Kilka refleksji nad systematyką rzymskiego prawa prywatnego
Marek Kuryłowicz
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5339-5489
Abstrakt
W artykule naszkicowano ważne merytorycznie kwestie, wynikające z prowadzonej w nauce prawa rzymskiego dyskusji nad systematyką Instytucji, która przetrwała od czasów klasycznych do systematyki pandektowej w wieku XVIII. Nie jest to systematyka wyczerpująca ani jednolita, i dlatego można zastanowić się nad opracowaniem pełnej systematyki instytucjonalnej rzymskiego prawa prywatnego.
Słowa kluczowe:
Instytucje Gaiusa: personae – res – actionesBibliografia
Bürge A., Römisches Privatrecht: Rechtsdenken und gesellschaftliche Verankerung, Darmstadt 1999.
Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie, Warszawa 1966.
Ciceros Topica und sein Programm De iure civili in artem redigendo, red. W. Buchwitz, M. Ehmer, Berlin 2023.
Czech-Jezierska B., Miejsce procesu cywilnego w systematyce prawa rzymskiego, Zeszyty Naukowe KUL 2017, t. 60, nr 3. (Crossref)
Czech-Jezierska B., Teodor Dydyński i legenda Gaiusa, Łódzkie Studia Teologiczne 2018, t. 27, nr 2.
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, wyd. 3, Warszawa 2018.
Digesta Iustiniani. Digesta justyniańskie. Tekst i przekład, t. 1–7.2, Kraków 2013–2017, pod red. T. Palmirskiego).
Falcone J.G., Studi sui Commentarii ‛Istituzionali’ di Gaio. I. Formazione e natura del testo, Roma 2022.
Gaius, Instytucje, przeł. i wstępem opatrzył C. Kunderowicz, oprac. J. Rezler, Warszawa 1982.
Honoré T., Gaius, Oxford 1962.
Institutiones Iustiniani. Instytucje Justyniańskie. Tekst i przekład, redakcją T. Palmirski, wstęp J. Reszczyński, Kraków 2018.
Jędrejek G., Prawo rzymskie a systematyka prawa prywatnego w Polsce w XIX–XX wieku, w: Starożytne kodyfikacje prawa, red. A. Dębiński, Lublin 2000.
Jońca M., Wprowadzenie. Gaius i jego Instytucje: Niekończąca się rozmowa, Łódzkie Studia Teologiczne 2018, t. 27, nr 2.
Kaser M., Das römische Privatrecht, t. 1–2, München 1971–1975.
Kaser M., „Ius publicum” – „ius privatum”, Studia et Documenta Historiae et Iuris 1951, t. 17.
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, wyd. 5 zm., Warszawa 1997.
Kolańczyk K., Über den Bildungswert der römischen Zivilprozesslehere für den sozialistischen Juristen, w: Einzelne Probleme der Rechtsgeschichte und des römischen Rechts, Szeged 1970.
Kupiszewski H., Prawo rzymskie a współczesność, wyd. 2, Warszawa 2013.
Kuryłowicz M., Aequitas i iustitia w rzymskiej praktyce prawnej, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G 2019, t. 66, nr 1. (Crossref)
Kuryłowicz M. [rec.], Bürge A., Römisches Privatrecht: Rechtsdenken und gesellschaftliche Verankerung: eine Einführung, Darmstadt 1999, Czasopismo Prawno-Historyczne 2000, t. 52, z. 1–2.
Kuryłowicz M., Dziecko niedojrzałe. Przyczynek do polskiego przekładu Digestów justyniańskich, w: Noctes Iurisprudentiae. Scritti in onore di Jan Zabłocki, red. P. Niczypork, A. Tarwacka, Białystok 2015.
Kuryłowicz M., Gaius i jego Instytucje w polskich badaniach romanistycznych, w: Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka, red. A. Lityński i in., Katowice 2020.
Kuryłowicz M., Geneza i forma rzymskiej adopcji, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. 1975, t. 22.
Kuryłowicz M., Prawo osobowe, w: Czterdzieści lat kodeksu cywilnego. Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów w Rzeszowie (8–10 października 2004 r.), red. M. Sawczuk, Kraków 2006 (obecnie także w: M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie. Artykuły wybrane w 50-lecie doktoratu, Lublin 2023).
