Polityka publiczna lub narodziny (nowej) nauki
Abstrakt
W artykule zawarto przegląd genezy i rozwoju polityki publicznej jako oddzielnej dyscypliny naukowej w kontekście europejskim, szczególnie w środowisku nauk politycznych, w wyniku zmian w obiektywnej rzeczywistości oraz rozwoju metod, wśród których dominuje wpływ socjologii. Porównano ten rozwój, który opóźnił się w Europie Środkowej w relacji do Europy Zachodniej o kilka dziesięcioleci, i przeanalizowano przyczyny i konsekwencje tego przesunięcia, szczególnie w Czechach, na Słowacji i w Polsce. Podczas gdy w Czechach i na Słowacji nauki polityczne powstały faktycznie dopiero w latach 90., w Polsce z odrębną tradycją stały się tylko jednym ze źródeł kształtowania polityki publicznej (a niektórzy naukowcy nawet to odrzucili), a podstawą dla niej stały się polityka społeczna, nauka administracyjna i bezpośrednio poszczególne dyscypliny socjologiczne (np. socjotechnika) itp. Rezultatem tego jest częściowo odmienny rozwój tej nowej dyscypliny naukowej. Artykuł może być zatem źródłem inspiracji dla takiego kształtowania polityki publicznej w Polsce, która będzie bliższa jej profilowi w krajach Europy Środkowej. Z drugiej strony polskie doświadczenia są również wielką inspiracją dla otaczających państw.
Słowa kluczowe:
nauki polityczne, politologia, polityka publiczna, teoria polityki publicznej, socjologiaBibliografia
Arczewska, M. (2018), Polityka obywatelska (polityka publiczna wobec społeczeństwa obywatelskiego), [w:]: J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 169–192.
Beblavý, M. (red.) (2002), Manuál pre tvorbu verejnej politiky, (Bratislava: Inštitút pre dobre spravovanú spoločnosť): 272.
Beblavý, M. (2009), Sociálna politika, (Bratislava: VŠZaSP sv.Alžbety): 167.
Blum, S., K. Schubert (2011), Politikfeldanalyse, 2e Aufl., (Wiesbaden: Springer): 198.
Bogumil, J. (2005), On the Relationship between Political Science and Administrative Science in Germany, „Public Administration” 83(3): 669–684.
Briška. F. a kol. (2010), Teória a prax verejnej politiky, (Banská Bystrica: Univerzita M. Bela): 282.
Colebatch, H. K. (2005), Úvod do policy, (Brno: Barrister & Principal): 141.
Čabanová, B., G. Munková (2005), Sociální politika, [w:] M. Potůčeki in. Veřejná politika, (Praha: Sociologické nakladatelství): 245–276.
Dahl, R. A., B. Stinebrickner (2013), Współczesna analiza polityczna, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar): 252.
deLeon, P., D. M. Vogenbeck (2007), The Policy Sciences at the Crossroads, [w:] F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics and Methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 3–14.
Dye, T. R. (1972), Understanding Public Policy, (Englewood Cliffs (NJ): Prentice-Hall): 30.
Dyskusja (2016), Wokół teoretycznych wyzwań w naukach o polityce publicznej. Dyskusja z udziałem prof. Piotra Błędowskiego, prof. Włodzimierza Anioła, prof. Joachima Osińskiego, prof. Aleksandra Surdeja, prof. Ryszarda Szarfenberga i prof. Andrzeja Zybały jako moderatora, „Studia z Polityki Publicznej” 1(9): 11–44.
Eco, U. (2015), How to Write a Thesis, (Cambridge-London: MIT): 229.
Fiala, P. (1995), Německá politologie, (Brno: CDK): 250.
Fiala, P., K. Schubert (2000), Moderní analýza politiky. Uvedení do teorií a metod policy analysis, (Brno: Barrister & Principal): 170.
Fischer, F., G. J. Miller, M. S. Sidney (red.) (2007), Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics and Methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 642.
Frieszke, K. W. (2018), Polityki publiczne: iluzje uniwersalnej racjonalności, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 7–22.
Frysztacki, K. (2017), Sfera publiczna – polityka publiczna: perspektywa amerykańska, „Studia Socjologiczne” 4(227): 73–94.
Gebethner, S., R. Markowski (2002), Political Science – Poland, [w:] M. Kaase, V. Sparschuh, A. Wenninger (red.), Three social science disciplines in Central and Eastern Europe. Handbook on economics, political science and sociology (1989–2001), (Berlin: Informationszentrum Sozialwissenschaften; GESIS Servicestelle Osteuropa; Collegium Budapest, Institute for Advanced Study): 306–321.
