Interpretacja ustaw kanonicznych, a nowa ewangelizacja: innowacyjna lekcja świętego Jana Pawła II
Libero Gerosa
Istituto Internazionale di Diritto Canonico e Diritto Comparato delle Religioni, Lugano , SzwajcariaAbstrakt
Realizując podstawowy cel artykułu, jakim jest uwypuklenie wkładu Jana Pawła II w rozwój nauki kanonistycznej, Autor wychodzi od zwrócenia uwagi na podstawowe dla współczesnego kanonisty ukierunkowanie teologiczne, nakreślone z odwołaniem się do zbiegających się rocznic (wizyty Jana Pawła II w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r., Objawień Fatimskich oraz ofiarowania się Miłości Miłosiernej przez św. Teresę z Lisieux). Wyjątkowe znaczenie Papieża-Polaka dla odnowy prawa kanonicznego ukazane jest przez zwrócenie uwagi na jego aktywność legislacyjną oraz wkład w rozwój metodologiczny i epistemologiczny nauki kanonistycznej. Autor wyraża przy tym przekonanie, że stworzony w ten sposób obraz powinien zostać uzupełniony o wnioski wyprowadzone z analizy związku doświadczenia mistycznego Jana Pawła II z jego aktywnością legislacyjną.
Słowa kluczowe:
Jan Paweł II, Kodeks Prawa Kanonicznego, interpretacja prawa kanonicznegoBibliografia
Ahlers R., Communio Eucharistica. Eine kirchenrechtliche Untersuchung zur Eucharistielehre in Codex Iuris Canonici, Regensburg 1990.
Arrieta J., Barmherzigkeit und kanonisches Recht. Die Erfahrung des lateinischen Kirchenrechts und die hermeneutische Aufgabe der Mediation, „Archiv für Katholisches Kirchenrecht” 2015, t. 184, s. 16-33.
Benedetto XVI, Discorso in occasione dell’inaugurazione dell’anno giudiziario del Tribunale della Rota Romana. 21.01.2012, AAS 104(2012) 103-107.
Calvi M., I santuari nel nuovo Codice di diritto canonico, „Quaderni di Diritto Ecclesiale” 1989, nr 2, s. 181-187.
Castillo Lara R.J., De iuris canonici authentica interpretatione in actuositate Pontificiae Commissionis adimplendae, „Communicationes” 20 (1988), s. 265-287.
Cazzago A., Cristianesimo d’Oriente e d’Occidente in Giovanni Paolo II, Milano 1996.
Corecco E., Considerazioni sul problema dei diritti fondamentali del cristiano nella Chiesa e nella Società. Aspetti metodologici della questione, [w:] G. Borgonovo, A. Cattaneo (red.), Eugenio Corecco. Ius et communio. Scritti di Diritto Canonico, t. 1, Lugano–Casale Monferrato 1997, s. 245-278.
Corecco E., Il valore della norma canonica in rapporto alla salvezza, [w:] G. Borgonovo, A. Cattaneo (red.), Eugenio Corecco. Ius et communio. Scritti di Diritto Canonico, t. 1, Lugano–Casale Monferrato 1997, s. 57-64.
Corecco E., Presupposti culturali ed ecclesiologici del nuovo Codex, [w:] S. Ferrari (red.), Il nuovo Codice di Diritto Canonico. Aspetti fondamentali della codificazione postconciliare, Bologna 1983, s. 37-68.
Corecco E., Prospettive per la „Lex Ecclesiae fundamentalis” e la revisione del diritto canonico nel documento di Puebla, „Il Diritto Ecclesiastico” 1980, t. 91, z. 1, s. 3-23.
Dalla Torre G., Giustizia e misericordia, „Ephemerides Iuris Canonici” 2016, t. 56, z. 1, s. 175-194.
Dalla Torre G., Il codice di diritto canonico, [w:] G. La Bella (red.), Pio X e il suo tempo, Bologna 2003, s. 311-332.
Dalla Torre G., Santità e diritto. Sondaggi nella storia del diritto canonico, Torino 1999.
De Meester C., L’offerta all’amore misericordioso, [w:] Teresa di Lisieux. Vita, dottrina, ambiente, Cinisello Balsamo 1996.
