Demoralizacja jako pojęcie kontrowersyjne. Uwagi na tle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich

Agnieszka Kania

Uniwersytet Zielonogórski , Польща


Анотація

Stwierdzenie przejawów demoralizacji stanowi jedną z podstaw interwencji sądu rodzinnego, jaką przewidziano w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Pomimo doniosłości tego pojęcia dla procesu stosowania niniejszej regulacji prawnej, ustawodawca nie zdefiniował wprost czym jest demoralizacja, poprzestając jedynie na przykładowym wyliczeniu nagannych zachowań nieletniego, mogących świadczyć o zaistnieniu tej przesłanki. Z przeprowadzonych analiz wynika, że pojęcie to jest wprawdzie niedoskonałe z teoretycznego punktu widzenia, ale jednocześnie – z perspektywy praktyki – pozostaje ono ujęciem najbardziej operatywnym.

Ключові слова:

nieletni, demoralizacja, czyn karalny, odpowiedzialność sprawców nieletnich

Adamik K., Lisiecki M., Ocena stosowania niektórych środków wychowawczych i poprawczych przewidzianych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich, „Przegląd Policyjny” 1997, nr 3.

Artymoniak G., Prawo nieletnich sprawców czynów zabronionych do bezstronnego sądu – zagadnienia wybrane, [w:] A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger (red.), Teoretyczne i praktyczne współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu, Lublin 2011.

Bielecki E., Wybrane problemy patologii przystosowania społecznego i pedagogiki resocjalizacyjnej, Bydgoszcz 1983.

Bieńkowska E., Walczak–Żochowska A., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2003.

Bierć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2012.

Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, Gdańsk 2007.

Choduń A., Gomułowicz A., Skoczylas A., Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w prawie podatkowymi administracyjnym. Wybrane zagadnienia teoretyczne i orzecznicze, Warszawa 2013.

Cichy A., Szyjko C., Nieletni jako przestępca w XXI wieku – studium uwarunkowań społeczno–prawnych, Warszawa 2014.

Cieślak M., O wytycznych Sądu Najwyższego z 16.X. 1957 r. w sprawie wymiaru kary, „Palestra” 1958, nr 3–4.

Cieślak M., Wytyczne Sądu Najwyższego w sprawie wymiaru kary a problem społecznego niebezpieczeństwa (w związku z głosem sędziego Szerera), „Palestra” 1958, nr 7–8.

Czapów C., Wychowanie resocjalizujące, Warszawa 1978.

Derlatka M., Przestępczość jako skutek wadliwej socjalizacji w rodzinie, „Jurysta” 2013, nr 2

Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2007.

Dybowski T., Zasady współżycia społecznego i społeczno–gospodarcze przeznaczenia prawa a prawo własności, „Nowe Prawo” 1967, nr 6.

Eichstaedt K., Postępowanie przed sądem w sprawach nieletnich, Warszawa 2008.

Filipowska E., Postępowanie w sprawach nieletnich, Warszawa 2009.

Firkowska– Mankiewicz A., Czynniki biopsychiczne a przestępczość nieletnich, Warszawa 1972.

Gaberle A. , Patologia społeczna, Warszawa 1993.

Gaberle A., Korcyl–Wolska M., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Gdańsk 2002.

Gaberle A., Podstawowe problemy nowej ustawy o nieletnich (na przykładzie projektu ustawy Prawo nieletnich z 2008 r., [w:] T. Bojarski, K. Nazar–Gutowska, A. Michalska–Warias, J. Piórkowska–Flieger, A. Sośnicka, M. Szwarczyk, D. Firkowski (red.), Problemy reformy postępowania w sprawach nieletnich, Lublin 2008.

Górecki P., Stachowiak S., Ustawa o postępowaniu w sprawcach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2010.

Górecki P., V. Konarska-Wrzosek V., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2015.

Gromek K., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Warszawa 2004.

Grześkowiak A., Postępowanie w sprawach nieletnich (polskie prawo nieletnich), Toruń 1986.

Grzybowski S., Struktura i treść przepisów prawa cywilnego odsyłających do zasad współżycia społecznego, „Studia Cywilistyczne” 1965, nr 6.

