/0000-0001-9418-5517
