Znaczenie międzynarodowego prawa humanitarnego w zwalczaniu powstania w świetle wybranych populacjocentrycznych doktryn przeciwpowstańczych
Анотація
W realizacji przyjętej przez państwa zachodnie tzw. populacjocentrycznej strategii zwalczania powstania (counterinsurgency, COIN) niezwykle istotną rolę odgrywa międzynarodowe prawo humanitarne (MPH), przestrzeganie i stosowanie tego prawa jest bowiem jednym z gwarantów osiągnięcia sukcesu w populacjocentrycznych operacjach przeciwpowstańczych – zdobyciu poparcia ludności, co pozwala na odcięcie powstańców od pomocy udzielanej przez tę ludność i ostateczne stłumienie powstania. Dlatego w doktrynach przeciwpowstańczych takich państw, jak Wielka Brytania i Stany Zjednoczone, a także w doktrynie COIN przyjętej przez NATO, obowiązek poszanowania i przestrzegania prawa humanitarnego stanowi czynnik niezbędny w każdym działaniu, w którym prawo to może znaleźć zastosowanie (np. podczas akcji zbrojnej przeciw powstańcom czy w przypadku ich schwytania). Każda z tych doktryn zawiera więc postanowienia dotyczące zasad i norm MPH, choć doktryny te różnią się między sobą szczegółowością odniesień do MPH, nie wszystkie też zagadnienia wchodzące w zakres regulacji tego prawa zostały w doktrynach poruszone.
Ключові слова:
międzynarodowe prawo humanitarne, prawo konfliktów zbrojnych, zwalczanie powstania, doktryny przeciwpowstańczeПосилання
Abbott K., A brief overview of legal interoperability challenges for NATO arising from the interrelationship between IHL and IHRL in light of the European Convention on Human Rights, „International Review of the Red Cross” 2014, vol. 96, No. 893.
Alderson A., Manea O., Counterinsurgency as a Whole of Government Approach: Notes on the British Army Field Manual. An Interview with Colonel Alexander Alderson, „Small Wars Journal”, 24 January 2011, http://smallwarsjournal.com/blog/journal/docs-temp/657-manea.pdf
Banks W., Introduction – Shaping a Global Legal Framework for Counterinsurgency: Placing Postmodern War in Context, [w:] W. Banks (red.), Counterinsurgency Law: New Directions in Asymmetric Warfare, Oxford 2013.
Bulloch G., Case Study 1: The Development of Doctrine for Countering Insurgency. The British Experience, [w:] British Army Field Manual, Volume 1 Part 10 – Countering Insurgency, Army Code 71876, October 2009.
Coupland R.M. (red.), The SIrUS Project: Towards a determination of which weapons cause „superfluous injury or unnecessary suffering” International Committee of the Red Cross, Geneva 1997.
Crawshaw M., The Evolution of British COIN, https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/43334/jdp340theevolutionofbritishcoinbymichaelcrawshaw.pdf
De Cock Ch., Counter-Insurgency Operations in Afghanistan: What is the Applicable Law?, [w:] B. Janusz-Pawletta (red.), Konwencje Genewskie 60 lat później. Nowe wyzwania dla międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, Warszawa 2010.
Dixon P., „Hearts and Minds”? British Counter-Insurgency from Malaya to Iraq, „The Journal of Strategic Studies” 2009, vol. 32, No. 3.
Henckaerts J.-M., Studium poświęcone zwyczajowemu międzynarodowemu prawu humanitarnemu: wkład w zrozumienie i poszanowanie zasad prawa dotyczących konfliktu zbrojnego, tłum. M. Sajkowski, Warszawa 2006.
Jackson A., British Counterinsurgency in History: A Useful Precedent?, „British Army Review” 2006, vol. 139.
Joes A.J., Guerrilla Warfare: A Historical, Biographical, and Bibliographical Sourcebook, Westport-London 1996.
Kjelgaard L., The importance of the law in theatre, [w:] E. Greppi, G.L. Beruto (red.), Conduct of Hostilities: the Practice, the Law and the Future, 37th Round Table on Current Issues of International Humanitarian Law (Sanremo, 4th-6th September 2014), International Institute of Humanitarian Law, Sanremo 2015.
Kruszyński B., Udział sił zbrojnych USA w konfliktach w Iraku i Afganistanie – największych wojnach przełomu XX/XXI wieku, Poznań 2011.
