Czynności sprawcze oraz przedmiot czynności wykonawczej przestępstwa fałszu materialnego dokumentu w kontekście rozbieżności interpretacyjnych doktryny i orzecznictwa
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza czynności sprawczych oraz przedmiotu czynności wykonawczej przestępstwa fałszu materialnego dokumentu w kontekście rozbieżności interpretacyjnych doktryny i orzecznictwa. W artykule przeanalizowane zostały poszczególne znamiona tego przestępstwa, dokonano także przeglądu wybranych, prezentowanych w orzecznictwie poglądów dotyczących tego czynu zabronionego. Ocenie poddano ponadto samą definicję „dokumentu” przyjętą na gruncie polskiego prawa karnego, zawartą w art. 115 § 14 Kodeksu karnego.
Słowa kluczowe:
dokument, fałszerstwo, wiarygodność dokumentu, prawo karneBibliografia
Błachut J., Dokument jako przedmiot ochrony prawnokarnej, Warszawa 2011.
Duśko Ł., Szurman M., Przestępstwo fałszu materialnego dokumentu, Palestra 2019, nr 5.
Gadecki B., w: Kodeks karny. Art. 1–316. Komentarz, red. B. Gadecki, Warszawa 2023.
Gumkowski K., Sztuczna inteligencja – wróg czy przyjaciel branży druków zabezpieczonych, Człowiek i Dokumenty 2024, nr 74.
Izak K., Problemy Niemiec w walce z fałszerstwami dokumentów, kradzieżami tożsamości oraz identyfikacją nielegalnych imigrantów, Człowiek i Dokumenty 2025, nr 76.
Jagiełło D., Przestępstwa przeciwko dokumentom (uwagi de lege ferenda), Państwo i Prawo 2011, z. 11.
Kalitowski M., w: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, red. T. Dukiet-Nagórska, O. Sitarz, Warszawa 2010.
Kmiecik R., „Fałsz materialny” protokołu jako „dowodu z przeznaczenia” w sprawie karnej (art. 270 § 1 K.k.), w: Kryminalistyka i nauki penalne wobec przestępczości. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Mirosławowi Owocowi, red. H. Kołecki, Poznań 2008.
Kołecki H., Pojęcie dokumentu sfałszowanego i fałszywego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej, w: Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych, materiały I konferencji, red. H, Kołecki, Poznań 2003.
Konarowska U., Problematyka fałszywych dokumentów w polskim prawie karnym, Człowiek i Dokumenty 2013, nr 31.
Konopka K., Przestępstwa z wykorzystaniem recept i zaświadczeń lekarskich – skutki prawne, Człowiek i Dokumenty 2023, nr 71.
Mocarska D., Dokument jako pojęcie prawnokarne. Stanowisko judykatury, w: Bezpieczeństwo dokumentów publicznych, red. M. Fałdowski, Szczytno 2018.
Mozgawa M., w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, 2023 [baza danych LEX].
Nowak A., Malczyk T., Nestorowicz R., Zwalczanie fałszerstw pieniędzy, Szczytno 2010.
Ochman P., Spór o pojęcie dokumentu w prawie karnym, Prokuratura i Prawo 2009, nr 1.
Piórkowska-Flieger J., Fałsz dokumentu w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
Sadło-Nowak A., Fałsz materialny – rozważania ogólne, w: Bezpieczeństwo dokumentów publicznych. Wybrane problemy, red. M. Fałdowski, Szczytno 2020.
Semków D., Selected Aspects of Document Forgery in the Context of Article 5 of the Constitution of the Republic of Poland, Studia Prawnicze KUL 2022, nr 3. (Crossref)
Sławik K., Żywucka E., Kryminalistyczne i kryminologiczne aspekty fałszerstw dokumentów, w: Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych, materiały II konferencji, red. H. Kołecki, Poznań 2003.
Statystyka – Portal polskiej Policji, statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-271.html, https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-15/63643,Falszerstwo-materialne-art-270.html [dostęp: 16.05.2025 r.].
Świda W., w: Prawo karne. Część szczególna, red. W. Świda, Warszawa 1971.
Widła T., O zaufaniu do dokumentów, cz. I, Człowiek i Dokumenty 2009, nr 12.
Widła T., O zaufaniu do dokumentów, cz. II, Człowiek i Dokumenty 2009, nr 13.
Wójcik J., Fałszerstwa dokumentów publicznych. Rozpoznawanie i zapobieganie, Warszawa 2005.
Wróbel W., Sroka T., w: Kodeks karny. Część szczególna, t. 2. Komentarz do art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Żylińska J., Przestępstwo fałszu intelektualnego dokumentu w postaci faktury, Człowiek i Dokumenty 2023, nr 68.
Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-1117-4941
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