Giermanowska, E. (2018), Polityka rozwoju rynku pracy i wspierania zatrudnienia, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 229–265.
Gombitová, D. (2007), Úvod do monitorovania a evaluácie: príručka monitorovania a evaluácie intervencií financovaných z verejných zdrojov, (Bratislava: Slovenská evaluačná spoločnosť): 95.
Grewiński, M. (2017), Polska polityka społeczna w latach 1989–2016 – sukcesy i niepowodzenia, [w:] G. Ciura, B. Kłos (red.), Polityka społeczna w Polsce, (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe Kancelarii Sejmu): 59–92.
Gromada, A. (2018), Rodzina 500+ jako polityka publiczna, (Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych): 1–25.
Grzywna, P., J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa (2017), Polityka społeczna: rozważania o teorii i praktyce, (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego): 264.
Haber, A., M. Szałaj (red.) (2008), Środowisko i warsztat ewaluacji, (Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości): 220.
Habermas, J. (1962), Strukturwandel der Öffentlichkeit. Untersuchungen zu einer Kategorie der bürgerlichen Gesellschaft, (Darmstadt: Luchterhand): 291.
Hausner, J. (2007), Polityka a polityka publiczna, „Zarządzanie Publiczne” 1: 43–60.
Háva, P. (2005), Zdravotní politika, [w:] M. Potůčeki i in. Veřejná politika, (Praha: Sociologické nakladatelství): 311–352.
Heywood, A. (2002), Politologie, wyd. 1, (Praha: Eurolex Bohemia): 463.
Heywood, A. (2010), Politologia, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN): 556.
Hitzler, R. (1991), Machiavellismus oder Von den Kunst-Regeln politischen Handelns, „PROKLA. Zeitschrift für kritische Sozialwissenschaft” 4: 620–635.
Holzer, J., P. Pšeja (2010), Twenty Years of Czech Political Science: On the Edge of Maturity, [w:] R. Eisfeld, L. A. Pal red.), Political Science in Central-East Europe. Diversity and Convergence, (Opladen-Farmington Hills, MI: B. Budrich): 103–118.
Izdebski, J. (2018), Realizacja polityk publicznych przez administrację publiczną, „Zeszyty Naukowe KUL” 60(1): 221–231.
Jann, W., K. Wegrich (2007), Theories of the Policy Cycle, [w:] F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics and Methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 43–62.
Janowski, K. B. (2011), Politologii polskiej meandry, „Przegląd Politologiczny”, 16(1): 7–23.
Karwat, M. (2018), Inżynieria społeczna. Interpretacja pojęcia, [w:] B. Szatur-Jaworska (red.), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, (Warszawa: Wydawnictwo Universytetu Warszawskiego): 113–128.
Kay, A. (2006), The dynamics of public policy: theory and evidence, (Cheltenham, UK– Northampton, MA, USA: Edward Elgar): 149.
Kirchheimer, O. (1990), The Catch-all Party, [w:] P. Mair (red.), West European Party System (Oxford Readings in Politics and Government), (Oxford: Oxford University Press): 50–60.
Klimczuk, A. (2018), Polityka publiczna wobec starzenia się ludności. Przegląd pojęć i podejść teoretycznych, „Studia z Polityki Publicznej” 20(4): 67–94.
Klimovský, D. (2008), Základy verejnej správy, (Košice: Univerzita P. J. Šafárika): 269.
Klingemann, H.-D. (2002), Political Science in Central and Eastern Europe: National Development and International Integration, [w:] M. Kaase, V. Sparschuh, A. Wenninger (red.), Three social science disciplines in Central and Eastern Europe. Handbook on economics, political science and sociology (1989–2001), (Berlin:
Informationszentrum Sozialwissenschaften; GESIS Servicestelle Osteuropa; Collegium Budapest, Institute for Advanced Study): 206–212.
Klingemann, J. I. (2018), Iluzja polityki społecznej opartej na dowodach naukowych. Przykład zjawiska uzależnienia od alkoholu, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 312–328.
Klus, M. (2007), Verejná politika. Priestor. Efektívnosť. Nástroje. Nové výzvy, (Sládkovičovo: Vysoká škola): 139.
Klus, M. (2008), Aktéri verejnej politiky, Štrukturalizácia. Voľba, (Banská Bystrica: Univerzita M. Bela): 145.
Kohoutek, J., A. Veselý, Z. Špačková i in. (2015), Vzdělávací politika, (Brno: Masarykova univerzita): 472.