Erdö P., Rigidità ed elasticità delle strutture normative nel dialogo ecumenico, [w:] La legge canonica nella vita della Chiesa. Indagine e prospettive nel segno del recente magistero pontificio. Atti del Convegno di studio tenutosi nel XXV anniversario della promulgazione del Codice di Diritto Canonico, Città del Vaticano 2008, s. 149-178.
Errázuriz M. C.J., Il diritto e la giustizia nella Chiesa. Per una teoria fondamentale del diritto canonico, Milano 2000.
Fagiolo V., Problemi giuridici riguardanti i santuari, „La Madonna” 35(1987), s. 58-75.
Fantappié C., „Modernità” e „antimodernità” di Pio X, [w:] G. Brugnotto, G. Romanato (red.), Riforma del Cattolicesimo. Le attività e le scelte di Pio X, Città del Vaticano 2016, s. 3-37.
Fantappié C., Ecclesiologia e canonistica, Venezia 2015.
Feliciani G., La disciplina canonica dei santuari, [w:] G. Dammacco, G. Otranto (red.), Profili giuridici e storia dei santuari cristiani in Italia, Bari 2004, s. 31-44.
Fisichella R., Prefazione, [w:] R. Fisichella (red.), Giovanni Paolo II. Tutte le encicliche, Città del Vaticano 2010, s. 759-769.
Francesco, Camminare con Gesù. Il cuore della vita cristiana, G. Vigini (red.), Cinisello Balsamo 2014.
Francesco, Esortazione apostolica „Evangelii gaudium”, Città del Vaticano 2013.
Francesco, Lettera del Santo Padre Francesco al Gran Cancelliere della Pontificia Universidad Católica Argentina, https://w2.vatican.va/content/francesco/it/ letters/2015/documents /papa-francesco_20150303_lettera-universita-cattolica-argentina.html [dostęp: 08.08.2018 r.].
Franciszek, Encyklika „Laudato Si’” Ojca Świętego Franciszka poświęcona trosce o wspólny dom. 24.05.2015, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html [dostęp: 08.08.2018 r.].
Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. 8.09.2015 r., http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio_20150815_mitis-iudex-dominus-iesus.html [dostęp: 9.08.2018 r.].
Frosini V., Lezioni di teoria dell’interpretazione giuridica, Roma 1989.
Gerosa L., Dove nasce l’uomo vero? Per un esercizio autentico della Misericordia, Lugano–Siena 2016.
Gerosa L., Gdzie rodzi sie prawdziwy człowiek? Doświadczenie autentycznego Miłosierdzia, Białystok 2016.
Gerosa L., Interpretacja prawa w Kościele. Zasady, wzorce, perspektywy, Kraków 2003.
Gerosa L., L’interpretazione della legge nella Chiesa. Principi, paradigmi, prospettive, Lugano 2001.
Gerosa L., La nuova ermeneutica canonistica di Giovanni Paolo II, [w:] L. Gerosa (red.), Giovanni Paolo II: Legislatore della Chiesa. Fondamenti, innovazioni e aperture, Città del Vaticano 2013, s. 33-48.
Giovani Paolo II, Discorso per la presentazione ufficiale del nuovo Codice di Diritto Canonico. 3.02.1983, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1983/february/documents/hf_jp-ii_spe_19830203_nuovo-codice.html [dostęp: 9.08.2018 r.].
Giovanni Paolo II, Al mondo della cultura nell’Aula Magna dell’Università Cattolica di Lublino. La società attende dalle sue Università il consolidamento delle proprie soggettività (9 giugno 1987), [w]: Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 1987, t. 10, cz. 2, s. 2054-2063.
Giovanni Paolo II, Catechesi sul segno sacramentale del matrimonio. 30.05.1984, [w:] Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. 7, cz. 1, Città del Vaticano 1984, s. 1560-1568.
Giovanni Paolo II, Discorso di Giovanni Paolo II al Tribunale della Rota Romana in occasione dell’inaugurazione dell’Anno Giudiziario. 29.01.2005, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2005/january/documents/hf_jp-ii_spe_20050129_roman-rota.html [dostęp: 9.08.2018 r.].
