Rozumienie wymogu udokumentowania otrzymania darowizny celem skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn przez osobę najbliższą (art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Glosa aprobująca do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2023 r., III FPS 3/22
Abstrakt
W opracowaniu aprobująco odniesiono się do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2023 r., III FPS 3/22, podjętej na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie wymogów formalno-technicznych, jakie musi spełnić podatnik, aby uzyskać zwolnienie z podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymania darowizny środków pieniężnych od osób najbliższych. Wbrew przeważającej linii orzeczniczej, NSA w wyżej wymienionej uchwale stwierdził, że do skorzystania ze zwolnienia podatkowego nie jest wystarczające dokonanie wpłaty darowizny na rachunek bankowy przez obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy. Zdaniem NSA taki sposób wpłaty pieniędzy nie pozwala na identyfikację stron umowy darowizny oraz nie realizuje celu obowiązku udokumentowania darowizny pieniężnej, jakim jest uszczelnienie systemu podatkowego i uniemożliwienie działań zmierzających do wprowadzenia do obiegu środków pieniężnych o nieustalonym pochodzeniu. W przywołanej uchwale wskazano, że przesłankę udokumentowania nabycia darowizny spełnia dopiero dokonanie przez darczyńcę przelewu na rachunek bankowy obdarowanego (względnie posłużenie się przekazem pocztowym). Przedmiotem badań jest treść normatywna obowiązku udokumentowania nabycia darowizny środków pieniężnych, a ich celem rozwianie wątpliwości, jakie budzi wykładnia językowa art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, który ten obowiązek ustanawia. W badaniach posłużono się dogmatyczno-prawną metodą badawczą. Rezultatem badań jest twierdzenie, że dokonanie wpłaty własnej na rachunek bankowy obdarowanego nie spełnia warunków zwolnienia uregulowanego w art. 4a ww. ustawy, co skłoniło autora do pozytywnej oceny komentowanej uchwały NSA.
Słowa kluczowe:
podatek od spadków i darowizn, darowizna, zwolnienie, przelew bankowy, przekaz pocztowyBibliografia
Babiarz S., Zwolnienie podmiotowe z art. 4a oraz projekty zmian ustawy o podatku od spadków i darowizn, Przegląd Podatkowy 2008, no. 10.
Babiarz S., Mariański A., Nykiel W., Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2010.
Banach J., Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby najbliższe, Biuletyn Skarbowy 2009, no. 6
Bogucki S., Liszewski G., Smoleń P., Szczygieł J., Winiarski K., Podatek od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2021.Borszowski P., Musiał K.J., Nita A., Stelmaszczyk‑Borszowska K., Wantoch-Rekowski J., Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2022.
Brzeszczyńska S., Podatek od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2009.
Brzeziński B., Wykładnia prawa podatkowego, Gdańsk 2013.
Filipczyk H., Postulat pewności prawa w wykładni operatywnej prawa podatkowego, Warszawa 2013.
Goettel A., Obowiązek udokumentowania nabycia środków pieniężnych jako warunek zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, Glosa 2014, no. 3.
Janukowicz J., Rudnik W., Udokumentowanie dokonania darowizny jako warunek zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, Przegląd Podatkowy 2023, no. 2.
Mariański A., Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika. Zasada prawa podatkowego, Warszawa 2009.
Marusik J., Konstytucyjne zasady sprawiedliwości, równości i powszechności opodatkowania a system ulg, zwolnień, odliczeń, kwot wolnych i kosztów w podatku dochodowym, Studia BAS 2018, no. 2, DOI: 10.31268/StudiaBAS.2018.04. (Crossref)
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
Nowak I., Zwolnienie dla osób najbliższych na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w świetle orzecznictwa i poglądów doktryny, Toruński Rocznik Podatkowy 2012.
Rynkiewicz D., Przywileje podatkowe dla najbliższej rodziny zbywcy w podatku od spadków i darowizn, Studia Iuridica Lublinensia 2010, no. 13.
Słomka M., Darowizna środków pieniężnych a zwolnienie w podatku od spadków i darowizn, Doradztwo Podatkowe 2023, no. 2.
Smoleń P., Zmiany w podatku od spadków i darowizn, in: Księga Jubileuszowa Profesora Ryszarda Mastalskiego. Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego, ed. W. Miemiec, Wrocław 2009.
Styczyński R., Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2014.
Święch-Kujawska K., Zwolnienie podatkowe z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w orzecznictwie sądów administracyjnych, Acta Iuris Stetinensis 2017, no. 4, DOI: 10.18276/ais.2017.20-02. (Crossref)
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2002.
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-4291-5466
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
