Mandat imperatywny: panaceum na kryzys demokracji przedstawicielskiej?
Abstrakt
Spotyka się pogląd, że demokracja parlamentarna jest w kryzysie. Za jeden z tego kryzysu przejawów można uznać problem z odpowiedzialnością parlamentarzystów przed ich wyborcami. Odpowiedzią na to może być koncepcja mandatu imperatywnego. Autor rozważa w artykule zalety i wady takiego rozwiązania, spekulując również na temat tego, jak regulacja tegoż mandatu mogłaby wyglądać, a także podsumowując odpowiada z uzasadnieniem na pytanie, czy we współczesnych realiach jest to lepsza alternatywa wobec dominującej koncepcji mandatu wolnego.
Słowa kluczowe:
demokracja, demokracja parlamentarna, mandat parlamentarzystyBibliografia
Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2007.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Eckhardt K., Mandat przedstawicielski a tzw. klauzula czechosłowacka (rozważania na tle przepisów Konstytucji Ukrainy), w: Dookoła Wojtek… księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi, red. R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2018.
Garlicki L., Komentarz do art. 104, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 1999.
Grajewski K., Mandat przedstawicielski – pojęcie i rodzaje, w: Leksykon prawa konstytucyjnego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Szmyt, Warszawa 2010.
Granat M., O istocie mandatu przedstawicielskiego, w: Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, red. M. Kruk, Warszawa 2013.
Jastrzębski J., Zubik M., Mandat wolny versus weksel, Przegląd Sejmowy 2007, nr 2.
Mandat wolny a zobowiązania cywilnoprawne, red. W. Odrowąż-Sypniewski, Warszawa 2007.
Müller J.-W., Co to jest populizm, tłum. M. Sutowski, Warszawa 2017.
Pisz M., Mandat przedstawicielski w polskiej tradycji ustrojowej i we współczesnym polskim prawie konstytucyjnym, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2013, t. 3.
Pisz M., Mandat imperatywny – charakterystyka instytucji w polskiej tradycji konstytucyjnej, Studia Iuridica 2014, t. 59.
Radwan A., Koniec zmieniania klubowych barw. Kto odejdzie z partii, ten straci mandat posła, Dziennik. Gazeta Prawna, 10.05.2016, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/942158,wybory-prawo-wyborczekonstytucja-parlament-mandat-posla.html [dostęp: 12.03.2019 r.].
Regulamin Parlamentu Europejskiego, red. M Zubik, Zeszyty OIDE 1, Warszawa 2003.
Repel J., Komentarz do art. 104, w: Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. J. Boć, Wrocław 1998.
Rost A., Suchocka H., Status prawny posła na Sejm PRL (w świetle nowych regulacji prawnych), Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1986, nr 3.
Rudak O., Mandat imperatywny czy imperium mandatowe, Czasopismo Lege Artis, 10.05.2016, https://czasopismo.legeartis.org/2016/05/mandat-imperatywny.html [dostęp 12.03.2019 r.].
Rzucidło J., Węgrzyn J., Parlamentarny mandat wolny jako jeden z mechanizmów wpływających na proces zarządzania państwem, w: Perspektywy juryscentryzmu, red. P. Jabłoński, P. Kaczmarek, M. Paździora, M. Pichlak, Wrocław 2011.
Sąd: umowy Samoobrony o wekslach nieważne, Dziennik. Gazeta Prawna, 9.07.2008, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/25455,sad-umowy-samoobrony-o-wekslach-niewazne.html [dostęp: 30.01.2019 r.].
Senat za obcięciem pensji parlamentarzystom, oprac. K. Horwat, Business Insider, 7.06.2018, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/obnizka-pensji-poslow-i-senatorow-glosowanie-w-senacie/72szrff [dostęp: 18.02.2019 r.].
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Szymanek J., Mandat parlamentarny (reinterpretacja ujęć klasycznych), Przegląd Sejmowy 2010, nr 5.
Szymanek J., Mandat parlamentarny: projekt teoretyczny i jego praktyczna aplikacja (weryfikacja czy falsyfikacja?), w: Reprezentacja i mandat parlamentarny. Teoretyczne interpretacje przedstawicielstwa politycznego, Warszawa 2013.
Tomba M., Who’s Afraid of the Imperative Mandate?, Crititcal Times 2018, t. 1, nr 1, https://ctjournal.org/index.php/criticaltimes/article/view/15/10 [dostęp: 15.04.2019 r.].
Tusk podpisuje 10 zobowiązań Platformy, https://wiadomosci.wp.pl/tusk-podpisuje-10-zobowiazan-platformy-6037090264314497a [dostęp: 30.01.2019 r.].
Uziębło P., Demokracja partycypacyjna, Gdańsk 2009.
Uziębło P., Komentarz do art. 1, w: K. Grajewski, J. Stelina, P. Uziębło, Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, red. K. Grajewski, Warszawa 2014.
Wrześniowe referendum w ogniu krytyki. Eksperci wskazują, że pytania są nieprecyzyjne, https://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/wrzesniowe-referendum-w-ogniu-krytyki,251,0,1892091.html [dostęp: 4.03.2019 r.].
Zaleśny J., Konstrukcja mandatu parlamentarnego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w: Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, red. M. Kruk, Warszawa 2013.
Uniwersytet Zielonogórski https://orcid.org/0000-0003-0046-6807
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
