Юридичні проблеми, пов’язані з наглядом за товариствами, важливими для розвитку муніципалітету (гміни)
Dominik Tyrawa
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Польщаhttps://orcid.org/0000-0001-6385-9726
Анотація
Метою статті є аналіз причин неефективності нагляду за діяльністю комунальних товариств на прикладі муніципальних товариств, з огляду на предмет їхньої діяльності та його невідповідність нормативно-правовим актам місцевого самоврядування, тобто Закону “Про муніципальне управління” у зв’язку з Законом “Про місцеве самоврядування”. Муніципалітет (гміна) як одиниця місцевого самоврядування, найбільш наближений до людей, які проживають на його території, діє, між іншим, на основі конституційного принципу субсидіарності та децентралізації. Муніципалітет є фактичною реалізацією цих конституційних принципів. Цей суб’єкт, виконуючи завдання суспільної корисності, використовує низку повноважень та інституцій, призначених для виконання цих завдань. Така діяльність можлива як в межах сфери публічного управління, так і поза її межами. Ряд винятків, зазначених у Законі “Про муніципальне управління”, а також неоднозначність положень призводять до того, що в процесі своєї діяльності муніципалітети часто тлумачать ці положення розширено, не маючи на те правових підстав. Водночас система нагляду за такою діяльністю викликає низку фактичних і правових сумнівів, що призводить до недостатньої ефективності в цьому відношенні.
Ключові слова:
адміністративне право, право місцевого самоврядування, муніципальне управління, товариство, важливе для розвитку муніципалітету, наглядПосилання
Albin A., Racjonalne wykonanie zadań w zakresie użyteczności publicznej przez gminy w warunkach monopolu, Samorząd Terytorialny 2023, nr 9.
Banasiński C., Jaroszyński K.M., Art. 10. Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz, Warszawa 2017 [wyd. el. LEX].
Boć J., Pojęcie i zasięg kontroli, w: Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2010.
Brezovnik B., Decentralization in Theory and Practice, Lex localis – Journal of Local Self-Government 2008, t. 6, nr 1. (Crossref)
Byjoch K., Sulimierski J., Tarno J.P., Samorząd terytorialny po reformie ustrojowej państwa, Warszawa 2000.
Cern G., Działalność spółek komunalnych w sferze użyteczności publicznej oraz poza tą sferą – uwagi ogólne, Finanse Komunalne 2019, nr 7‒8.
Cern G., Mienie komunalne a działalność gospodarcza samorządu terytorialnego, Warszawa2019.
Chlipała M., Pomocniczość, decentralizacja, samodzielność jako podstawowe zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego. Wybrane zagadnienia, Roczniki Nauk Prawnych 2005, t. 15, nr 2.
Chyb N., Nieprawidłowości w funkcjonowaniu spółek komunalnych poza sferą użyteczności publicznej – analiza problemu, Samorząd Terytorialny 2015, nr 9.
Czarnow S., Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego jako element gospodarki komunalnej, Rejent 2002, nr 2–3.
Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1970.
Derlecki P., Wykonywanie zadań publicznych przez spółki komunalne w świetle raportu Najwyższej Izby Kontroli, Finanse Komunalne 2018, nr 7‒8.
Dudzińska A., Wymogi stawiane członkom rady nadzorczej spółki komunalnej, Finanse Komunalne 2008, nr 12.
Fleszer D., Rada nadzorcza spółki komunalnej z udziałem jednostki samorządu terytorialnego, Warszawa 2020.
Fundowicz S., Decentralizacja administracji publicznej w Polsce, Lublin 2005.
Fundowicz S., Zasada decentralizacji administracji publicznej w świetle personalistycznej koncepcji administracji publicznej i prawa administracyjnego, Roczniki Nauk Prawnych 2021, t. 31, nr 3. (Crossref)
Gola J., Wykonywanie zadań o charakterze użyteczności publicznej przez jednostki samorządu terytorialnego a działalność gospodarcza, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 3555. Przegląd Prawa i Administracji 2014, nr 98.
Gonet W., Spółki komunalne, Warszawa 2007.
Góreczny G., Rada nadzorcza w spółkach komunalnych – zarys problematyki, Samorząd Terytorialny 2010, nr 11.
Grzegorczyk F., Spółki komunalne – perspektywa zmiany koncepcji legislacyjnej w kontekście przepisów o spółkach kontrolowanych przez Skarb Państwa, Samorząd Terytorialny 2024, nr 7‒8.
Hoffman I., Karpiuk M., E-administration in Polish and Hungarian Municipalities – a Comparative Analysis of the Regulatory Issues, Lex localis – Journal of Local Self-Government 2022, t. 20, nr 3. (Crossref)
Horubski K., Pojęcie zadań użyteczności publicznej w ustawie o gospodarce komunalnej – granice znaczeniowe, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 3555. Przegląd Prawa i Administracji 2014, nr 98.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2004.
Jagoda J., Podział kompetencji między organami jednostki samorządu terytorialnego w zakresie gospodarowania mieniem, Samorząd Terytorialny 2022, nr 4.
Jagoda J., Rozdział VI. Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego, w: J. Jagoda, Mienie samorządowe, Warszawa 2019 [wyd. el. LEX].
Jagoda J., Samorządowe osoby prawne, Samorząd Terytorialny 2011, nr 1‒2.
Jankowski P., Prowadzenie działalności gospodarczej przez gminę poza sferą użyteczności publicznej (w formie spółki prawa handlowego), Przegląd Prawa Publicznego 2011, nr 2.
Kalisiak-Mędelska M., Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce, Łódź 2015. (Crossref)
Karpiuk M., Istota decentralizacji administracji publicznej, Przegląd Prawno-Ekonomiczny 2009, nr 3.
