Kara umowna a zastrzeżenie gwarancyjne
Tomasz Szanciło
Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy , PolskaAbstrakt
Kara umowna, która stanowi jedno z najczęściej stosowanych tzw. dodatkowych zastrzeżeń umownych, pozwala zabezpieczyć interes wierzyciela, niemniej dłużnik ma różne możliwości, aby zwolnić się z obowiązku jej zapłaty albo zapłacić kwotę niższą niż wynikałaby z postanowienia umownego. Przepisy regulujące karę umowną pozwalają jednak na modyfikację instytucji prawa cywilnego w kierunku rozszerzenia okoliczności, w których wierzyciel będzie uprawniony obciążyć dłużnika karą umowną. W wyniku tego może dojść do znacznego odstępstwa od ustawowych zasad związanych ze stosowaniem kar umownych, prowadząc w skrajnym przypadku do rozszerzenia odpowiedzialności dłużnika do granic odpowiedzialności absolutnej. Daje to możliwość wprowadzenia do umowy tzw. zastrzeżenia gwarancyjnego. W artykule została podjęta próba rozróżnienia tych dwóch instytucji prawa cywilnego, wskazania ich cech wspólnych, ale przede wszystkim różnic, jak i zasad wprowadzenia tych postanowień do umowy. Modyfikacja zasad odpowiedzialności dłużnika z tytułu kar umownych nie może bowiem pomijać granic, o których mowa w art. 3531 Kodeksu cywilnego. Zastrzeżenie gwarancyjne, jako bardzo daleko idące odstępstwo od kodeksowej konstrukcji kary umownej, powinno być wprowadzane do umowy z dużą ostrożnością.
Słowa kluczowe:
wierzyciel, dłużnik, odpowiedzialność odszkodowawcza, kara umowna, zastrzeżenie gwarancyjne, zwłokaBibliografia
Borysiak W., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, 2020 [baza danych Legalis].
Gawlik Z., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, cz. 1, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Janiszewska B., Klauzula generalna dobrych obyczajów w znowelizowanych przepisach kodeksu cywilnego, Przegląd Prawa Handlowego 2003, nr 10.
Jastrzębski J., Kara umowna, Warszawa 2006.
Jastrzębski J., O umownych modyfikacjach podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2007, t. 16, nr 3.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Piekarski M., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. Z. Resich, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, I. Bielski, Warszawa 1972.
Popiołek W., w: Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Rott-Pietrzyk E., Klauzula generalna rozsądku w kodeksie cywilnym, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2005, t. 14, nr 3.
Stefanicki R., Dobre obyczaje w prawie polskim, Przegląd Prawa Handlowego 2002, nr 5.
Szanciło T., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019.
Tomaszek A., Dobre obyczaje w działalności gospodarczej, Palestra 1997, nr 9–10.
Warkałło W., Klauzule wyłączające odpowiedzialność za szkodę a ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1974, nr 3.
Wiśniewski T., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3. Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zagrobelny K., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Zoll F., w: System Prawa Prywatnego, t. 6. Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy https://orcid.org/0000-0001-6015-6769
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
