Terminy zawite w prawie filiacyjnym – uwagi w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2019 r.
Małgorzata Łączkowska-Porawska
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0875-3598
Abstrakt
Artykuł dotyczy terminów zawitych na zaprzeczenie błędnie ustalonego macierzyństwa lub ojcostwa przewidzianych w polskim Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Regulacja w tym zakresie stanowi próbę pogodzenia w postępowaniach o ustalenie pochodzenia dziecka zasady prawdy obiektywnej z zasadą stabilności stanu cywilnego. Analizie poddano wyroki Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niekonstytucyjność obowiązujących do niedawna rozwiązań prawnych dotyczących niemożności zaprzeczania pochodzenia po śmierci dziecka, jak i sposobu obliczania terminu na zaprzeczenie pochodzenia dla pełnoletniego dziecka. Omówione zostały także dwie nowelizacje Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dokonane w 2019 r. Zmianę przepisów oceniono pozytywnie, choć zwrócono również uwagę na rozwiązania budzące wątpliwości i zgłoszono wnioski de lege ferenda.
Słowa kluczowe:
macierzyństwo, ojcostwo, zaprzeczenie pochodzenia, zasada prawdy obiektywnej, zasada stabilności stanu cywilnegoBibliografia
Bosek L., Opinia na temat projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 888), https://orka.sejm.gov.pl/rexdomk6.nsf/Opdodr?OpenPage&nr=888 [dostęp: 7.09.2022 r.].
Bosek L., Prawo osobiste do poznania własnej tożsamości biologicznej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2008, t. 17, z. 4.
Domański M., Ustalanie stanu cywilnego dziecka po jego śmierci (na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 listopada 2013 r., P 33/12), Przegląd Sądowy 2015, nr 2.
Domański M., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, 2020 [wyd. el. Legalis].
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, 2020 [wyd. el. Legalis].
Haberko J., Sokołowski T., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Kawałko A., Witczak H., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.
Łączkowska M., Dyskryminujący charakter przepisów regulujących ustalenie pochodzenia dziecka, w: M. Andrzejewski, M. Łączkowska, A.N. Schulz, A. Urbańska-Łukaszewicz,
Równość–nierówność, dyskryminacja–niedyskryminacja – postrzeganie z perspektywy prawa rodzinnego, w: O prawach człowieka. Księga jubileuszowa Profesora Romana Wieruszewskiego, red. G. Baranowska, A. Gliszczyńska-Grabias, A. Hernandez-Połczyńska, K. Sękowska-Kozłowska, Warszawa 2017.
Łączkowska M., Stosunek prawny pokrewieństwa a pochodzenie genetyczne, w: Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, red. M. Andrzejewski, L. Kociucki, M. Łączkowska, A.N. Schulz, Toruń 2008.
Pietrzykowski K., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, 2021 [wyd. el. Legalis].
Słyk J., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, 2020 [wyd. el. Legalis].
Smyczyński T., Rozdział I. Pochodzenie dziecka. Wstępna charakterystyka, w: System Prawa Prywatnego, t. 12. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Stojanowska W., Rozdział V. Sądowe ustalenie ojcostwa. § 18 Uwagi wprowadzające, w: System Prawa Prywatnego, t. 12. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Trębska B., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, 2014 [wyd. el. LEX].
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0002-0875-3598
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
