Ex Corde Ecclesiae. O naturze i misji uniwersytetu katolickiego

Antoni Dębiński

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polska
https://orcid.org/0000-0003-0777-7448


Abstrakt

Jednym z największych osiągnięć umysłowych czasów, określanych mianem Wieków Średnich, było powstanie uniwersytetów. Uniwersytety, stając się motorem rozwoju cywilizacji, powoływane były przez Kościołów i były przejawem wysokiego poziomu kultury europejskiej i chrześcijańskiej. Z czasem jednak, doszły do głosu tendencje sekularystyczne i upaństwawiające. Stąd też, w XIX w., z inicjatywy papieża Leona XIII tworzono lub reaktywowano uniwersytety, które w swojej nazwie zyskały przydomek katolickie. Celem artykułu jest przedstawienie kluczowych trendów współczesności – takich jak globalizacja, pluralizm wartości, urynkowienie oraz budowanie społeczeństwa wiedzy – mających wpływ na funkcjonowanie uniwersytetów, w tym uczelni katolickich. Niniejszy artykuł omawia także status prawnego, ale przede wszystkim naturę oraz misję katolickich uniwersytetów.

Słowa kluczowe:

uniwersytet katolicki, uniwersytet, natura uniwersytetu, misja uniwersytetu

Barnard H.C., Education and French Revolution, Cambridge 1969.

Baszkiewicz J., Młodość uniwersytetów, Warszawa 1997.

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, Warszawa 2012.

Beck U., What Is Globalization?, Cambridge 2000.

Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.

Dawson C., Religia i powstanie kultury zachodniej, tłum. S. Ławicki, Warszawa 1959.

Dylus A., Globalizacja. Refleksje etyczne, Wrocław 2005.

Eliot T.S., Chóry z „Opoki”, tłum. M. Sprusiński, Więź 1976, z. 12 (224).

Fuller S., On Commodification and the Progress of Knowledge in Society. A Defence, Spontaneous Generations. A Journal for the History and Philosophy of Science 2013, t. 7, nr 1.

Gałkowski J.W., D. Stanny, Globalizacja w nauczaniu Jana Pawła II, Ethos 2011, z. 4 (96).

Gilarek K., Państwo narodowe a globalizacja – dynamika powstawania nowego ładu, Toruń 2004.

Grocholewski Z., Rola uniwersytetów katolickich na terenach wyniszczonych przez komunizm, Ethos 2009, z. 1/2 (85/86).

Gutowski P., Katolickie uniwersytety a ideał pełnej prawdy, Znak 2005, z. 11 (606).

Haldane J., The Future of the University: Philosophy, Education and the Catholic Tradition, American Catholic Philosophical Quarterly 2013, t. 87, nr 4.

Hammerstein N., Relations with Authority, w: A History of the University in Europe, t. 2. Universities in Early Modern Europe (1500-1800), red. H. de Ridder-Symoens, Cambridge 1997.

Haskins Ch.H., The Renaissance of the Twelfth Century, Cambridge 1971.

Hastings R., The Universities of Europe in the Middle Ages, t. 1-2, Cambridge 2010.

Jan Paweł II, O powołaniu uniwersytetu katolickiego. Przemówienie na Uniwersytecie Katolickim Louvain-la-Neuve, 21 maja 1985 r., w: Jan Paweł II, Wiara i kultura: dokumenty, przemówienia, homilie, wybór tekstów i oprac. red. M. Radwan, T. Gorzkula, K. Cywińska, Rzym–Lublin 1988.

Jońca M., s .v. Universitas, w: Leksykon tradycji rzymskiego prawa prywatnego. Podstawowe pojęcia, red. A. Dębiński, M. Jońca, Warszawa 2016.

Kamiński S., Nauka i Metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, red. A. Bronk, Lublin 1992.

Kamiński S., O naturze filozofii, w: Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, red. T. Szubka, Lublin 1989.

Kempny M., s.v. Globalizacja, w: Encyklopedia socjologii, t. 1, red. Z. Bokszański i in., Warszawa 1998.

Kunowski S., Rola uniwersytetów katolickich w historii nauki i oświaty, Zeszyty Naukowe KUL 1968, t. 11, z. 3/4.

Lekka-Kowalik A., Komodytyzacja prawdy – komodytyzacja nauki – komodytyzacja człowieka. Chrześcijańska odpowiedź, w: Ekonomia a chrześcijaństwo. Świat biznesu przez pryzmat encyklik św. Jana Pawła II Centesimus annus i Laborem exercens, red. A. Lekka-Kowalik, Warszawa 2017.