Karpiuk M., The Local Government’s Position in the Polish Cybersecurity System, Lex localis – Journal of Local Self-Government 2021, t. 19, nr 3. (Crossref)
Kiszluk K., Ocena rozwiązań zaproponowanych w ramach programu „Pierwsze mieszkanie” w świetle dotychczasowej polityki mieszkaniowej państwa, Roczniki Administracji i Prawa 2023, t. 23, nr 3.
Koszowski M., Dwadzieścia osiem wykładów ze wstępu do prawoznawstwa, Warszawa 2019.
Kozieł G., Forms of Commercial Companies and Partnerships Designed for Municipal Services Management by the Commune in Polish Law: The Legislation as It Stands (de lege lata) and as It Should Stand (de lege ferenda), Lex localis – Journal of Local Self-Government
, t. 18, nr 4.
Kruczalak-Jankowska J., Cern G., Nadzór właścicielski w spółkach komunalnych z udziałem gminy sprawowany przez organ stanowiący oraz wykonawczy gminy – uwagi krytyczne, Gdańskie Studia Prawnicze 2016, nr 2.
Kuniewicz Z., Wskazanie przez gminę osoby pełniącej funkcję publiczną do rady nadzorczej spółki kapitałowej, Przegląd Prawa Handlowego 2022, nr 11.
Kupis P., Nadzór w komunalnych spółkach handlowych – uwagi na tle ustawy o gospodarce komunalnej oraz kodeksu spółek handlowych, Samorząd Terytorialny 2013, nr 6.
Lipowicz I., Samorząd terytorialny XXI wieku, Warszawa 2019.
Lisowski P., Relacje strukturalne w polskim samorządzie terytorialnym, Wrocław 2013.
Norek E., Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe, Warszawa 2001.
Nowak M.J., Spółki gminne w Polsce. Formuła, cele i zakres działania, Samorząd Terytorialny 2011, nr 1‒2.
Smarż J., Samorząd zawodowy jako wyraz decentralizacji władzy publicznej, Samorząd Terytorialny 2021, nr 1‒2.
Soroka P., Współdziałanie gminy z podmiotami prywatnymi w zakresie działalności sportowej na gruncie ustawy o gospodarce komunalnej i ustawy o sporcie, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 3555. Przegląd Prawa i Administracji 2014, nr 98.
Starościak J., Elementy nauki administracji, Warszawa 1957.
Stec M., Mączyński M., Zakres i charakter zadań samorządu województwa a sfera użyteczności publicznej, Kontrola Państwowa 2016, nr 1.
Sylwestrzak D., Pojęcie działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej, w: Sposoby realizacji zadań publicznych, red. B. Dolnicki, Warszawa 2017 [wyd. el. LEX].
Szewczyk M., Nadzór w materialnym prawie administracyjnym, Poznań 1996.
Szczepaniak R., Dopuszczalny zakres działania spółki komunalnej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2014, t. 23, nr 2.
Szczepaniak R., Podmiotowość prawna spółki komunalnej, Samorząd Terytorialny 2013, nr 5.
Szydło M., Art. 10. Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz, Warszawa 2008.
Tyrawa D., Commercial Operations of Municipalities in Housing Development. On the Conflict between Self-Reliance and Serving People and Sufficiency of Law, Studia Prawnicze KUL 2023, nr 3. (Crossref)
Tyrawa D., Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych jako cel gminnych programów mieszkaniowych, Prawo i Więź 2023, nr 4.
Walczak W., Wybrane problemy organizacyjno-prawne związane z procesami wyznaczania członków rad nadzorczych spółek miejskich, Samorząd Terytorialny 2014, nr 6.
Wiktorowska A., Zasada subsydiarności, w: Instytucje współczesnego prawa administracyjnego.
Księga jubileuszowa profesora zwyczajnego doktora habilitowanego Józefa Filipka, red. I. Niżnik-Dobosz, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001.
Wojtkowiak A., Spółki prawa handlowego jako przedsiębiorcy wykonujący działalność o charakterze użyteczności publicznej, Przegląd Prawa Publicznego 2013, nr 1.
Wojtkowiak A., Użyteczność publiczna w gospodarce komunalnej, Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Gubernaculum et Administratio 2006, z. 4.
Ziembiński Z., Teoria prawa, Warszawa–Poznań 1977.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-6385-9726
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Автор заявляє, що твір є оригінальним твором і не порушує жодних особистих або майнових прав третіх осіб, a також, що його авторські права на твір не обмежені в межах договору, підписаного з Видавцем.
Автор публікації безоплатно передає Видавцю майнові авторські майнові права на твір (статтю), поданий до публікації, без обмежень що до часу та території в таких сферах використання:
а) виготовлення, запис і збільшення за допомогою певної техніки копій, включаючи техніку друку, магнітний запис та цифрову техніку;
b) введення на ринок, позичання або надання в оренду оригіналу чи копій Твору та розповсюдження у формі відкритого доступу відповідно до змісту ліцензії Creative Commons Визнання Авторства 4.0 Міжнародна (також відомої як CC BY), доступної за адресою:
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) включення Твору до складу колективного твору;
d) оприлюднення на веб-сайті журналу, публічне виконання, виставка, демонстрація, відтворення, трансляція та ретрансляція, а також надання Твору доступним для громадськості таким чином, щоб кожен міг мати доступ до них у місці та в час, вибраний ними;
e) завантаження Твору в електронній формі на електронні платформи або інше завантаження Твору в електронній формі в Інтернет чи іншу мережу.
Авторські майнові права на твір передаються безоплатно при підписанні договору.
