Śródziemnomorski wymiar nieregularnej migracji w latach 2014–2017 i jego implikacje dla percepcji bezpieczeństwa europejskiego
Eleni Daniiloudi-Zielińska
Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-8433-8951
Magdalena El Ghamari
Collegium Civitas , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5798-7545
Małgorzata Gąsior
https://orcid.org/0000-0001-9899-4602
Abstrakt
Problem nieregularnej migracji do Unii Europejskiej (UE) przez Morze Śródziemne to zjawisko, które towarzyszy Wspólnocie Europejskiej (WE) od wielu lat. Kryzys migracyjny, który rozpoczął się w 2014 r., ukazał całej społeczności międzynarodowej, iż wyzwaniem dla UE jest nie tylko niekontrolowana migracja, ale również to, co stanowi jej przyczynę. W związku z bliskim sąsiedztwem UE z regionem Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (ang. Middle East and North Africa – MENA) priorytetem członków WE powinno być zarówno udzielanie pomocy osobom potrzebującym, jak i skuteczne wspieranie państw regionu, borykających się z problemami wewnętrznymi, które w niedalekiej przyszłości mogą tylko tę migrację nasilić. W regionie MENA, zamieszkałym przez ponad 40 mln migrantów i 14 mln wewnętrznych przesiedleńców, mają miejsce liczne klęski żywiołowe, kryzysy (spowodowane przez człowieka czy aktualnie wywołane skutkami pandemii COVID-19) oraz konflikty (są to jedne z najdłużej trwających na świecie). Celem artykułu jest określenie przyczyn kryzysu migracyjnego z lat 2014–2017 oraz ukazanie skali nieregularnej migracji wraz z wynikami prowadzonych badań naukowych. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługuje określenie znaczenia Morza Śródziemnego dla migracji oraz wskazanie odpowiedzi UE na problem niekontrolowanej migracji drogą morską.
Słowa kluczowe:
Migracja, Unia Europejska, uchodźcy, migranci, Morze Śródziemne, bezpieczeństwo międzynarodowe, region MENABibliografia
Bartoszewicz, M. G., El Ghamari, M. (2020), (Un)Sustainable Development of Minors in Libyan Refugee Camps in the Context of Conflict-Induced Migration, „Sustainability” 12(11), https://doi.org/10.3390/su12114537. (Crossref)
Bonesh, F. (26.04.2022), Ukraine Crisis: Its Present and Future Effects on the Middle East. Retrieved from Opinion, Albawaba, https://www.albawaba.com/opinion/ukraine-crisis (10.12.2022).
Borderon, M., Sakdapolrak, P., Muttarak, R., Kebede, E., Pagogna, R., Sporer, E. (2019), Migration Influenced By Environmental Change in Africa: A Systematic Review of Empirical Evidence, „Demographic Research” 41: 491–544, https://www.jstor.org/stable/26850658 (10.12.2022). (Crossref)
Council of the EU and the European Council (2017), EUNAVFOR MED Operation Sophia: Mandate Extended Until 31 December 2018, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2017/07/25/eunavformed-sophia-mandate-extended/ (11.02.2021).
Council of the EU and the European Council (b.r.), Ratowanie życia na morzu i walka z przemytem migrantów, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-migration-policy/saving-lives-sea/#operations (11.04.2021).
Daniiloudi, E., Gąsior, M. (2015), Nielegalne ruchy migracyjne z obszaru MENA na kontynent europejski przez terytorium Grecji, [w:] A. Czupryński, M. El Ghamari, A. Polak (red.), Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, (Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej): 11–15.
Daniiloudi-Zielińska, E., El Ghamari, M. (2022), The Migrant Crisis in the Mediterranean Sea 2015–2020 – Case Study of Greece and Libya, „Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego” 16: 1–17. (Crossref)
Decyzja Rady (WPZiB) 2015/972 z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie rozpoczęcia operacji wojskowej Unii Europejskiej w południowym rejonie środkowej części Morza Śródziemnego (EUNAVFOR MED), Dz. Urz. UE L 157 z 23.06.2015.
Dene, M., Labow, H., Silber, C. (4.03.2022), Middle East Responses to the Ukraine Crisis, https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/middle-east-responsesUkraine-crisis (6.02.2023).
Dimsdale, T., Mabey, N. (2018), Mena Stability in a Changing Climate: A Transatlantic Agenda on Preventive Investment, http://www.jstor.org/stable/resrep17842 (15.12.2022).
El Ghamari, M. (2015), Między kulturą a religią, operacje wojskowe w Iraku i Afganistanie, (Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski).
El Ghamari, M. (2016), Migration Crisis and the Libyan Gate to Africa, „Securitologia” 2(24): 35–49.
El Ghamari, M. (2021), Między terroryzmem a radykalizacją. Specyfika działalności organizacji Daesz, (Warszawa: Difin).
Eliassen, I., Pena, P. (31.12.2016), Operation Sophia: Mission Impossible in the Mediterranean, http://www.investigate-europe.eu/en/ (1.02.2021).
EUNAVFOR MED – Operation SOPHIA (29.01.2016), Six Monthly Report: June 22nd to December 31st 2015, European External Actions, https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en (5.02.2021).
Europol (b.r.), Portal Polskiego Radia SA, https://www.polskieradio.pl/ (1.02.2021).
