Ochrona praw dzieci w prawie polskim i międzynarodowym w kontekście ochrony ich zdrowia
Marian Zdyb
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Польщаhttps://orcid.org/0000-0001-7834-2463
Анотація
Nie ulega wątpliwości, że najbardziej kluczowym i fundamentalnym prawem człowieka jest prawo do ochrony życia i zdrowia człowieka. Szczególnie ważne znaczenie ma odniesienie tegoż prawa do życia i zdrowia do dzieci. Mając na uwadze dziecko, podkreślić należy, że jest nim istota ludzka od momentu poczęcia (a więc także w fazie prenatalnej) aż do uzyskania pełnoletniości ( co do zasady jest to wiek 18 lat). Prawa te mają charakter pierwotny, co oznacza, że państwo ich nie nadaje, ma jednak obowiązek stworzyć warunki do ich optymalnej realizacji. Szereg praw w tej materii potwierdzone zostało w Konstytucji RP, w której zwraca się uwagę na wyjątkowe obowiązki państwa i każdego ochrony prawa do życia i zdrowia i zapewnienia optymalnych warunków w zakresie ich zabezpieczenia, w tym praw dziecka jako pacjenta. Problem ten w szerokim zakresie został uregulowany w szeregu aktach prawa międzynarodowego, gdzie na szczególne podkreślenie zasługuje Konwencja o ochronie praw dziecka. Podstawowe jednak zadanie ciąży w tym zakresie na ustawodawcy krajowym. Mimo, że aktualnie w Polsce problematyka ta regulowana była w bardzo wielu ustawach, dotyczących ochrony zdrowia (a przez to życia) przyjąć należy, że mamy aktualnie do czynienia z sytuacją wysoce niezadawalającą. Stąd też od ustawodawcy wymagać należy wytężonej pracy w kierunku zmiany takiej sytuacji. Jest to niewątpliwie w interesie państwa i obywateli.
Ключові слова:
ochrona praw dzieci, ochrona zdrowiaПосилання
Andrzejewski M., Konwencja o Prawach Dziecka – geneza i znaczenie, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2000, nr 5, s. 5-9.
Bański R., Granice prawnej ochrony wartości w społeczeństwie demokratycznym – zakres ochrony wartości zdrowia człowieka, Kraków 2005.
Bińczycka J. (red.), Prawa dziecka – deklaracje i rzeczywistość. Materiały z Konferencji, Rembertów 19-21 czerwca 1992, Kraków 1993.
Czerwińska H., Prawo dziecka do godnego życia, „Remedium” 2003, nr 2, s. 1-3.
Dercz M., Konstytucyjne podstawy praw dziecka do ochrony zdrowia i zadania władz publicznych w zakresie zapewnienia ich dostępności, [w:] M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Dziecko – pacjent i świadczeniobiorca. Poradnik prawny, Warszawa 2015, s. 25-53.
Dercz M., Konstytucyjne prawo dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej, Warszawa 2016.
Dercz M., H. Izdebski, T. Rek, Dziecko – pacjent i świadczeniobiorca. Poradnik prawny, Warszawa 2015.
Dercz M., H. Izdebski., T. Rek, Prawo publiczne ochrony zdrowia, Warszawa 2015.
Dercz M., T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Warszawa 2014.
Gawrońska M., Prawo do ochrony zdrowia na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 2, s. 7-17.
Gliszczyńska A., Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Komentarz, Warszawa 2018.
Jan Paweł II, Encyklika „Evangelium vitae” o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Kraków 1995.
Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor” o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła, Kraków 1993.
Jan Paweł II, Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1960.
Jan Paweł II, Osoba i czyn, Kraków 1969.
Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Lublin 1994.
Jan Paweł II, Przesłanie do członków Papieskiej Akademii „Pro Vita” (19.II.2005 r.), [w:] K. Gryz (oprac.), Godność: antologia tekstów, Kraków 2011, s. 130-132.