Konečný, S. (2011), Zmierzch czy odrodzenie państwa? Jakiego?, [w:] W. Gizicki (red.): Polityczne wyzwania współczesnych państw. Perspektywa globalna, (Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek): 24–29.
Konečný, S. (2018), Verejná politika ako proces a ako cyklus, „Verejná správa a spoločnosť” 19(2): 5–21.
Konečný, S., I. Radičová (2002), Sociálna politika vo svete a u nás, [w:] A. Tokárová i in., Sociálna práca, (Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity): 249–274.
Kozaczka, D. (2016), Polityki publiczne jako proces, „Zoon Politikon” 7: 323–341.
Krauz-Mozer, B., P. Borowiec, P. Ścigaj (2011), Kim jesteś, politologu? Historia i stan dyscypliny w Polsce, (Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego): 332.
Krouwel, A. (2003), Otto Kirchheimer and the catch-all party, „West European Politics” 26(2): 23–40.
Krzysztan, B. (2016), Anthropos u źródel polityczności. Anachroniczność i potrzeba imersji w naukach politycznych, [w:] B. Krzysztan, W. Ufel, M. Zieliński, Polityka/Polityczność, Granice dyskurzu, (Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe): 13–39.
Kuhn, T. S. (1962), The Structure of Scientific Revolutions, (Chicago: University of Chicago Press): 210.
Kulesza, M., D. Sześciło (2013), Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne, (Warszawa: Wolters Kluwer): 175.
Kwaśniewski, J. (red.) (2018a), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 468.
Kwaśniewski, J. (2018b) (red.), Źródła nauk o polityce publicznej: polityka prawa i socjotechnika, Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 61–96.
Langrod, G. L. (1950), Political Science in Poland, [w:] M. Salvadori (red.), Contemporary Political Science. A Survey, Methods, Research and Teaching, Publication No. 126, (Paris: UNESCO): 178–195.
Lasswell, H. D., A. Kaplan (1950), Power and Society: A Framework for Political Inquiry, (New Haven: Yale University Press): XXIV, 295.
Libiszowska-Żółtkowska, M. (2018), Polityka wyznaniowa, [w:] J. Kwaśniewski (red.): Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 266–287.
Maciejewski, T., J. Gierszewski, M. Brunka (2012), Z problemów administracji. Wybrane zagadnienia administracji publicznej, (Chojnice: Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna): 156.
Malíková, Ľ. (2003), Verejná politika. Aktéri a procesy, (Bratislava: Univerzita Komenského): 120.
Malíková, Ľ, M. Daško (2018), Verejná politika, (Bratislava: IRIS): 186.
Malová, D., S. Miháliková (2002), Political Science – Slovakia, [w:] M. Kaase, V. Sparschuh, A. Wenninger (red.), Three social science disciplines in Central and Eastern Europe: Handbook on economics, political science and sociology (1989–2001), (Berlin: Informationszentrum Sozialwissenschaften; GESIS Servicestelle Osteuropa;
Collegium Budapest, Institute for Advanced Study): 343–357.
Mokrzycki, E. (1990), Socjologia w filozoficznym kontekście, (Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN): 101.
Moran, M., M. Rein, R. E. Goodin (2006), The Oxford Handbook of Public Policy, (Oxford: University Press): 983.
Müller, A. (1991), Úvod do vědy o politice, (Praha: Lunarion): 117.
Muller, P. (2009), Les Politiques Publiques, (Paris: Presses Universitaires de France): 72.
Nekola, M., H. Geissler, M. Mouralová (eds.) (2011), Současné metodologické otázky veřejné politiky, (Praha: Karolinum): 305.
Novák, M. i in. (2011), Úvod do studia politiky, (Praha: Sociologické nakladatelství): 783.
Novotný, V. (2006), Francouzská tradice studia veřejných politik: Možné inspirace, [w:] J. Němec, M. Šůstková (red.), III. kongres českých politologů, (Praha: Česká společnost pro politické vědy): 896–906.
Novotný, V. (2011), Vývoj studia veřejných politik v Evropě: České studium veřejných politik v evropském kontextu (srovnání případů Francie, SRN a ČR), Dizertační práce, (Praha: Ústav politologie Filosofické fakulty UK): 173.
Ochrana, F. (red.) (2010), Strategické řízení ve veřejne správě a přístupy k tvorbě politiky, (Praha: Matfyzpress): 199.
Olejniczak, K. (2013), System zarządzania polityką publiczną. Propozycja uniwersalnych ram koncepcyjnych, „Zoon Politikon” 4: 42–55.
