Sytuacja prawna małoletnich rodziców w zakresie możliwości sprawowania władzy rodzicielskiej
Anna Katarzyna Urbańska-Łukaszewicz
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk , Польщаhttps://orcid.org/0000-0003-0513-2240
Анотація
Artykuł analizuje sytuację prawnej małoletnich rodziców w zakresie możliwości sprawowania przez nich władzy rodzicielskiej i uprawnień w stosunku do dziecka. Małoletni rodzice na gruncie prawa są jeszcze „dziećmi”, ponieważ do osiągnięcia pełnoletności pozostają pod władzą rodzicielską lub opieką swoich rodziców. Rodzicom takim nie przysługuje władza rodzicielska nad swoim dzieckiem. Zgodnie z przyjętym ustawodawstwem matka dziecka może uzyskać pełnoletność, a tym samym władzę rodzicielską po ukończeniu 16. roku życia i zawarciu małżeństwa za zgodą sądu. Podobne uprawnienie nie przysługuje małoletniemu ojcu dziecka. Małoletni rodzice posiadają uprawnienia związane z samym faktem bycia rodzicami, takie jak prawo do osobistych kontaktów z dzieckiem. Uczestniczą oni też w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej.
Ключові слова:
małoletni rodzice, władza rodzicielska, zawarcie małżeństwa, opieka, bieżąca piecza, wychowanie, zgoda sąduПосилання
Andrzejewski M., Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej (dziecko – rodzina – państwo), Kraków 2003.
Andrzejewski M., Piecza zastępcza, w: System prawa prywatnego, t. 12: Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Andrzejewski M., Podstawy prawne ochrony macierzyństwa w Polsce. Status prawny małoletnich i nieletnich matek, w: Sytuacja prawna, społeczna i wychowawcza nieletnich ciężarnych i nieletnich matek przebywających w placówkach resocjalizacyjnych. Raport z realizacji projektu „Chcę być z Tobą MAMO!”, red. A. Sikora, Warszawa 2013.
Andrzejewski M., Relacja rodzice i inne osoby dorosłe a dzieci w świetle nowych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i niektórych innych ustaw (wybrane problemy), Acta Iuris Stetinensis 2014, nr 6.
Andrzejewski M., Prawna ochrona macierzyństwa młodocianych matek, w: Współczesne problemy Prawa rodzinnego i spadkowego, red. M. Andrzejewski, K. Dadańska, Szczecin 2014.
Bidzan M., Nastoletnie rodzicielstwo. Perspektywa psychologiczna, Gdańsk 2013.
Borysiak W., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
Dolecki H., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Domański M., Zezwolenie na zawarcie małżeństwa kobiecie, która nie ukończyła 18 lat (raport z badania akt sądowych), w: Stosowanie prawa. Księga jubileuszowa z okazji XX-lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, red. A. Siemaszko, Warszawa 2011.
Dzieci w Polsce w 2014 roku Charakterystyka demograficzna, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/dzieci-w-polsce-w-2014-roku-charakterystyka-demograficzna,20,1.html [dostęp 7.05.2021 r.].
Dzietność kobiet w latach 1960–2016, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/struktura-ludnosci,16,1.html [dostęp: 7.05.2021 r.].
Golec-Grzymek A., Uwagi do nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 6.11.2008 r., Monitor Prawniczy 2009, nr 19.
Haak H., Władza rodzicielska. Komentarz, Toruń 1995.
Haak H., Pochodzenie dziecka. Komentarz, Toruń 1997.
Haberko J., Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych, Warszawa 2010.
Ignaczewski J., Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska po nowelizacji. Art. 619–1136 KRO, Warszawa 2009.
Ignatowicz J., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.
Jędrejek G., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, 2019 [baza danych LEX].
Kempińska U., Małżeństwa młodocianych. Ciąża ślub i co dalej…?, Toruń 2012.
Kempińska U., Małżeństwa młodocianych. Przyczyny i konsekwencje, Włocławek 2005.
Ludność i ruch naturalny w 2016 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-i-ruch-naturalny-w-2016-r-,30,1.html [5.08.2021 r.].
Mościcka L., Diagnoza i prognoza trwałości małżeństw zawieranych za zgodą sądu, Wrocław 1982.
Nazaruk P., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, 2019 [baza danych LEX], Art. 10.
Pietrzykowski K., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2003.
Ratajczak Ł.P., Rodzicielstwo niepełnoletnich osób, w: Socjalizacja dysocjacyjna w doświadczeniu indywidualnym i społecznym. Inspiracje teoretyczne próby pedagogicznych ingerencji, red. A. Matysiak-Błaszczyk, J. Modrzewski, Poznań–Kalisz 2012.
Ratajczak Ł.P., Ojcostwo w doświadczeniach niepełnoletnich chłopców, Poznań 2016.
Rocznik Demograficzny 2017, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2017,3,11.html [dostęp: 7.05.2021 r.].
Rocznik Demograficzny 2018, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2018,3,12.html, s. 269 [dostęp: 7.05.2021 r.].
Rocznik statystyczny sądownictwa powszechnego i wojskowego 2010–2104, Warszawa 2015.
Sadomski J., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2018.
Sokołowski T., Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987.
Sokołowski T., Sytuacja prawna małoletniej matki przed urodzeniem dziecka, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1995, z. 2.
Sokołowski T., Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Poznań 2010.
Sokołowski T., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1: Część ogólna, red. A. Kidyba, 2012 [baza danych LEX].
Sokołowski T., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Strzebińczyk J., Władza rodzicielska, w: System Prawa Prywatnego, t. 12: Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2003.
Strzebińczyk J., Prawo rodzinne, Warszawa 2013.
Szukalski P., Urodzenia nastolatek, Demografia i Gerontologia – Biuletyn Informacyjny 2016, nr 6, http://dspace.uni.lodz.pl [dostęp 7.05.2021.].
Trybulska-Skoczelas E., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
Watrakiewicz M., Wiek a zdolność do czynności prawnych, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2003, z. 3.
Winiarz J., Gajda J., Prawo rodzinne, Warszawa 2001.
Zieliński A., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2008.
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0003-0513-2240
Ліцензія
Автор заявляє, що твір є оригінальним твором і не порушує жодних особистих або майнових прав третіх осіб, a також, що його авторські права на твір не обмежені в межах договору, підписаного з Видавцем.
Автор публікації безоплатно передає Видавцю майнові авторські майнові права на твір (статтю), поданий до публікації, без обмежень що до часу та території в таких сферах використання:
а) виготовлення, запис і збільшення за допомогою певної техніки копій, включаючи техніку друку, магнітний запис та цифрову техніку;
b) введення на ринок, позичання або надання в оренду оригіналу чи копій Твору та розповсюдження у формі відкритого доступу відповідно до змісту ліцензії Creative Commons Визнання Авторства 4.0 Міжнародна (також відомої як CC BY), доступної за адресою:
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) включення Твору до складу колективного твору;
d) оприлюднення на веб-сайті журналу, публічне виконання, виставка, демонстрація, відтворення, трансляція та ретрансляція, а також надання Твору доступним для громадськості таким чином, щоб кожен міг мати доступ до них у місці та в час, вибраний ними;
e) завантаження Твору в електронній формі на електронні платформи або інше завантаження Твору в електронній формі в Інтернет чи іншу мережу.
Авторські майнові права на твір передаються безоплатно при підписанні договору.
