System monistyczny w spółdzielni działającej na zasadach ogólnych polskiego prawa spółdzielczego jako jedna z opcji zarządzania tą spółdzielnią de lege ferenda
Grzegorz Kozieł
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-7226-908X
Abstrakt
Artykuł proponuje w niektórych obszarach rozpoczęcie lub też w innych obszarach – kontynuację (powrót do) dyskusji na temat zasadności wprowadzenia w spółdzielni działającej na podstawie przepisów ogólnych polskiego prawa spółdzielczego, tj. ustawy – Prawo spółdzielcze z 1982 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 648 z poźn. zm.) jako jednej z opcji do wyboru – nieprzewidzianego dotychczas w tych przepisach – monistycznego systemu zarządzania tą spółdzielnią, z uwzględnieniem ich zastosowania do szeregu spółdzielni działających na zasadach szczególnych, jak to jest aktualnie przewidziane w przepisach szczególnych dotyczących działania szczególnych rodzajów (typów) spółdzielni (przykładowo banków spółdzielczych, spółdzielni mieszkaniowych, spółdzielni socjalnych czy spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych), które odsyłają w zakresie w nich nieuregulowanym do przepisów ogólnych polskiego prawa spółdzielczego zawartych w wymienionej ustawie. W związku z tym na wstępie artykułu postawione jest pytanie o to, czy nadszedł czas na wprowadzenie systemu monistycznego w spółdzielni działającej na zasadach ogólnych (na podstawie przepisów ogólnych) polskiego prawa spółdzielczego. Zawarte w niniejszym studium rozważania zmierzają do wskazania szeregu argumentów pozwalających na pozytywną odpowiedź na postawione pytanie (a zatem argumentów za wprowadzeniem w spółdzielni prawa polskiego monistycznego systemu zarządzania) oraz konkretnych autorskich propozycji de lege ferenda w tym zakresie (dotyczących sposobu wprowadzenia tego systemu
do przepisów prawa spółdzielczego), w tym w szczególności wskazują na dotychczasowe sposoby regulacji normatywnej (określane jako modele regulacji) systemu monistycznego w poszczególnych jednostkach organizacyjnych w prawie polskim wraz z oryginalną, autorską propozycją nazw tych modeli. Dokonano przy tym zarysu ich syntetycznego porównania, ze wskazaniem m.in. podstawowych zalet i wad (a zatem tzw. mocnych oraz słabych stron każdego z nich), przede wszystkim z perspektywy techniki legislacyjnej, w tym spójności i jasności regulacji prawnej, która ma podstawowy, a zarazem bardzo istotny wpływ na stosowanie poszczególnych unormowań.
Słowa kluczowe:
spółdzielnia prawa polskiego, monistyczny system zarządzania, propozycje de lege ferendaBibliografia
Cioch H., Spółdzielnia europejska jako nowy rodzaj spółdzielni szczebla podstawowego, Rejent 2006, no. 12.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.
International Handbook of Cooperative Law, eds. D. Cracogna, A. Fici, H. Henrÿ, New York 2013.
Jarosz I., One-Tier Board Structure in Polish Corporate Law? The Simple Joint Stock Company and Its Board Model, Przegląd Prawno Ekonomiczny 2019, no. 48.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2016.
Koniewicz A., Spółdzielnia Europejska – European Corporation Society, Przegląd Prawa Handlowego 2007, no. 4.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Korporacja. Elementy konstrukcji prawnej, Warszawa 2019.
Kozieł G., New Possibilities of Operation for Entities Other than Commercial Partnerships/Companies Provided for in the So-Called Anti-Crisis Shield, Teka Komisji Prawniczej PAN ‒ Oddział w Lublinie 2021, vol. 14, no. 2. (Crossref)
Kozieł G., Prawo członka spółdzielni do przeniesienia udziału. Zagadnienia wybrane, in:
Prawa i obowiązki wspólników w spółce, spółdzielni europejskiej i spółce europejskiej, ed. A. Witosz, Katowice 2012.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001‒300134 KSH, Warszawa 2020.
Kozieł G., Przeniesienie ogółu praw i obowiązków w handlowych spółkach osobowych. Uwagi na gruncie regulacji art. 10 k.s.h., Warszawa 2006.
Longchamps de Berier R., Wstęp do nauki prawa cywilnego, Lublin 1922.
Pinior P., Monistic System in the Simple Joint-Stock Company, Business Law Journal 2020, no. 2.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2003.
Reszczyk-Król K., Reforma holenderskiego prawa spółek: System monistyczny i wiele innych zmian, Korporacyjnie.pl, 23.06.2013, https://korporacyjnie.pl/reforma-holenderskiego-prawa-spolek-system-monistyczny-i-wiele-innych-zmian/ [access: 1.11.2021].
Szajkowski A., Prawo spółek handlowych, Warszawa 2000.
Wierzbicki M., System monistyczny organów w spółce akcyjnej, 5.07.2013, https://koniecznywierzbicki.pl/system-monistyczny-organow-w-spolce-akcyjnej/ [access: 1.11.2021].
Wolter A., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1986.
Zoll F., Prawo cywilne w zarysie, part I, vol. 1, Kraków 1946.
Zych W., Kozioł L., Dualistyczny i monistyczny system nadzoru i zarządzania w przedsiębiorstwie,
Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2009, vol. 12, no. 1.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0002-7226-908X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