Parsons, W. (2007), Policy Analysis in Britain, [w:] F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of public policy analysis: theory, politics and methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press 2007): 537–552.
Paruch, W. (2015), Konsekwencje definiowania myśli politycznej dla kwestionariusza badań politologicznych, „Humanities and Social Sciences” 22(1): 157–174.
Pawlak, M. (2018), Polityki publiczne wobec migracji, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 288–312.
Peters, G. B., J. Pierre (red.) (2006), Handbook of Public Policy, (London: Sage Publications): 525.
Pichňa, J. (2002), Úvod do sociotechniky, (Trnava: Trnavská univerzita): 263.
Podgórecki, A. (1966), Zasady socjotechniki, (Warszawa: Wiedza Powszechna): 163.
Podgórecki, A. (1968), Základy sociotechniky, (Praha: Svoboda): 141.
Potůček, M. (1994), Zrod veřejné politiky jako vědního odboru a jako sociální praxe, [w:] M. Potůček, M. Purkrábek, J. Vavroušek i in., Zrod teorie veřejné politiky v České republice, (Praha: Institut sociologických studií): 1–16.
Potůček, M. i in. (2005), Veřejná politika, (Praha: Sociologické nakladatelství): 398.
Potůček, M. i in. (2016), Veřejná politika, (Praha: C. H. Beck): 309.
Potůček, M., L. T. LeLoup (2003), Approaches to Public Policy in Central and Eastern Europe, [w:] M. Potůček, L. T. LeLoup, G. Jenei, L. Váradi, Public Policy in Central and Eastern Europe. Theories, Methods, Practices, (Bratislava: NISPAcee): 11–23.
Potůček, M., L. T. LeLoup, G. Jenei, L. Váradi (2003), Public Policy in Central and Eastern Europe. Theories, Methods, Practices, (Bratislava: NISPAcee): 340.
Potůček, M., L. Vass (2003), Dimensions of Public Policy: Values, Processes, Implementation and Results, [w:] M. Potůček, L. T. LeLoup, G. Jenei, L. Váradi, Public Policy in Central and Eastern Europe. Theories, Methods, Practices, (Bratislava: NISPAcee): 55–74.
Przesławski, T. (2016), Pozycja i funkcje polityki penitencjarnej w naukach o polityce publicznej, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 393–411.
Racław, M. (2018), Polityka rodzinna: od taktyki ku strategii ładotwórczej, [w:] J. Kwaśniewski (red.): Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 192–228.
Remr, J. (2013), Srovnání vybraných přístupů k realizaci evaluací, „Evaluační teorie a praxe” 1(1): 29–52.
Rybárik, J., J. Lysý, S. Konečný (2003), Politológia, (Bratislava: STU): 153.
Rybář, M. (2010), Political Science in Slovakia: Hesitant Emergence from Elementary Problems, [w:] R. Eisfeld, L. A. Pal (red.), Political Science in Central-East Europe. Diversity and Convergence, (Opladen-Farmington Hills, MI: B. Budrich): 267–280.
Rymsza, M. (2018), Analiza polityk publicznych i analiza polityki społecznej: wzajemne pozycjonowanie, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 36–60.
Říchová, B. (2000), Přehled moderních politologických teorií, (Praha: Portál 2000): 303.
Salvadori, M. (red.) (1950), Contemporary Political Science. A Survey, Methods, Research and Teaching, Publication No. 126, (Paris: UNESCO): 714.
Saretzki, T. (2007), The Policy Turn in German Political Science, [w:] F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of public policy analysis: theory, politics and methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 587–602.
Sartori, G. (2005), Parties and Party Systems. A Framework for Analysis, (Wivenhoe Park: ECPR Press): 343.
Sasinska-Klas, T. (2010), Political Science in Poland: Roots, Stagnation and Renaissance, [w:] R. Eisfeld, L. A. Pal (red.), Political Science in Central-East Europe. Diversity and Convergence, (Opladen-Farmington Hills, MI: B. Budrich): 207–220.
Schaff, A., S. Ehrlich (1950), The Concept of Dialectical Materialism in Political Science, [w:] M. Salvadori (red.), Contemporary Political Science. A Survey, Methods, Research and Teaching, Publication No. 126, (Paris: UNESCO): 327–336.
Schneider, V., F. Janning (2006) Politikfeldanalyze: Akteure, Diskurze und Netzwerke in der öffentlichen Politik, (Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien): 234.
Schubert, K., F. Blank (2005), Výzkum politického pole ve Spolkové republice Německo: přijetí a stav výzkumu, „Politologický časopis” 3: 284–293.