Jan Paweł II, W obronie życia i zdrowia każdej osoby ludzkiej, [w:] K. Gryz (oprac.), Godność: antologia tekstów, Kraków 2011, s. 75-85.
Jan Paweł II, Znak, któremu sprzeciwiać się będą, Paryż 1980.
Kędzia Z., Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych. Komentarz, Warszawa 2018.
Klafkowski A., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1979.
Kondratiewa-Bryzik J., Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w świetle standardów międzynarodowych, Warszawa–Kraków 2009.
Krąpiec M.A., Człowiek jako osoba, Lublin 2011.
Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 2009.
Krąpiec M.A., Ja – człowiek, Lublin 1974.
Krukowski J., Kościół i państwo: podstawy relacji prawnych, Lublin 1993.
Safjan M., Prawo i medycyna. Ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, Warszawa 1998.
Zdyb M., Aksjologiczne podstawy ochrony zdrowia, [w:] J. Pacian (red.), Prawna ochrona zdrowia pacjenta, Warszawa 2017, s. 11-33.
Zdyb M., Dylematy ładu prawnego w kontekście inflacji i niektórych innych niedoskonałości prawa administracyjnego, [w:] J. Jagielski, M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne dziś i jutro, Warszawa 2018, s. 39-50.
Zdyb M., Systemowe obowiązki państwa w zakresie poszukiwania optymalnego modelu odpowiedzialności związanej z ochroną zdrowia. Zagadnienia podstawowe, [w:] M. Zdyb, A. Wołoszyn-Cichocka (red.), Odpowiedzialność w ochronie zdrowia, Warszawa 2018, s. 5-18.
Zdyb M., Współczesne aksjologiczne dylematy realizacji prawa do ochrony zdrowia przez władze publiczne i odpowiedzialności z tym związanej, [w:] M. Zdyb, E. Kruk, A. Wołoszyn-Cichocka (red.), Odpowiedzialność w ochronie zdrowia, Warszawa 2018, s. 19-32.
Zoll A., Aborcja jest bezprawna, https://info.wiara.pl/doc/1008673.Aborcja-jest-bezprawna/2 [dostęp: 26.08.2018 r.].
Zoll A., Bezsporne jest, że dziecko poczęte jest człowiekiem. Teraz trzeba wyciągnąć z tego odpowiednie konsekwencje, https://wpolityce.pl/polityka/120478-prof-andrzej-zoll [dostęp: 27.08.2018 r.].
Zoll A., Problemy służby zdrowia w doktrynie w świetle doświadczeń RPO, „Prawo i Medycyna” 2000, nr 8, t. 2, s. 8-18.
Ліцензія
Автор заявляє, що твір є оригінальним твором і не порушує жодних особистих або майнових прав третіх осіб, a також, що його авторські права на твір не обмежені в межах договору, підписаного з Видавцем.
Автор публікації безоплатно передає Видавцю майнові авторські майнові права на твір (статтю), поданий до публікації, без обмежень що до часу та території в таких сферах використання:
а) виготовлення, запис і збільшення за допомогою певної техніки копій, включаючи техніку друку, магнітний запис та цифрову техніку;
b) введення на ринок, позичання або надання в оренду оригіналу чи копій Твору та розповсюдження у формі відкритого доступу відповідно до змісту ліцензії Creative Commons Визнання Авторства 4.0 Міжнародна (також відомої як CC BY), доступної за адресою:
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) включення Твору до складу колективного твору;
d) оприлюднення на веб-сайті журналу, публічне виконання, виставка, демонстрація, відтворення, трансляція та ретрансляція, а також надання Твору доступним для громадськості таким чином, щоб кожен міг мати доступ до них у місці та в час, вибраний ними;
e) завантаження Твору в електронній формі на електронні платформи або інше завантаження Твору в електронній формі в Інтернет чи іншу мережу.
Авторські майнові права на твір передаються безоплатно при підписанні договору.
