Sądy i sędziowie w nauczaniu papieża Franciszka
Abstrakt
W artykule przybliżono i poddano analizie poglądy papieża Franciszka na temat świeckiego wymiaru sprawiedliwości. Przedstawiono wskazania, postulaty czy oczekiwania papieża odnośnie do sędziów i procesu orzeczniczego. Wskazano również te zjawiska i praktyki, które w nauczaniu papieskim zostały uznane za sprzeniewierzające się etosowi sędziego i roli judykatywy. Omówiono podnoszone przez Franciszka wyzwania, przed jakimi stoją współcześnie sądy, w szczególności problem aktywizmu sędziowskiego oraz zagrożeń dla niezależności trzeciej władzy i jej reprezentantów. Ponadto porównawczo nawiązano do zapatrywań poprzedników Franciszka na kwestię sądownictwa. W ocenie autora papieskie nauczanie stanowi źródło wartościowych uwag w przedmiocie sądów i sędziów, zasługując na szerszy rezonans w środowisku prawniczym w ramach tzw. zewnętrznej integracji prawoznawstwa.
Słowa kluczowe:
papież Franciszek, sądy, sędziowie, wymiar sprawiedliwościBibliografia
Abate I., Il piccolo giudice. Fede e giustizia in Rosario Livatino, Rzym 2013.
Alfie Evans został odłączony od aparatury, https://www.niedziela.pl/artykul/35149/Alfie-Evans-zostal-odlaczony-od-aparatury [dostęp: 16.09.2020 r.].
Bertani A., Diliberto L., Vittorio Bachelet: Un uomo uscı̀ a seminare (Vita e scritti di Vittorio Bachelet), Rzym 1994.
Boike P., Nowa redakcja katolickiego nauczania o karze śmierci – rewolucja czy drobna korekta?, Dialogi Polityczne 2019, nr 27. http://dx.doi.org/10.12775/DP.2019.009
Consedine J., Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego, Warszawa 2004.
Diritto e giustizia nel magistero pontificio: da Pio XII a Giovanni Paolo II, Rzym 1998.
Francesco, Discorso ai membri del Consiglio Superiore della magistratura (17.06.2014 r.),http://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2014/june/documents/papa-francesco_20140617_consiglio-superiore-magistratura.html [dostęp: 20.11.2020 r.].
Francesco, Incontro con la popolazione di Scampia e con diverse categorie sociali (21.03.2015 r.), http://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/march/documents/papa-francesco_20150321_napoli-pompei-popolazione-scampia.html [dostęp: 20.11.2020 r.].
Francesco, Corruzione e misericordia. Meditazione mattutina nella cappella delladomus sanctae Marthae (3.04.2017 r.), http://www.vatican.va/content/francesco/it/cotidie/2017/documents/papa-francesco-cotidie_20170403_corruzione-e-misericordia.html [dostęp:
11.2020 r.].
Internazionale di Diritto Penale (15.11.2019 r.), http://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2019/november/documents/papa-francesco_20191115_diritto-penale.html [dostęp: 20.11.2020 r.].
Francesco, Conferenza Stampa durante il volo di ritorno (26.11.2019 r.), http://www.vatican.va/
content/francesco/it/speeches/2019/november/documents/papa-francesco20191126_voloritorno-giappone.html [dostęp: 20.11.2020 r.].
Francesco, Discorso ai partecipanti al XX Congresso Mondiale dell’Associazione.
Francesco, Al Consiglio superiore della magistratura. Un argine alla piagadella corruzione (13.06.2015 r.), L’Osservatore Romano z 14 czerwca 2015 r.
Francesco, Discorso alla Delegazione della Commissione Internazionale contro la Pena di Morte (17.12.2018 r.), L’Osservatore Romano z 18 grudnia 2018 r.
Francesco, Il Pontefice ai magistrati italiani. Per una giustizia inclusivae rispettosa della dignità (9.02.2019 r.), L’Osservatore Romano z 10 lutego 2019 r.
Francesco, La piaga della corruzione impoverisce e toglie fiducia nel sistema. La denuncia del Papa durante l’udienza ai funzionari della Corte dei Conti italiana (18.03.2019 r.), L’Osservatore Romano z 18–19 marca 2019 r.
Francesco, Tre donne e tre giudici. Meditazione mattutina nella cappella delladomus sanctae Marthae (23.03.2015 r.), L’Osservatore Romano z 24 marca 2015 r.
Francesco, Il discorso ai giudici del continente americano riuniti a convegno in Vaticano. Svalutare i diritti sociali significa giustificare la diseguaglianza (4.06.2019 r.), L’Osservatore Romano z 6 czerwca 2019 r.
Francesco, Monito del Pontefice sulla giurisprudenza in materia di eutanasia. Non esiste un diritto di morire (29.11.2019 r.), L’Osservatore Romano z 30 listopada 2019 r.
Franciscus, Ad participes XIX Internationalis Conventus Internationalis Iuris Poenalis Consociationis ac III Conventus Americae Latinae Iuris Poenalis et Criminologiae (30.05.2014), AAS 106(7)(2014).