Faath, S., Mattes, H. (2014), Political Conflicts and Migration in the MENA States, [w:] M. Bommes, H. Fassmann, W. Sievers (red.), Migration from the Middle East and North Africa to Europe: Past Developments, Current Status, and Future Potentials, (Amsterdam: University Press): 159–190. (Crossref)
Frontex (2014), Annual Risk Analysis 2014, http://frontex.europa.eu/ (1.02.2021).
Frontex (2015), Annual Risk Analysis 2015, http://frontex.europa.eu/ (1.02.2021).
Frontex (2016), Risk Analysis for 2016, http://frontex.europa.eu/ (1.02.2021).
Frontex (2017), Risk Analysis for 2017, http://frontex.europa.eu/ (1.02.2021).
Hanne, O., Flichy de La Neuville, T. (2015), Państwo Islamskie. Geneza nowego kalifatu, tłum. J. Danecki, (Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog).
International Organization for Migration (2015), Migration Trends Across the Mediterranean: Connecting the Dots, Altai Consulting, https://publications.iom.int/books/migration-trends-across-mediterranean-connecting-dots (11.02.2021).
International Organization for Migration (b.r.), Missing Migrants, http://missingmigrants.iom.int/mediterranean (1.02.2021).
IOM (2015), Mixed Migration Flowes in the Mediterranean and Beyond, Annual Report, https://www.iom.int/ (1.02.2021).
IOM (2016), Mixed Migration Flowes in the Mediterranean and Beyond, Annual Report, https://www.iom.int/ (1.02.2021).
IOM (2017), Mixed Migration Flowes in the Mediterranean and Beyond, September 2017, https://www.iom.int/ (1.02.2021).
Kłosowicz, R. (2014), Państwa dysfunkcyjne w Afryce Subsaharyjskiej, [w:] R. Kłosowicz (red.), Państwa dysfunkcyjne i międzynarodowe wysiłki zmierzające do ich naprawy, (Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego): 15–26.
Martin, S. F., Davis, R., Benton, G., Waliany, Z. (2019), International Responsibility-Sharing for Refugees: Perspectives from the MENA Region, „Geopolitics, History, and International Relations” 11(1): 59–91, https://www.jstor.org/stable/26805980 (11.02.2022). (Crossref)
Mickiewicz, P. (2017), Przeciwdziałanie nielegalnej imigracji drogą morską do UE. Źródła i potencjalne formy reakcji, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 14(1): 119–146.
Migration and Home Affairs, EMN Asylum and Migration Glossary (2008), https://home-affairs.ec.europa.eu/networks/european-migration-network-emn/emn-asylum-and-migration-glossary/glossary/irregular-migrant (11.02.2021).
Minda, A., Sasnal, P. (10.03.2016), Kryzys w Libii a wzrost dżihadyzmu i migracji, „Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych” 21, http://www.pism.pl/pl#1 (1.02.2021).
Naufal, G. S., Genc, I. H. (2015), Structural Change in MENA Remittance Flows, „Emerging Markets Finance and Trade” 51(6): 1175–1178, https://www.jstor.org/stable/26752308 (11.01.2023). (Crossref)
Nowotnik, D. (2011), Migracje zagraniczne w krajach Unii Europejskiej w warunkach kryzysu gospodarczego, „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego” 18: 59–69. (Crossref)
OCHA Services (20.05.2022), Under-Secretary-General for Humanitarian Affairs and Emergency Relief Coordinator, Mr. Martin Griffiths – Briefing to the Security Council on the Humanitarian Situation in Syria, https://reliefweb.int/report/syrian-arab-republic/under-secretary-general-humanitarian-affairs-and-emergency-relief-coordinator-mr-martin-griffiths-briefing-security-council-humanitarian-situation-syria-20-may-2022 (5.01.2022).
Raport AI: Rządy UE zamieszane w przerażające nadużycia wobec uchodźców (16.12.2017), https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103454,22789025,raport-ai-rzady-ue-zamieszane-w-przerazajace-naduzycia-wobec.html (20.05.2021).
Rhodes, S. (2018), Middle East North Africa (MENA) Refugee Crisis: Digital Resources in Review, „Review of Middle East Studies” 52(2): 344–347, https://www.jstor.org/stable/26562587 (15.12.2022). (Crossref)
Rozporządzenie (2016/399) Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), t.j. Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2016.
Tausch, A. (2019), Migration from the Muslim World to the West: Its Most Recent Trends and Effects, „Jewish Political Studies Review” 30(1–2), 65–225, https://www.jstor.org/stable/26642824 (2.12.2022).
The Fund for Peace (b.r.), http://www.global.fundforpeace.org/index.php (5.04.2021).
UNHCR (2017), Mediterranean Situation, http://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean (11.06.2017).
World Bank (2018), World Development Report, 2018, (Washington: World Bank).
World Development Report (2021), Data for Better Lives, file:///C:/Users/lucyna79/Downloads/9781464816000.pdf (20.12.2022).
Zieliński, M. (2005), Europejskie siły morskie w działaniach połączonych wielonarodowych zespołów zadaniowych, (Warszawa: AON).
Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte https://orcid.org/0000-0002-8433-8951
Collegium Civitas https://orcid.org/0000-0001-5798-7545