Grzybowski S., Wypowiedź normatywna oraz jej struktura formalna, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1961, t. XXXIX.

Haak-Trzuskawska A., Haak H., Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, Warszawa 2015.

Harasimiak G., Demoralizacja jako podstawowe pojęcie postępowania z nieletnimi. Analiza i wnioski, Szczecin 2001.

Hołyst B. , Kryminologia, Warszawa 2004.

Kobes P., Prawny system przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich, Warszawa 2011.

Kołakowska–Przełomiec H., Postępowanie w sprawach nieletnich, „Państwo i Prawo” 1983, nr 6.

Kołakowska–Przełomiec H., Zagadnienie profilaktyki przestępczości nieletnich w świetle badań kryminologicznych, „Studia Prawnicze” 1972, nr 34.

Konarska-Wrzosek V., Ochrona nieletnich przed demoralizacją i przestępczością w ujęciu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Państwo i Prawo 1999, nr 5.

Konarska–Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi, Warszawa 2013.

Konarska-Wrzosek V., Zjawisko demoralizacji i przestępczości nieletnich w świetle danych statystycznych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1996, z. 307.

Konopnicki J., Niedostosowanie społeczne, Warszawa 1971.

Konopnicki J., Powodzenia i niepowodzenia w szkole, Warszawa 1966.

Korcyl–Wolska M., Postępowanie w sprawach nieletnich w Polsce, Kraków 2001.

Kossowska A., Funkcjonowanie kontroli społecznej, analiza kryminologiczna, Warszawa 1992.

Kowalska–Ehrlich B., Młodzież nieprzystosowana społecznie a prawo, Warszawa 1988.

Kozłowski P., Dynamika demoralizacji i przestępczości nieletnich – analiza statystyczna zjawiska i propozycja indywidualnych rozwiązań, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2010, nr 69.

Krakowski L., Zasady współżycia społecznego w stosunkach prawa pracy w PRL, Warszawa 1970.

Krukowski A., [w:] A. Krukowski (red.), Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 1984.

Kulisiewicz T., Zespół uzależnienia alkoholowego. Część I, „Problemy Alkoholowe” 1998, nr 4.

Laskowski A., Rejzner A., Tokarczyk E., Demoralizacja i przestępczość dzieci i młodzieży. Atlas, Warszawa 1996.

Leszczyński J., Z problematyki prewencji ogólnej, „Palestra” 1974, nr 11.

Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.

Leszczyński L., Tworzenie generalnych klauzul odsyłających, Lublin 2000.

Lewandowski S., Machińska H., [w:] A. Malinowski (red.), Logika dla prawników, Warszawa 2002.

Makowski A., Niedostosowanie społeczne młodzieży i jej resocjalizacja, Warszawa 1994.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2006.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2009.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2010.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2011.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2012

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2013.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2014.

Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 2016.

Mały słownik języka polskiego, S. Skorupka, N. Auderska, Z. Łempicka (red.), Warszawa 1969.

Niewiadomska I., Polakiewicz P., Osobowość sprawcy a popełnienie przestępstwa, [w:] J. Świtka, M. Kuć, I. Niewiadomska (red.), Osobowość przestępcy a proces resocjalizacji, Lublin 2005.

Nowacki J., Luki w prawie. Ideologia, „Studia Prawno–Ekonomiczne” 1970, t. VI.

Ostrihańska Z., Kryteria nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży, „Archiwum Kryminologii” 1972, nr 5.

Ostrowska K., Wójcik D., Teorie kryminologiczne, Warszawa 1986.

Patulski W., Postępowanie w sprawach nieletnich, „Nowe Prawo” 1983, nr 1..

Pietrzykowski K., [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1–449, Warszawa 2013.

Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. 8, H. Zgółowska (red.), Poznań 1994

Przetacznikowa M., Susłowska M., Wybrane zagadnienia psychologii kliniczno – wychowawczej dzieci i młodzieży, [w:] Psychologia kliniczna, (red.) A. Lewicki, Warszawa 1969

Radwański Z., M. Zieliński, [w:] M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom I, Warszawa 2012.