Giovanni Paolo II, Discorso di Giovanni Paolo II al Tribunale della Rota Romana in occasione dell’inaugurazione dell’Anno Giudiziario, AAS 97(2005) 164-166.
Giovanni Paolo II, Il discorso a Częstochowa dopo „l’appello di Jasna Góra”. Non è lecito permettere la degradazione degli uomini mentre ci si è assunti per essi la responsabilità davanti alla storia. 12.06.1987, [w:] Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 1987, t. 10, cz. 2, s. 2180-2185.
Giovanni Paolo II, L’omelia della Messa a Fatima. Il messaggio di Fatima si comprende alla luce dell’amore materno di Maria. 13.05.1982, [w :] Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 1982, t. 5, cz. 2, s. 1567-1585.
Giovanni Paolo II, L’omelia durante Celebrazione della Parola nell’Università Cattolica di Lublino. Università! Alma mater! Se servi la verità, servi la libertà, la liberazione dell’uomo e della nazione. Servi la vita! 9.06.1987, [w:] Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 1987, t. 10, cz. 2, s. 2064-2072.
Giovanni Paolo II, Omelia alla messa celebrata a Lugano. La Chiesa nella dimensione universale e locale è l’ambiente della nuova esistenza dell’uomo. 12.06.1984, [w:] Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 1984, t. 7, cz. 1, s. 1676-1683.
Grossi P., Valore e limiti della codificazione del diritto (con qualche annotazione sulla scelta codicistica del legislatore canonico), [w:] A. Cattaneo (red.), L’eredità giuridica di San Pio X, Venezia 2006, s. 141-154.
Hauke M. [red.], Die Marienerscheinungen – 100 Jahre danach: Geschichte, Rezeption und Bedentung, Regensburg 2017.
Herranz Casado J., L’interpretazione autentica: il Pontificio Consiglio per l’interpretazione dei testi legislativi, [w:] Il diritto della Chiesa. Interpretazione e prassi, Città del Vaticano 1996, s. 65-93.
Herranz J., F.J. Errázuriz, J.I. Arrieta, La salus animarum nell’esperienza giuridica della Chiesa, „Ius Ecclesiae” 12 (2000), s. 291-529.
Herranz J., Il Codice di Diritto canonico e il successivo sviluppo normativo, [w:] La legge canonica nella vita della Chiesa. Indagine e prospettive nel segno del recente magistero pontificio. Atti del Convegno di studio tenutosi nel XXV anniversario della promulgazione del Codice di Diritto Canonico, Città del Vaticano 2008, s. 47-59.
Incitti G., L’interpretazione e il Pontificio Consiglio per (l’interpretazione dei) i testi legislativi, [w:] Associazione Canonistica Italiana, Fondazione del diritto. Tipologia e interpretazione della nuova canonistica, Milano 2001, s. 153-178.
Ioannis Pauli Pp. II, A Summo Pontifice in aula supra porticum Vaticanae basilicae habita, ad novum Codicem Iuris Canonici, paucis ante diebus promulgatum, publice exhibendum, AAS 75(1983), pars I, 455-463.
Jan Paweł II, Encyklika „Dives in Misericordia”, [w:] Fisichella R. (red.), Giovanni Paolo II. Tutte le encicliche, Città del Vaticano 2010.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor Hominis”, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, t. 1, Kraków 1996, s. 1-53.
Jan Paweł II, Konstytucja Apostolska „Pastor bonus”, AAS 80(1988) 841-934.
Jan Paweł II, Konstytucja Apostolska „Sacrae disciplinae leges”, AAS 75(1983) pars II.
Jan Paweł II, List Apostolski „Novo millennio ineunte”. 6.01.2001, AAS 93(2001) 266-309.
Jan Paweł II, Posynodalna Adhortacja Apostolska „Christifideles laici”. 30.12.1988, AAS 81 (1989) 393-521.
Jan Paweł II, Przemówienie do „Common Law Society of Great Britain and Ireland”. 22 maja 1992, „Communicationes” 24 (1992).
