Юридический статус Суверенного Мальтийского ордена – ключевые вопросы, связанные с функциональной субъектностью
Kacper Mirosław Milkowski
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4367-0365
Abstrakt
Zagadnienia związane z podmiotowością międzynarodową należą do najżywiej dyskutowanych w doktrynie. O ile w systemach prawnych poszczególnych państw kwestia podmiotowości rozstrzygana jest przez ustawodawców, o tyle w prawie międzynarodowym brakuje analogicznej normy traktatowej. Wobec tego pojęcie i rozumienie podmiotowości jest zagadnieniem rozpatrywanym przede wszystkim przez przedstawicieli doktryny prawa międzynarodowego. Przyjmuje się zatem, że podmiot prawa międzynarodowego musi legitymować się zdolnością prawną, czyli inaczej zdolnością do posiadania praw i obowiązków, oraz zdolnością do czynności prawnych – możliwością bezpośredniego zaciągania praw i obowiązków, co związane jest ze zdolnością występowania w stosunkach międzynarodowych. W doktrynie przyjmuje się, że specyficznym podmiotem prawa międzynarodowego jest Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich. Celem niniejszej publikacji jest omówienie zagadnienia podmiotowości prawnomiędzynarodowej Zakonu Kawalerów Maltańskich. Wobec tego autor publikacji dokonuje analizy podmiotowości jednostki pod kątem jej zdolności do działania w sferze prawa międzynarodowego, tj. zdolności utrzymywania stosunków dyplomatycznych i konsularnych, uczestniczenia w organizacjach międzynarodowych, zawierania umów, występowania z roszczeniami i ich dochodzeniem poprzez odwołanie się do pokojowych sposobów załatwiania sporów międzynarodowych, ponoszenia odpowiedzialności międzynarodowej, posiadania własnego obywatelstwa oraz terytorium. Weryfikacja założeń nastąpiła poprzez dwa podejścia metodologiczne: dogmatyczno-prawne oraz formalno-dogmatyczne.
Słowa kluczowe:
podmiotowość prawnomiędzynarodowa, podmiot prawa międzynarodowego, Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskic, eksterytorialność, osobowość prawnomiędzynarodowa, prawo międzynarodowe publiczneBibliografia
Arocho, Ancient order, modern times: Order of Malta focuses on renewal, https://www.ncronline.org/news/vatican/ancient-order-modern-times-order-malta-focuses-renewal [доступ: 10.10.2020 г.].
Baranowski J., Libicki M., Rottermund A., Starnowska M., Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000.
Barcik J., Srogosz T., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2007.
Białocerkiewicz J., Prawo międzynarodowe publiczne. Zarys wykładu, Olsztyn 2007.
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005.
Bogacki P., Zagadnienie podmiotowości prawnej w stosunkach międzynarodowych, Roczniki Nauk Prawnych 1997, t. 7.
Brockhaus H., Pope Francis extends mandate of special delegate to Knights of Malta, Catholic News Agency, https://www.catholicnewsagency.com/news/pope-francis-extends-mandate-of-special-delegate-to-knights-of-malta-24261 [доступ: 10.09.2020 г.].
Buttigieg E., Nobility, Faith and Masculinity: The Hospitaller Knights of Malta, c. 1580–c. 1700, London–New York 2011.
Cieślak A., Obowiązujący podział członków Zakonu Kawalerów Maltańskich, www.ambasada. zakonmaltanski.pl/wladze.htm [доступ: 10.09.2020 г.].
Cox N., The continuing question of sovereignty and the Sovereign Military Order of Jerusalem of Rhodes and of Malta, Australian International Law Journal 2006, nr 13 (1).
Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2014.
D’Olivier Farran C., The Sovereign Order of Malta in International Law, International & Comparative Law Quarterly 1954, t. 3, nr 2.
Dygo M, Zakony rycerskie, w: Rozkwit średniowiecznej Europy, red. H. Samsonowicz, Warszawa 2011.
Gilas J., Prawo międzynarodowe, Toruń 1999.
Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2017.
Jakubowski W., Ustrój Stolicy Apostolskiej i Zakonu Maltańskiego, w: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, red. K. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa 2007.
Jellinek G., Allgemeine Staatslehre, Bad Homburg–Berlin–Zürich 1966.
Karska E., Zakon Maltański jako szczególny podmiot prawa legacji, w: 50 lat Konwencji wiedeńskiej – aktualna kondycja uregulowań dotyczących stosunków dyplomatycznych, red. Z. Galicki, T. Kamiński, K. Myszona-Kostrzewa, Warszawa 2012
Karski K., Zakony rycerskie Kościoła katolickiego jako podmioty prawa międzynarodowego (studium historycznoprawne), Studia Iuridicia 2002, t. 40.
Karski K., Osoba prawna prawa wewnętrznego jako podmiot prawa międzynarodowego, Warszawa 2009.
Karski K., The International Legal Status of the Sovereign Military Hospitaller Order of St. John of Jerusalem of Rhodes and of Malta, International Community Law Review 2012, t. 14, nr 1.