Kuryłowicz M., Prawo rzymskie. Artykuły wybrane w 50-lecie doktoratu, Lublin 2023.
Kuryłowicz M., Prawo rzymskie. Historia – tradycja – współczesność, Lublin 2003.
Kuryłowicz M., Prawo spadkowe w systematyce rzymskiego prawa prywatnego, w: Rozprawy z prawa prywatnego oraz notarialnego. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Maksymilianowi Pazdanowi, red. A. Oleszko, A. Dańko-Roesler, R. Pastuszko, Warszawa 2014.
Kuryłowicz M., Rozwój historyczny rzymskiej adopcji, Studia Iuridica Lublinensia 2011, t. 16.
Kuryłowicz M., Sacerdotes iustitiae, w: Ecclesia et Status. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej profesora Józefa Krukowskiego, red. A. Dębiński, K. Orzeszyna, M. Sitarz, Lublin 2004.
Kuryłowicz M. [rec.], W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009, Państwo i Prawo 2011, z. 9.
Kuryłowicz M., Świrgoń-Skok R., Systematyka polskich podręczników prawa rzymskiego, w: Ad laudem magistri nostri. Mistrzowie. Dzieła polskiej romanistyki, red. E. Gajda, Toruń 2018.
Leraczyk I., Gaius noster. Polskie studia nad „Instytucjami” Gaiusa w latach 1816–2016. Ogólnopolska Konferencja Naukowea, Lublin 17–18 października 2016 r., Studia Prawnicze KUL 2017, nr 1. (Crossref)
Litewski W., Jurysprudencja rzymska, Kraków 2000.
Litewski W., Podstawowe wartości prawa rzymskiego, Kraków 2001.
Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1990.
Litewski W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998.
Nörr D., Divisio und Partitio. Bemerkungen zur römischen Rechtsquellenlehre und zur antiken Wissenschaftstheorie, Berlin 1972. (Crossref)
Okęcki W., Prawo familijne u Rzymian. Część pierwsza, Prawo małżeńskie, Warszawa 1866.
Piętak S., Prawo spadkowe rzymskie, t. 1, Lwów 1888.
Pólay E., Ursprung, Entwicklung und Untergang der Pandektistik, Szeged 1981.
Pugliese G., Istituzioni di diritto romano, Torino 1990.
Rozwadowski W., Gai Institutiones. Instytucje Gaiusa. Tekst i przekład, Poznań 2003.
Sitek B., Historyczne znaczenie systematyzacji prawa według Gajusa, Łódzkie Studia Teologiczne 2018, t. 27, nr 2.
Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2022.
Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku, Warszawa 1973.
Stagl J.F., Das didaktische System des Gaius, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte (Romanistische Abteilung) 2014, t. 131. (Crossref)
Stagl J.F., The Institutional Scheme of Roman Law, w: The Oxford Classical Dictionary, wyd. 4, Oxford 2016. (Crossref)
Święcicka P., Rzymskie prawo prywatne. Repetytorium, Warszawa 2011.
Świrgoń-Skok R., Prawo spadkowe w systematyce Instytucji Gaiusa, Łódzkie Studia Teologiczne 2018, t. 27, nr 2.
Taubenschlag R., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1955 (1969).
Wołodkiewicz W., Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europejskiej kultury prawnej, Warszawa 2009.
Wołodkiewicz W., Gaius weroński odzyskiwany, Palestra 2013, t. 58, nr 3–4.
Wołodkiewicz W., Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego, Warszawa 1978.
Wołodkiewicz W., Znaczenie dzieła Gaiusa i jego systematyki dla dydaktyki prawa rzymskiego, w: Semper fidelis. Prace dedykowane pamięci profesora Janusza Sondla, legendzie krakowskiego fakultetu prawniczego, red. D. Malec, Ł. Marzec, T. Palmirski, Kraków 2017.
Wołodkiewicz W., Zabłocka M., Prawo rzymskie. Instytucje, wyd. 7, Warszawa 2023.
Zoll F., Rzymskie prawo prywatne (Pandekta), t. 2, wyd. 4, Warszawa–Kraków 1920.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej https://orcid.org/0000-0001-5339-5489
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
