The Last Judgement as Ordalium. Hans Memling’s Vision
Maciej Jońca
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Польшаhttps://orcid.org/0000-0003-4982-8936
Аннотация
Hans Memling’s Last Judgement was created at the moment when the dominant form of legal proceedings over the whole European continent was that of ordo iudiciarius. This procedure was based on the principles drawn as far back as Roman law, that is why at present it is described as the Roman-Canonical procedure. It is surprising that the composition of the Last Judgement does not in any way refer to the said procedure, since the imagery of the Last Judgement over the centuries had been shaped on the basis of the solutions practiced in the earthly courts. However, ordo iudiciarius was too rigid and predictable. Its rules did not fit the idea of God’s immeasurable mercy. That is why the artist presented the Last Judgement as ordalium. In this procedure, in turn, God, in accordance with his nature, is not bound by anything, so he can bestow his grace in a sovereign way even upon those who do not deserve it.
Ключевые слова:
Hans Memling, Last Judgment, ordo iudiciarius, legal iconography, ordaliaБиблиографические ссылки
Białostocki J., Wybór pism estetycznych, introduction and ed. A. Kuczyńska, Kraków 2008.
Bloch M., Pochwała historii czyli O zawodzie historyka, transl. W. Jedlicka, introduction W. Kula; 2nd ed. transl., introduction and ed. H. Łaszkiewicz, Kęty 2009.
Deimling B., Średniowieczny portal kościelny i jego znaczenie z punktu widzenia historii prawa, in: Sztuka romańska. Architektura, rzeźba, malarstwo, ed. R. Toman, transl. R. Wolski, Olsztyn 2000.
Fijałek J., Dominus Bartolus de Saxoferrato eiusque permagna in Polonos auctoritas, Cracovie 1914.
Frenken R., Symbol Plazenta: Pränatalpsychologie der Kunst, Wiesbaden 2016.
Gregory T., Speculum naturale. Percorsi del pensiero medievale, Roma 2007.
Helmholz R.H., The Bible in the Service of the Canon Law, Chicago-Kent Law Review 1995, vol. 70, no. 4.
Koziol G., Błaganie o przebaczenie i łaskę. Porządek rytualny i polityczny wczesnośredniowiecznej Francji, transl. and ed. Z. Dalewski, Warszawa 2009.
Kretzenbacher L., Die Seelenwaage. Zur religiösen Idee vom Jenseitsgericht auf der Schicksalswaage in Hochreligion, Bildkunst und Volksglaube, Klagefurt 1958.
Lander G.B., Images and Ideas in the Middle Ages: Selected Studies in History and Art, Roma 1983.
Litewski W., Der römisch-kanonische Zivilprozess nach den älteren ordines iudiciarii, vol. 1–2, transl. L. Głowacki, Kraków 1999.
Loerke W.C., The Miniatures of the Trial in the Rossano Gospel, The Art Bulletin 1961, vol. 43, no. 3.
Lukatis Ch., Der himmlische Gerichtshof nd der Seelenwäger Michael im Beauner Weltgericht Rogier van der Weydens, Oud Holland 1993, vol. 107, no. 4.
Muir E., Ritual in Early Modern Europe, Cambridge 1997.
Mülbe W.H. van der, Die Darstellung des jüngsten Gerichts an den romanischen und gotischen Kirchenportalen Frankreichs, Leipzig 1911.
Panofsky E., Ikonografia i ikonologia, in: E. Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971.
Pennington K., Władca i prawo (1200–1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, ed. J. Pysiak, transl. A. Pysiak, Warszawa 2012.
Rupiewicz R., Sąd nad Jezusem. Studium ikonografii oraz źródeł od chrześcijańskiego antyku do nowożytności, Warszawa 2018.
Salmann E., Daleka bliskość chrześcijaństwa, transl. B. Sawicki, Kraków 2005.
Saxoferrato de B., Processus Satanae contra genus humanum, Memmingen ca. 1500.
Schmitt J.C., Gest w średniowiecznej Europie, transl. H. Zaremska, Warszawa 2006.
Walicki M., Hans Memling, Sąd ostateczny. Niedokończony rękopis opracował i uzupełnił Jan Białostocki, Warszawa 1981.
Whitmann J.Q., The Origins of Reasonable Doubt: Theological Roots of the Criminal Trial, Yale 2008.
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