Franciscus, Ad Delegationem Internationalis Consociationis Iuris Poenalis (23.10.2014 r.), AAS 106(11)(2014).
Franciscus, Ad Consilium Generale Europae (25.11.2014 r.), AAS 106(12)(2014).
Franciscus, Ad participes Congressionis iudicum et magistratuum adversum mercatum hominum
ac ordinatam criminalitatem (3.06.2016 r.), AAS 108(6)(2016).
Góralski W., Władza sądownicza w kościele i w państwie w świetle przemówień papieża Piusa XII do Roty Rzymskiej, w: Świat, Europa, mała ojczyzna. Studia ofiarowane profesorowi Stanisławowi Grodziskiemu w 80-lecie urodzin, red. M. Małecki, Bielsko-Biała 2009.
Góralski W, Znaczenie, rola i zadania Roty Rzymskiej w świetle przemówień papieskich wygłoszonych do tego trybunału w latach 1939–2007, Ius Matrimoniale 2008, t. 13.
Grocholewski Z., Filozofia prawa w nauczaniu Jana Pawła II, Poznań 1996.
Grześkowiak A., Papież Franciszek o prawie karnym, Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea 2016, t. 6.
Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, cz. 1, red. T. Bekrycht, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Łódź 2014.
Kowalczyk P., Wyrok w imieniu Najwyższego Kapłana – charakterystyka władzy sądowniczej w Państwie Mieście Watykan, Studia Iuridica Toruniensia 2014, t. 14, http://dx.doi. org/10.12775/SIT.2014.005
Kozerska E., Papież Franciszek o prawie, Miscellanea Historico-Iuridica 2016, t. 15, z. 2.
Maroń G., Osoba świętego Jana Pawła II w polskim porządku prawnym, Warszawa 2016.
Maroń G., Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym, Rzeszów 2018.
Maroń G., Argumenty religijne w procesie ustawodawczym w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji, Przegląd Sejmowy 2019, t. 4, https://doi.org/10.31268/PS.2019.51.
Maroń G., Katolicka teoria prawa jako kierunek we współczesnej amerykańskiej jurysprudencji, Gubernaculum et Administratio 2019, t. 1, http://dx.doi.org/10.16926/gea.2019.01.05.
Maroń G., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego Australii z dnia 7 kwietnia 2020 r. w sprawie Pell v The Queen [2020] HCA 12 (dot. przestępstw seksualnych), Prokuratura i Prawo 2020, nr 6.
Oldfather C., Judges as Humans: Interdisciplinary Research and the Problems of Institutional Design, Hofstra Law Review 2007, t. 36, nr 1.
Papież po spotkaniu z tatą Alfiego: tylko Bóg jest Panem życia, https://www.vaticannews.va/pl/ papiez/news/2018–04/papiezfranciszek-audiencja-alfi.htmlVincent Lambert umiera, Papież prosi o modlitwę, https://www.vaticannews.va/pl/swiat/news/2019–07/lambert-agonia-papiez-lekarze-szacunek-rodzina.html [dostęp: 16.09.2020 r.].
Papież po śmierci Lamberta: nie budujmy takiej cywilizacji, https://www.vaticannews.va/pl/ papiez/news/2019–07/lambert-nie-zyje-paryz-biskupi-episkopat-francja.html [dostęp: 16.09.2020 r.].
Percival R., „The greening” of the global judiciary, Journal of Land Use & Environmental Law 2017, t. 32, nr 2.
Pope Benedict XVI’s Legal Thought. A Dialogue on the Foundation of Law, red. M. Cartabia, A. Simoncini, Cambridge 2015.
Sadowski M., Kilka uwag o nauczaniu społecznym papieża Franciszka, Annales Univerisitatis Mariae Curie-Skłodowska 2019, t. 66, nr 1, sec. G. http://dx.doi.org/10.17951/g.2019.66.1.351–362.
Pedrioli C., Pope Francis and the Limits of Freedom of Expression, w: Comparative Perspectives on Freedom of Expression, red. R. Weaver, S. Friedland, M. Cole, Durham 2017.
Scalia A., Mułłowie Zachodu. Sędziowie jako arbitrzy moralni, Warszawa 2009.
Silecchia L., Pope Francis and the Vocation of the Lawyer: Reflections Reflections on Service and Responsibility, Journal of Catholic Legal Studies 2015, t. 54, nr 1.
The Teachings of Pope Francis: Toward a Vision of Social Justice and Sustainable Capitalism?, Seattle University Law Review 2017, t. 40, nr 4 (cały numer).
Dalla Torre G., Aspetti della Giustizia Vaticana, Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale 2013, nr 18.
Troy J., The Papal Human Rights Discourse: The Difference Pope Francis Makes, Human Rights Quarterly 2019, t. 41, nr 1, https://doi.org/10.1353/hrq.2019.0003.
Woleński J., Papież, rozwody i prawnicy, Tygodnik Powszechny 2002, nr 10.
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