Skarzyński, R. (2014), Monizm i pluralizm w rozwoju dyscypliny nauki: politologia i pseudopolitologia, [w:] R. Skarzyński (red.), Przedmiot poznania politologii. Podstawy dyscypliny nauki, (Białystok: Temida 2): 9–48.
Surdej, A. (2008), Metoda analizy kosztów i korzyści: imperatyw efektywności w politykach publicznych, [w:] A. Haber, M. Szałaj (red.). Środowisko i warsztat ewaluacji, (Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości): 109–126.
Suwaj, P. J., R. Szczepankowski (2009), Polityka publiczna jako instrument administrowania, [w:] B. Kudrycka B. G. Peters, P. J. Suwaj (red.), Nauka administracji, (Warszawa: Wolters Kluwer): 303–311.
Szarfenberg, R. (2013), O bliskim związku i wzajemnych inspiracjach między polityką publiczną i polityką społeczną, „Problemy Polityki Społecznej” 22: 149–166.
Szarfenberg, R. (2016), Polityka publiczna – zagadnienia i nurty teoretyczne, „Studia z Polityki Publicznej”, 9(1): 45–75.
Szatur-Jaworska, B. (red.) (2018), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, (Warszawa: Wydawnictwo Universytetu Warszawskiego): 259.
Szczepaniak, P. (2018), Wybrane problemy i kierunki polityki penitencjarnej, [w:] J. Kwaśniewski, (red.): Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 357–397.
Sześciło, D. (red.) (2014), Polityka publiczna i rola administracji w jej tworzeniu, [w:] Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji, (Warszawa: Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego): 324.
Šálka, J., Z. Dobšinská, Z. Sarvašová, M. Štěrbová, H. Paluš (2017), Lesnícka politika, (Zvolen: Technická univerzita vo Zvolene): 275.
Škaloud, J. (1991), Úvod do politologie, (Praha: Vysoká škola ekonomická): 120.
Tomeš. I. (2001), Sociální politika. Teorie a mezinárodní zkušenost, (Praha: Socioklub): 262.
Tomeš, I. (2010), Úvod do teorie a metodologie sociální politiky, (Praha: Portál): 440.
Tomeš, I. (2011), Obory sociální politiky, (Praha: Portál): 366.
Tomeš, I. i in. (2002), Sociální správa, (Praha: Portál): 304.
Torgerson, D. (2007), Promoting the Policy Orientation: Lasswell in Context, [w:] F. Fischer,
G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of public policy analysis: theory,
politics and methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 15–28.
Truszkowska-Kurstak, M. (2012), Ewaluacja ekonomiczna w świetle podstawowych zasad gospodarowania środkami publicznymi, „Zarządzanie Publiczne” 17(1): 51–62.
Ufel, W. (2016), Apolityczność jako gnoza nowoczesności. Rekonstrukcja pojęcia polityczniości w teorii i praktyce demokracji, [w:] B. Krzysztan, W. Ufel, M. Zieliński, Polityka/Polityczność, Granice dyskurzu, (Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe): 101–123.
Veselý, A. (2005), Vzdělávací politika, [w:] M. Potůčeki in., Veřejná politika, (Praha: Sociologické nakladatelství): 277–310.
Veselý, A., Z. Drhová, M. Nachtmannová (2005), Veřejná politiky a proces její tvorby. Co je „policy” a jak vzniká, (Praha: CESES FSV UK): 43.
Veselý, A., M. Nekola (red.) (2007), Analýza a tvorba veřejných politiky. Přístupy, metody a praxe, (Praha: Slon): 389.
Wagner, P. (2007), Public Policy, Social Science and the State: An Historical Parspective, [w:] F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (red.), Handbook of public policy analysis: theory, politics and methods, (Boca Raton, Fl.: CRC Press): 29–40.
Woźnicki, J. (2012), Nowa dyscyplina – „nauki o polityce publicznej” usytuowana w dziedzinie nauk społecznych, „Nauka” 1: 133–151.
Woźnicki, J. (2015), Nauki o polityce publicznej – cztery lata rozwoju w symbiozie z politologią, „Politeja”, 36(5): 9–25.
Zamecka, J. (2018), Środki prawnokarne w przeciwdziałaniu problemom narkotykowym, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, (Warszawa: Wydział Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego): 99–141.
Zybała, A. (2012a), Polityki publiczne, (Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej): 377.
Zybała, A. (2012b), O lepszą jakość polityk publicznych, „Analizy i Opinie” 14(127): 1–12.