Kelsen H., Principles of International Law, New York 1952.
Klafkowski A., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1981.
Kuźniak B., Zakon Kawalerów Maltańskich – suweren bez ziemi?, w: Państwo i terytorium w prawie międzynarodowym, red. J. Menkes, E. Cała-Wacinkiewicz, Warszawa 2015.
Kwiecień R., Suwerenność państwa – geneza i rozwój idei w prawie międzynarodowym, Studia Prawnicze 2002, nr 3.
Lange T., Szpitalnicy, Joannici, Kawalerowie Maltańscy, Warszawa 1999.
Łaski P., Status prawnomiędzynarodowy Zakonu Maltańskiego, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia 1995, t. 42, nr 4, sec. G.
Ławniczak A., Oryginalne rozwiązania systemów rządów na przykładzie Zakonu Maltańskiego, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, nr 3.
Łazowski A., Zawidzka-Łojek A., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2011.
Makowski J., Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 1948.
McElwee J., New Knights of Malta leader genuflects before Francis in Vatican meeting, National Catholic Reporter, https://www.ncronline.org/blogs/ncr-today/new-knights-malta-leader-genuflects-francis-vatican-meeting [доступ: 10.09.2020 г.]
Mirecki T., Struktura zakonu, http://zakonmaltanski.pl/zpkm/struktura-zakonu [доступ: 10.09.2020 г.].
Orzeszyna K., Struktura organizacyjna Zakonu Maltańskiego na tle prawa międzynarodowego, Przegląd Stosunków Międzynarodowych 1990, nr 3–4 (145–146).
Orzeszyna K., Podmiotowość i suwerenność prawnomiędzynarodowa Zakonu Maltańskiego, Rocznik Nauk Prawych 2005, t. 15, nr 2.
Perkowski M., Podmiotowość prawa międzynarodowego współczesnego uniwersalizmu w złożonym modelu klasyfikacyjnym, Białystok 2008.
Rykiel Z., Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006.
Rysiak G., Suwerenność, w: Encyklopedia prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, kom. red. A. Klafkowski, Warszawa 1976.
Seward D., Mnisi wojny. Krótka historia zakonów rycerskich, Poznań 2005.
Shaw M., Prawo międzynarodowe, Warszawa 2006.
Sosnowski L., Zakon Maltański jako podmiot prawa międzynarodowego, Przegląd Stosunków Międzynarodowych 1981, nr 2–3.
Sozański J., Podmiotowość prawnomiędzynarodowa suwerennego Zakonu Kawalerów Maltańskich, Sprawy Międzynarodowe 1990, nr 2.
Sozański J., Struktura organizacyjna Zakonu Maltańskiego na tle prawa międzynarodowego, Przegląd Stosunków Międzynarodowych 1990, nr 3–4.
Sozański J., Zakres udziału Zakonu Maltańskiego w stosunkach prawnomiędzynarodowych, Państwo i Prawo 1992, nr 9.
Sozański, Współczesne prawo traktatów, Warszawa–Poznań 2003.
Sozański J., Prawo traktatów: zarys współczesny, Warszawa 2008.
Sutor J., Prawo dyplomatyczne i konsularne, Warszawa 2003.
Szwejkowska M., Milkowski K., Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich jako podmiot prawa międzynarodowego, Studia Prawnoustrojowe 2018, t. 38.
Thirlway H., The Sources of International Law, Oxford 2019.
Tyranowski J., Sukcesja państw a traktaty w sprawie granic, Poznań 1979.
Wierzbicki B., Prawo międzynarodowe, Białystok 2008.
Андреев А.Р., Захаров В.А., Настенко И.А., История Мальтийского Ордена, Москва 1999.
Гилязетдинов М.Р., Проблемы в понимании суверенитета и международно-правового статуса Суверенного Мальтийского ордена, Вестник Пермского института ФСИН России 2017, nr 2 (25. Де Верто P., История мальтийских рыцарей, Москва 2014.
Захаров В.А. Суверенный Мальтийский орден – европейская реальность или истори- ческий рудимент?, Россия XXI 2002, nr 4.
Захаров В.A., Мальтийский орден как европейское государство, Современная Европа 2002, nr 2.
Захаров В.А., Мальтийский орден и его место в системе европейских государств, Вопросы истории 2006, nr 8.
Игнатенко Г.B., Тиунов О.B., Международное право, Москва 2010.
Колосов Ю.M., Кривчикова Э.C., Иванов Д.B., Международное право, Москва 2000.
Лестев А.Е., Морально-нравственные императивы рыцарей Суверенного Военного Мальтийского Ордена, Этнология и Культурная Антропология 2015, nr 4 (28), DOI: 10.7256/2222–1956.2015.4.15204.
Цацка И.П., О Суверенитете Духовно-Рыцарского Мальтийского Ордена, Вестник ОГУ 2013, nr 7 (156).
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie https://orcid.org/0000-0003-4367-0365
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
