Rola związku przyczynowego w zakresie odpowiedzialności przewoźnika za szkody w przesyłce
Abstrakt
W artykule wskazano, że związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem sprawczym a szkodą nie stanowi, co do zasady, okoliczności prawnie relewantnej na gruncie przepisów regulujących odpowiedzialność przewoźnika za szkody w substancji przesyłki. Przesłanka odpowiedzialności w postaci związku przyczynowego zastąpiona została związkiem normatywnym, jakim jest związek czasowy z przewozem. Związek przyczynowy jest natomiast przesłanką odpowiedzialności przewoźnika, obok związku czasowego z przewozem, w sytuacji, gdy osoba uprawniona dąży do uzyskania pełnego odszkodowania za poniesioną szkodę poprzez udowodnienie, że szkoda jest skutkiem winy kwalifikowanej przewoźnika. To samo dotyczy sytuacji, gdy dochodzone jest odszkodowanie za szkodę będącą następstwem utraty, ubytku lub uszkodzenia przesyłki na podstawie tzw. deklaracji szczególnego interesu w dostawie. W artykule omówiono też specyficzne ujęcie problemu związku przyczynowego w procesie uwalniania się przewoźnika od odpowiedzialności przez wykazanie, że szkoda wynikła wskutek jednej z przyczyn zwalniających. Wskazano m.in. na odmienne od powszechnie obowiązujących reguły w zakresie przekonywalności co do zaistnienia związku przyczynowego, w sytuacji powoływania się przez przewoźnika na tzw. przyczyny zwalniające uprzywilejowane.
Słowa kluczowe:
odpowiedzialność przewoźnika, szkoda w przesyłce, związek przyczynowy, związek czasowy z przewozemBibliografia
Ambrożuk D., Full Compensation for Damage in International Carriage Law with Regard to the Carriage of Goods – Rule or Exception?, TEKA Komisji Prawniczej PAN – Oddział w Lublinie 2021, t. 14, nr 2. (Crossref)
Ambrożuk D., Ustalenie wysokości odszkodowania w prawie przewozowym w odniesieniu do przewozu przesyłek, Warszawa 2011.
Clarke M., International Carriage of Goods by Road: CMR, London 2009.
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, red. A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2004.
Dybowski T., w: System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1. Prawo zobowiązań – część ogólna, Wrocław 1981.
Grobel S., w: Prawo przewozowe, red. M. Sośniak, Katowice 1987.
Kaliński M., w: System Prawa Prywatnego, t. 6. Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2023.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Kolarski A., Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 2002.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Zasada pełnego odszkodowania (mity i rzeczywistość), w: Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Młynarczyk J., Prawo morskie, Gdańsk 2002.
Ohanowicz A., w: A. Ohanowicz, J. Górski, Zarys prawa zobowiązań, Warszawa 1970.
Pepłowska-Dąbrowska Z., Wybrane zagadnienia kwotowego ograniczenia odpowiedzialności w prawie morskim. Wina własna niewybaczalna i jej interpretacja w orzecznictwie sądów różnych instancji, w: Prawo transportowe. Morze. Ląd. Powietrze, red. D. Witoszka, Warszawa 2016.
Radwański Z., Olejniczak A., Grykiel J., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2022.
Rodière R., The Convention on Road Transport, European Transport Law 1972, nr 3.
Sośniak M., Prawo przewozu lądowego, Warszawa 1974.
Stec M., Umowa przewozu w transporcie towarowym, Kraków 2005.
Stecki L., Problematyka odpowiedzialności za szkodę pośrednią, w: Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990.
Szanciło T., Odpowiedzialność kontraktowa przewoźnika przy przewozie drogowym przesyłek towarowych, Warszawa 2013.
Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
Wesołowski K., Domniemania wynikające z tak zwanych szczególnych przyczyn zwalniających przewoźnika od odpowiedzialności za szkody w przesyłce, Problemy Transportu i Logistyki 2018, nr 3 (43). (Crossref)
Wesołowski K., Umowa międzynarodowego przewozu drogowego towarów na podstawie CMR, Warszawa 2013.
Wesołowski K., Związek czasowy z przewozem jako szczególna przesłanka odpowiedzialności przewoźnika za szkody w przesyłce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Wydziału Transportu i Łączności 1994, nr 5.
Viney G., Jourdain P., Traité de droit civil. Les effets de la responsabilité, Paris 2001.
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-4427-317X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
