A few remarks on Roman law scholars’ new tasks after the World War II
Bożena Anna Czech-Jezierska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-0735-8166
Abstract
The article presents some parts of the history of Roman law studies in Poland after World War II – a time when Polish scholars were faced with a new political reality. The author’s inspiration is Maria Zabłocka’s work, Romanistyka polska po II wojnie światowej (Warszawa 2002), in which some periods during this time span were mentioned. These periods have been highlighted by Roman law scholars’ tasks pointed out in the article. The tasks resulted from urgent challenges, concerning the creation of handbooks and scripts of Roman law, and caused by political and ideological changes, which also affected science. During the Soviet science domination period, the ideology of the socialist regime played a great role in politics. Marxist historians and ideology rejected Roman law as the law of the slavery-based system, in which private property dominated. Their views on this subject also permeated the research on Roman law, which was to be studied in an appropriate way, based on the method of historical materialism. Roman law scholars also tried to apply the Marxist method in their research. The state socialist authorities in People’s Poland were against the study of Roman law and tried to eliminate it from the university curriculum, as it was deemed unsuitable for the new ideologies. Despite these difficulties and pressures, thanks to the efforts of Roman law scholars made to carry out these tasks, Roman law maintained its position as a university subject and is still taught in centres of legal education in Poland. Key words: Roman Law studies, legal history, jurisprudence in Poland after World War II
Keywords:
Roman Law studies, legal history, jurisprudence in Poland after World War IIReferences
Bardach J., Perspektywy rozwoju nauki historii państwa i prawa, Czasopismo Prawno-Historyczne 1951, t. 3, 1951.
Bartošek M., [rec:] K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, Warszawa 1973, Iur 1973, 24, Parte prima. Bibliografia powojennej romanistyki polskiej, http://bibliografie.wpia.uw.edu.pl/bprp/ [dostęp 30.03.2020 r.].
Colloquim historycznoprawne, Czasopismo Prawno-Historyczne 1964, t. 16, z. 1.
Czech-Jezierska B., Prawo rzymskie w edukacji prawniczej w pierwszych latach Polski Ludowej (1944–1949), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 2014, t. 61, z. 2, sec. G. doi: http://dx.doi.org/10.17951/g.2014.61.2.31
Czech-Jezierska B., Roman law in People’s Poland. Stages of transformation, w: The Journal of Juristic Papyrology. Supplement XXIX. ‘Mater familias’. Scritti romanistici per Maria Zabłocka, red. Z. Benincasa, J. Urbanik, Varsavia 2016.
Czech-Jezierska B., Problematyczna pozycja prawa rzymskiego po II wojnie światowej w państwach socjalistycznych – przypadek Czechosłowacji, w: Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej, red. D. Szpoper, P. Dąbrowski, Gdańsk-Olsztyn 2017.
Czech-Jezierska B., Środowisko romanistyczne wobec”reformy Baszkiewicza” z 1975 roku, w: ‘Ad laudem Magistri Nostri’, Mistrzowie. Dzieła polskiej romanistyki, red. E. Gajda, Toruń 2018.
Czech-Jezierska B., Milan Bartošek i problem „właściwej metody” w badaniach nad prawem rzymskim, w: In varietate concordia. Księga jubileuszowa z okazji XXX-lecia pracy naukowej Profesora Bronisława Sitka, red. K. Ciućkowska, J. Szczerbowski, Warszawa 2019.
Dzieje Kodyfikacji Prawa. Ogólnopolska Konferencja Historyków Państwa i Prawa w Karpaczu, Czasopismo Prawno-Historyczne 1975, t. 27, z. 1.
Dzikowski A., Nauczanie prawa rzymskiego na studiach prawniczych w Polsce w latach 1918–1989. Konflikt ideologiczny o znaczeniu praktycznym, Kortowski Przegląd Prawniczy 2017, nr 4.
Falenciak J., Powszechna historia państwa i prawa, cz. 1: Historia państwa i prawa w ustroju niewolniczym, Wrocław 1951.
Falenciak J., Prawo rzymskie prywatne, Wrocław 1952.
Geremkowa H., Łoposzko T., [rec:] Borys Łapicki, Poglądy prawne niewolników i proletariuszy rzymskich. Studium historyczne na tle bazy gospodarczej i antagonizmów klasowych, Przegląd Historyczny 1956, nr 47/2, z. 2.
Kolańczyk K., O pochodzeniu i stanowisku społecznych prawników rzymskich, Czasopismo Prawno-Historyczne 1955, t. 7, z. 1.
Kolańczyk K., Nowy podręcznik rzymskiego prawa prywatnego. Uwagi w związku z pracą Wacława Osuchowskiego, ‘Zarys rzymskiego prawa prywatnego’, Warszawa 1962, PWN, ss. 553, Czasopismo Prawno-Historyczne 1965, t. 17, z. 1.
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 1973; wyd. 2. Warszawa 1976; wyd. 5, Warszawa 1997.
Konferencja katedr historycznoprawnych w sprawie nowych programów nauczania przedmiotów historycznoprawnych na Wydziale Prawa, Czasopismo Prawno-Historyczne 1966, t. 18, z. 2.
Kupiszewski H., Prawo rzymskie w 25-leciu PRL ze szczególnym uwzględnieniem lat ostatnich, Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych PAN 1970, z. 3/4 (58/59).
Kuryłowicz M., Wokół zagadnień nauczania prawa rzymskiego, Życie Szkoły Wyższej 1974, R. 22, z. 3–4.
