Nowa ustawa o spółdzielniach rolników – wybrane zagadnienia
Aneta Suchoń
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-5410-7853
Abstrakt
Celem artykułu jest określenie prawnych uwarunkowań tworzenia i prowadzenia działalności przez spółdzielnie rolników oraz próba ustalenia, które z regulacji prawnych mogą zachęcać producentów rolnych do organizowania takich podmiotów albo stanowić bariery w tym zakresie. Rozważania rozpoczyna wskazanie cech charakterystycznych spółdzielni rolników na tle innych podmiotów spółdzielczych, a wynikających z nowej ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników. Następnie zaprezentowana została procedura zakładania spółdzielni rolników. Szczególna uwaga została zwrócona na statut, organy spółdzielni, zagadnienie udziałów i wkładów. W dalszej kolejności autorka stara się ustalić, czy działające spółdzielnie, w tym spółdzielcze grupy producentów rolnych, spółdzielcze organizacje producentów rolnych (także owoców i warzyw), spełniające wymagania wskazane w ustawie z 4 października 2018 r. będą mogły zostać uznane za spółdzielnie rolników. W ramach studium poruszone zostało także zagadnienie instrumentów finansowych mających zachęcić do zakładania spółdzielni rolników (preferencje w podatku od nieruchomości oraz podatku dochodowym od osób prawnych) w aspekcie pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie.
W podsumowaniu autorka stwierdziła m.in., że należy ocenić pozytywnie uchwalenie i wejście w życie ustawy z 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników. Od kilku lat podejmowane były bowiem próby uchwalenia nowych przepisów dotyczących spółdzielni zarówno w odniesieniu do zasad ogólnych, jak i wybranych branż, w tym spółdzielni rolników. Jednocześnie w obecnym kształcie ustawa o spółdzielniach rolników może nie przyczynić się do ożywionego zainteresowania ruchem spółdzielczym na obszarach wiejskich i tworzenia tych organizacji. Dlatego autorka proponuje rozważanie wprowadzenia kilku zmian do nowego aktu prawnego.
Słowa kluczowe:
spółdzielnie rolników, spółdzielczość, działalność rolnicza, spółdzielcze grupy producentów rolnych, spółdzielnie energetyczneBibliografia
Bieluk J., Działy specjalne produkcji rolnej. Problemy prawne, Białystok 2013.
Bieluk J., Pojęcie działalności rolniczej w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych, Przegląd Prawa Rolnego 2008, nr 2 (4).
Bieluk J., Spółdzielnie rolników – konstrukcja prawna, Studia Iuridica Agraria 2018, t. 16.
Bierzanek R., Prawo spółdzielcze w zarysie, Warszawa 1984.
COGECA, Agricultural Cooperatives in Europe. Main Issues and Trends, Brussels 2010.
COGECA, Development of Agricultural Cooperatives in the EU, Brussels 2014.
Chrzanowski W., Nowe prawo spółdzielcze, analiza zmian, Warszawa 1983.
Gajda J., Królikowska K., Pietrzykowski K., Pisuliński J., Zakrzewski P., Spółdzielnie mieszkaniowe, w: System Prawa Prywatnego, t. 21. Prawo spółdzielcze, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Gersdorf M., w: M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa 1985.
Jedlińska M., Spółdzielnie socjalne, w: System Prawa Prywatnego, t. 21. Prawo spółdzielcze, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Jurcewicz A., Traktatowe podstawy unijnego prawa rolnego w świetle orzecznictwa. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2012.
Jurcewicz A., Popardowski P., Zięba J., Prawne podstawy wspólnej polityki rolnej, w: Prawo i polityka rolna Unii Europejskiej, red. A. Jurcewicz, Warszawa 2010.
Klein A., Ewolucja instytucji osobowości prawnej, w: Tendencje rozwoju prawa cywilnego, red. E. Łętowska, Warszawa 1993.
Miączyński A., Ochrona praw członka spółdzielni, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze 1981, nr 98.
Miemiec M., Pojęcie statutu w nauce prawa, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 1975, nr 318.
Organizacja mazowieckiego rynku rolnego poprzez tworzenie grup producentów rolnych na bazie prawa spółdzielczego, red. W. Boguta, Z. Gumowski, K. Lachowski, Warszawa 2007.
Pietrzykowski K., Powstanie i ustanie stosunku członkostwa w spółdzielni, Warszawa 1990.
Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, 2013 [baza danych Legalis].
Pietrzykowski K., Pojęcie spółdzielni, w: System Prawa Prywatnego, t. 4. Prawo rzeczowe, red. Gniewek E., Warszawa 2007.
Popiołek H., Stanowisko prawne członków rady i zarządu spółdzielni, Warszawa 1970.
Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.
Suchoń A., Jeszcze o pojęciu działalności rolniczej, Rejent 2017, nr 12.
Suchoń A., Komentarz do przepisów o dzierżawie (art. 693–709 KC), w: Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Suchoń A., Legal aspects of the organisation and operation of agricultural co-operatives in Poland, Poznań 2019.
Suchoń A., Nowe zasady pomocy de minimis w rolnictwie – aspekty prawne i ekonomiczne, Zeszyty Naukowe SGGW. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 2014, nr 107.
Suchoń A., Prawna koncepcja spółdzielni rolniczych, Poznań 2016.
Suchoń A., Spółdzielczość w rolnictwie i na obszarach wiejskich, w: Prawo rolne, red. P. Czechowski, Warszawa 2019.
Suchoń A., Spółdzielnie w rolnictwie i na terenach wiejskich we Włoszech, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2013, t. 22, nr 4.
Suchoń A., Uwagi na tle projektu ustawy o spółdzielniach rolników, Przegląd Prawa Rolnego 2017, nr 2.
Suchoń A., Wpływ polityki i prawa Unii Europejskiej na rozwój spółdzielni rolniczych w wybranych krajach członkowskich, Przegląd Prawa Rolnego 2015, nr 1.
Suchoń A., Wybrane zagadnienia prawne w pomocy de minimis w rolnictwie, Przegląd Prawa Rolnego 2011, nr 1.
Suchoń A., Z prawnej problematyki zakładania i prowadzenia działalności przez spółdzielcze grupy producentów rolnych, Przegląd Prawa Rolnego 2012, nr 2.
Suchoń A., Z problematyki podatku rolnego, Przegląd Prawa Rolnego 2007, nr 2.
Suchoń A., Zrzeszanie się producentów rolnych, w: E. Klat-Górska, M. Korzycka, E. Kremer, P. Księżak, A. Suchoń, P. Wojciechowski, Instytucje prawa rolnego, Warszawa 2019.
Wierzbowski M., Akty normatywne organizacji spółdzielczych, Warszawa 1977.
Wróblewski S., Ustawa o spółdzielniach, Kraków 1921.
Zakrzewski P., Majątek spółdzielni, Warszawa 2003.
Zakrzewski P., Zasady Międzynarodowego Związku Spółdzielczego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2005, t. 14, nr 1.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-5410-7853
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