Joannis Pauli II, Litterae Enciclicae de Beata Maria Virgine in vita Ecclesiae peregrinantis „Redemptoris Mater”, AAS 79(1987) 361-433.
Kasper W., Misericordia. Concetto fondamentale del Vangelo, Brescia 2013.
Lethel F.M., La luce di Cristo nel cuore della Chiesa. Giovanni Paolo II e la teologia dei santi. Esercizi spirituali con Benedetto XVI, Città del Vaticano 2011.
Meisner J., Als Maria das Heft in die Hand nahm, „Die Tagespost” 13.09.2016.
Minelli C., Pio X e la sistematica del Codex Iuris Canonici, [w:] G. Brugnotto, G. Romanato (red.), Riforma del Cattolicesimo. Le attività e le scelte di Pio X, Città del Vaticano 2016, s. 293-324.
Müller H., Aequitas canonica, [w:] W. Kasper (red.), Lexikon für Theologie und Kirche, t. 1, Friburg–Basel–Rom–Wien 1993, kol. 185.
Müller H., Utrum „communio” sit principium formale.canonica: novae codificationis Iuris Canonici Ecclesiae Latinae?, „Periodica” 1985, t. 74, s. 85-108.
Müller L., Authentische Interpretation – Auslegung kirchlicher Gesetze oder Rechtsfortbildung?, „Archiv für Katholisches Kirchenrecht” 1995, t. 164, s. 353-375.
Müller L., Die Lehre des zweiten Vatikanischem Konzils als Kontext zum Interpretation kirchenrechtiler Normen, „Archiv für Katholisches Kirchenrecht” 2000, t. 169, s. 469-481.
Müller L., Fede e diritto. Questioni fondamentali del diritto canonico, Lugano 2006.
Oder S., S. Gaeta, Perchè è Santo. Il vero Giovanni Paolo II raccontato dal postulatore della causa di beatificazione, Milano 2010.
Ratzinger J., Un’interpretazione dei segni dei tempi per il cammino della Chiesa e dell’umanità. Conferenza di presentazione dell’enciclica „Redemptoris Mater”, „L’Osservatore Romano” 26.03.1987.
Ravasi G., Cantico dei Cantici…. come sigillo sul cuore, Cinisello Balsamo 2011.
Riccardi A., Giovanni Paolo II. La biografia, San Paolo–Cinisello Balsamo 2011.
Romanato G., Pio X. La vita di papa Sarto, Milano 1992.
Schmitz H., Wertungen des Codex Iuris Canonici. Versuch einer ersten Bilanz, „Archiv für Katholisches Kirchenrecht” 1985, t. 154, s. 19-57.
Schmitz H., De ordinatione systematica novi Codicis Iuris Canonici recogniti, „Periodica” 68 (1979), s. 171-200.
Siccardi C., San Pio X. Vita del Papa che ha ordinato e riformato la Chiesa, Cinisello Balsamo 2014.
Sobański R., La Chiesa e il suo diritto. Realtà teologica e giuridica del diritto ecclesiale, Torino 1993.
Stein E., La scelta di Dio. Lettere, Roma 1974.
Suárez F., De legibus, Lib. VI: De interpretatione, mutatione et cessatione legis, [w:] Opera Omnia, t. 5-6, Paris 1856.
Synodus Episcoporum, Relatio finalis. Ecclesia sub verbo Dei mysteria Christi celebrans pro salute mundi, Città del Vaticano 1985.
Thibaut A.F.J., F.C. Savigny, La polemica sulla codificazione, G. Marini (red.), Napoli 1982.
Vircondelet A., Giovanni Paolo II. La biografia del Papa che ha cambiato la storia, Turyn 2005.
Wojtyła K.–Jan Paweł II, Ewangelia a sztuka. Rekolekcje dla artystów, Kraków 2016.
Wojtyła K., Il Vangelo e l’arte. Esercizi spirituali per gli artisti, Città del Vaticano 2013.
Zani L., Był człowiekiem, był świętym, Kraków 2014.
Zani L., Era santo, era uomo. Il volto privato di Papa Wojtyla, Milano 2011.
Istituto Internazionale di Diritto Canonico e Diritto Comparato delle Religioni, Lugano
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