Kuryłowicz M., Żołnierczuk M., Kosiorkiewicz J., Historia prawa państw antycznych (ze szczególnym uwzględnieniem prawa rzymskiego, Lublin 1980.
Kuryłowicz M., Dorobek oraz plany badawcze polskiej romanistyki. W związku z pracą Marii Zabłockiej, „Romanistyka polska po II wojnie światowej, 2002”, Czasopismo Prawno- -Historyczne 2003, t. 55, z. 1.
Kuryłowicz M., Prawo rzymskie: historia – tradycja – współczesność, Lublin 2003.
Kuryłowicz M., Prof. dr Adam Wiliński (w 100-lecie urodzin i 60-lecie doktoratu), Studia Iuridica Lublinensia 2009, t. 12.
Kuryłowicz M., Szkic do dziejów tzw. romanistyki marksistowskiej, Z Dziejów Prawa 2019, t. 12 (20). doi: https://doi.org/10.31261/zdp.2019.20.52
Łapicki B., Prawo rzymskie, Warszawa 1948.
Łapicki B., Odpowiedź na krytykę mojego podręcznika „Prawo rzymskie”, Myśl Współczesna 1949, nr 10 (41).
Łapicki B., Poglądy prawne niewolników i proletariuszy rzymskich. Studium historyczne na tle bazy gospodarczej i antagonizmów klasowych, Łódź 1955.
Marks K., Engels F., Manifest Partii Komunistycznej, Warszawa 1949.
Niziołek M., Über den Unterricht des römischen Rechts in den sozialistischen Staaten, Revue Internationale des Drois de l’Antiquité 1969, nr 16.
Osuchowski W., Zarys rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1962.
Osuchowski W., Program studiów uniwersyteckich w zakresie prawa rzymskiego, Czasopismo Prawno-Historyczne 1966, t. 18, z. 1.
Osuchowski W., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, red. W. Litewski, J. Sondel, Warszawa 1981.
Sczaniecki M., Wąsicki J., Nauka historii państwa i prawa w dziesięcioleciu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1944–1954), Czasopismo Prawno-Historyczne 1954, t. 6, z. 2.
Sondel J., Polnische Romanistik in der vergangen fünfunddreißig Jahren. Abriß einer Bibliographie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1980, nr 543, Prace Prawnicze nr 86.
Staszków M., W sprawie poglądów prawnych niewolników i proletariuszy rzymskich. (Uwagi na tle pracy prof. B. Łapickiego), Czasopismo Prawno-Historyczne 1956, t. 8, z. 2.
Taubenschlag R., [rec:] “Prawo rzymskie”, Borys Łapicki, Warszawa 1948, Czasopismo Prawno- Historyczne 1949, t. 2.
Taubenschlag R., Nauka i nauczanie prawa rzymskiego i antycznego w Polsce, Życie Nauki 1950, nr 7–8.
Taubenschlag R., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1955.
Warkałło W., W sprawie recenzji skryptu „Prawo rzymskie”, Czasopismo Prawno-Historyczne 1961, t. 13, z. 2.
Wiliński A., Inskrypcja z Heba. Uwagi o nowym źródle prawa wyborczego, Czasopismo Prawno-Historyczne 1953, t. 5.
Wiliński A., Zarys wykładu rzymskiego prawa prywatnego, cz. 1 Kraków 1952; cz. 2 Kraków 1954.
Wiliński A., Destinatio w inskrypcji z Heba a system i praktyka wyborcza wczesnego pryncypatu, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 1955, t. 2, z. 2, sec. G. Wiliński A., Ustawy Constantyna Cod. Th. 9, 12 ‘De emendatione servorum’ na tle historycznego rozwoju ‘iuris vitae ac necis’ pana niewolnika, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 1963, t. 10, z. 4.
Wiliński A., Das Problem eine didaktischen Zusammenarbeit von Romanisten und Zivilisten in der Rechtswissenschaftlichen Fakultäten, Acta Universitatis Szegediensis de Attila József nominata. Acta Iuridica et Politica 1970, t. 17, z. 27.
Wiliński A., Kuryłowicz M., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, wyd. 6, Warszawa 2016.
Wołodkiewicz W., Nauczanie prawa w II Rzeczypospolitej, Życie Szkoły Wyższej 1973, t. 21, nr 6.
Wołodkiewicz W., Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego, Warszawa 1978.
Zabłocka M., Romanistyka polska od 1980, Prawo Kanoniczne 1994, t. 37, nr 1–2.
Zabłocka M., Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002.
Zabłocka M., Romanistyka polska w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku, Warszawa 2013.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-0735-8166
License
The Author declares that the Work is original and does not infringe any personal or proprietary rights of third parties, and that She/He has unlimited rights to the Work which are the subject of the Agreement signed with the Publisher.
Author of the publication transfers to the Publisher the economic copyrights to the Work (article) submitted for publication, free of charge, without time and territorial restrictions in the following fields of use:
a) production, recording and reproduction of the copies of the Work by a specific technique, including printing, magnetic recording and digital technology;
b) marketing, lending or rental of the original or copies of the Work, and distribution in the form of open access, in accordance with the license Creative Commons Attribution 4.0 International (also known as CC BY), available at: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) inclusing the Work in the composition of the collective work;
d) publishing on the website of the journal, public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and rebroadcasting, and making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to them in a place and at a time chosen by them;
e) uploading the Work in an electronic form to electronic platforms or other uploading of the Work in an electronic form to the Internet or other network.
The proprietary copyright to the Work is transferred to the Publisher free of charge upon signing the contract wit the Publisher.