Lekka-Kowalik A., Nauka i Dobro człowieka [online], serwis internetowy Sapiencjokracja – gdzie rządzi mądrość, http://sapiencjokracja.pl/nauka-i-dobro-czlowieka/ [dostęp: 22.01.2020 r.].

Lekka- Kowalik A., O dostojeństwie uniwersytetu – raz jeszcze, Ethos 2006, z. 3 (75).

Lekka-Kowalik A., Uniwersytet na rynku usług edukacyjnych – szansa czy klęska?, Ethos 2009, z. 1/2 (85/86).

MacIntyre A., Bóg, filozofia, uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii katolickiej tradycji filozoficznej, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2013.

MacIntyre A., The End of Education. The Fragmentation of the American University [online], Commonweal Magazine, October 16, 2006, https://www.commonwealmagazine.org/end-education [dostęp: 28.05.2020 r.].

MacIntyre A., Katolickie uniwersytety. Niebezpieczeństwa, nadzieje, wybory, tłum. A. Głąb, Znak 2005, nr 11 (606).

Márai S., Dziennik (fragmenty), tłum. i oprac. T. Worowska, Warszawa 2008.

Mazurkiewicz P., Uniwersytet „z przymiotnikiem”, Znak 2005, nr 11 (606).

Mezei B.M., Kryzys uniwersytetu. O roli katolickich instytucji kształcenia wyższego, tłum. D. Chabrajska, Ethos 2009, z. 1/2 (85/86).

Misztal H., Uniwersytet katolicki w doktrynie Kościoła i prawie kanonicznym, w: Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Adama Strzembosza, red. A. Dębiński, A. Grześkowiak, K. Wiak, Lublin 2002.

Neuhaus R.J., Jedenaście tez o uniwersytecie chrześcijańskim, tłum. D. Chabrajska, Ethos 2009, z. 1/2 (85/86).

Nowak P., Hodowanie troglodytów, Warszawa 2014.

Ortega y Gasset J., Bunt mas, tłum. P. Niklewicz, Zakrzewo 2016.

Pedersen O., The First Universities. Studium Generale and the Origins of University Education in Europe, Cambridge 2000.

Rait R.S., Life in the Medieval University, Cambridge 1912.

Rashdall H., The Universities of Europe in the Middle Ages, Oxford 1895.

Reinalda B., E. Kulesza, The Bologna Process. Harmonizing Europe’s Higher Education: Including the Essential Original Texts, Leverkusen-Opladen 2006.

Sakowicz E.K., Uniwersytet katolicki. Teksty – bibliografia – dokumenty, Lublin 2012.

Sawicki S., O uniwersytecie katolickim – dziś. Rozmowa z prof. Stefanem Sawickim, wieloletnim prorektorem KUL, Ethos 2009, z. 1/2 (85/86).

Scott J.C., The Mission of the University: Medieval to Postmodern Transformations, The Journal of Higher Education 2006, t. 77, nr 1.

Scruton R., Koniec uniwersytetu, tłum. D. Chabrajska, Ethos 2015, z. 1 (109).

Sondel J., Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2005.

Sondel J., Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, Kraków 2006.

Stróżewski W., O idei uniwersytetu, w: W. Stróżewski, W kręgu wartości, Kraków 1992.

Swieżawski S., Kultura umysłowa wieków średnich, Lublin 1949.

Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, tłum. J. Konieczny, Kraków 2005.

Verger J., The Birth of the Universities, w: A History of the University in Europe, t. 1. Universities in the Middle Ages, red. H. de Ridder-Symoens, Cambridge 1992.

Weber M., Nauka jako zawód i powołanie, w: M. Weber, Polityka jako zawód i powołanie. Wybór pism, wstęp i oprac. Z. Krasnodębski, tłum. P. Dybel, Warszawa 1998.

Węcławski T., Uniwersytet i wyzwania fundamentalne, Znak 2000, nr 2 (537).

Wnuk-Lipiński E., Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe, Kraków 2004.

Pobierz

Opublikowane
30-12-2020


Dębiński, A. (2020). Ex Corde Ecclesiae. O naturze i misji uniwersytetu katolickiego. Studia Prawnicze KUL, (2), 103–127. https://doi.org/10.31743/sp.5805

Antoni Dębiński  digesta@kul.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

       Ks. prof. dr hab., Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II; e-mail: antoni.debinski@kul.pl, ORCID ID: 0000-0003-0777-7448

 

https://orcid.org/0000-0003-0777-7448



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.

Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:

a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;

c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;

d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;

e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.