Łubiński P., Próba oceny wybranych aspektów polskiego zaangażowania w ramach misji ISAF w Afganistanie, [w:] M. Kun-Buczko, M. Przybysz (red.), Bezpieczeństwo w dobie globalizacji. Prawo i praktyka, Białystok 2011.
Madej M., Czy w tym tunelu jest światło? Operacja ISAF na tle klasycznych koncepcji zwalczania partyzantki, [w:] W. Sokała, B. Zapała (red.), Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, Warszawa 2011.
Marcinko M., Podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, [w:] Z. Falkowski, M. Marcinko (red.), Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych, Warszawa 2014.
Marcinko M., Projekt SIrUS i zakaz stosowania broni powodującej nadmierne obrażenia i zbędne cierpienia, [w:] B. Janusz-Pawletta B. (red. nauk.), Prawne ograniczenia środków walki. Wybrane zagadnienia teorii i praktyki, „Zeszyt Problemowy Towarzystwa Wiedzy Obronnej” 2010, nr 3 (63).
Marszałek M., Ogólne założenia reagowania kryzysowego Sojuszu Północnoatlantyckiego poza obszarem traktatowym, [w:] M. Kun-Buczko, M. Przybysz (red.), Bezpieczeństwo w dobie globalizacji. Prawo i praktyka, Białystok 2011.
Marszałek M., Operacje reagowania kryzysowego NATO. Istota. Uwarunkowania. Planowanie, Warszawa 2013.
Mikos-Skuza E., Wprowadzenie do międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, [w:] K. Lankosz (red.), Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych, Dęblin 2006.
Mockaitis T.R., The Phoenix of Counterinsurgency, „The Journal of Conflict Studies” 2007, vol. 27, No. 1.
Neuman N., Applying the Rule of Proportionality: Force Protection and Cumulative Assessment in International Law and Morality, „Yearbook of International Humanitarian Law” 2004, vol. 7.
Olson P.M., A NATO perspective on applicability and application of IHL to multinational forces, „International Review of the Red Cross” 2013, vol. 95, No. 891/892.
Sandoz Y., Swinarski Ch., Zimmermann B. (red.), Commentary on the Additional Protocols of 8 June 1977 to the Geneva Conventions of 12 August 1949, Geneva 1987.
Schreiber H., Świadomość międzykulturowa. Od militaryzacji antropologii do antropologizacji wojska, Warszawa 2013.
Sitaraman G., The Counterinsurgent’s Constitution: Law in the Age of Small Wars, Oxford 2013.
Solarz J., Doktryny militarne XX wieku, Kraków 2009.
Strachan H., British Counterinsurgency from Malaya to Iraq, „Royal United Services Institute Journal” 2007, vol. 152, No. 6.
Więcek W. (red.), Działania przeciwrebelianckie w operacjach, Warszawa 2011.
Wolin M., Agresja amerykańska w Wietnamie. Problemy wojskowe i polityczne, Warszawa 1967.
Ліцензія
Автор заявляє, що твір є оригінальним твором і не порушує жодних особистих або майнових прав третіх осіб, a також, що його авторські права на твір не обмежені в межах договору, підписаного з Видавцем.
Автор публікації безоплатно передає Видавцю майнові авторські майнові права на твір (статтю), поданий до публікації, без обмежень що до часу та території в таких сферах використання:
а) виготовлення, запис і збільшення за допомогою певної техніки копій, включаючи техніку друку, магнітний запис та цифрову техніку;
b) введення на ринок, позичання або надання в оренду оригіналу чи копій Твору та розповсюдження у формі відкритого доступу відповідно до змісту ліцензії Creative Commons Визнання Авторства 4.0 Міжнародна (також відомої як CC BY), доступної за адресою:
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) включення Твору до складу колективного твору;
d) оприлюднення на веб-сайті журналу, публічне виконання, виставка, демонстрація, відтворення, трансляція та ретрансляція, а також надання Твору доступним для громадськості таким чином, щоб кожен міг мати доступ до них у місці та в час, вибраний ними;
e) завантаження Твору в електронній формі на електронні платформи або інше завантаження Твору в електронній формі в Інтернет чи іншу мережу.
Авторські майнові права на твір передаються безоплатно при підписанні договору.