Ratajczak A., Materialnoprawne problemy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, „Państwo i Prawo” 1983, nr 2.

Siemaszko A. , Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Warszawa 1993.

Sienkiewicz Z., Sporne kwestie wokół pojęcia demoralizacji i nieprzystosowania społecznego, [w:] T. Bojarski (red.), Postępowanie z nieletnimi. Orzekanie i wykonywanie środków wychowawczych poprawczych, Lublin 1988.

Sienkiewicz Z., System sądowych środków wobec nieletnich w prawie polskim, Wrocław 1989.

Skorny Z., Koncepcje socjalizacji w literaturze naukowej, „Psychologia Wychowawcza” 1975, nr 3.

Słownik języka polskiego. T. I, M. Szymczak (red.), Warszawa 1978

Sokołowski T., [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna. Tom I, Warszawa 2012

Stanowska M., Walczak–Żochowska A., Wierzbowski K., Uwagi o profilu ustawy o postępowaniu z nieletnimi. (Zagadnienia materialnoprawne i procesowe), „Państwo i Prawo” 1983, nr 6.

Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich – od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007.

Strzembosz A., Postępowanie w sprawach nieletnich w prawie polskim, Lublin 1984.

Swół J., Polski system przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich. Zarys problematyki, „Przegląd Policyjny” 2014, nr 2.

Szmiłyk J., Przeciwdziałanie demoralizacji dzieci i młodzieży w świetle przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=w0CDwQFjAD&url=http%3A%2F%2Fwww.eduforum.pl%2Fmodules.php%3Fname%3DPublikacje%26d_op%3Dgetit%26lid%3D2867&ei=PIUAU7X5C6r9ywPZ0IHQCg&usg=AFQjCNHUbUUDvL9iywB1nVkeaoGMlRLw&bvm=bv.61535280,d.bGQ [dostęp: 02.07.2015 r.]

Szpunar A., Stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego w sprawach o prawa stanu, „Państwo i Prawo” 1981, nr 6.

Sztajner A., Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym, „Problemy Alkoholowe” 1994, nr 6.

Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002.

Tyburska A. Wpływ dysfunkcyjności rodziny na rozwój dzieci i młodzieży, „Przegląd Policyjny” 1997, nr 4.

Urban B., Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży, Kraków 2000.

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2000.

Wójcik K., Klauzule generalne a pojęcia prawne i prawnicze (zasady prawa i społeczne niebezpieczeństwo czynu), „Studia Prawno–Ekonomiczne” 1990, t. XLV.

Wójcik K., Klauzule generalne jako zwroty wieloznaczne i oceny, „Studia Prawno–Ekonomiczne” 1988, t. XLI.

Zedler F., Postępowanie opiekuńczo-wychowawcze, Warszawa 1986.


Опубліковано
2016-09-25


Kania, A. (2016). Demoralizacja jako pojęcie kontrowersyjne. Uwagi na tle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Studia Prawnicze KUL, (3), 71–96. https://doi.org/10.31743/sp.5063

Agnieszka Kania 
Uniwersytet Zielonogórski



Ліцензія

Автор заявляє, що твір є оригінальним твором і не порушує жодних особистих або майнових прав третіх осіб, a також, що його авторські права на твір не обмежені в межах договору, підписаного з Видавцем.

Автор публікації безоплатно передає Видавцю майнові авторські майнові права на твір (статтю), поданий до публікації, без обмежень що до часу та території в таких сферах використання:

а) виготовлення, запис і збільшення за допомогою певної техніки копій, включаючи техніку друку, магнітний запис та цифрову техніку;

b) введення на ринок, позичання або надання в оренду оригіналу чи копій Твору та розповсюдження у формі відкритого доступу відповідно до змісту ліцензії Creative Commons Визнання Авторства 4.0 Міжнародна (також відомої як CC BY), доступної за адресою:

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;

c) включення Твору до складу колективного твору;

d) оприлюднення на веб-сайті журналу, публічне виконання, виставка, демонстрація, відтворення, трансляція та ретрансляція, а також надання Твору доступним для громадськості таким чином, щоб кожен міг мати доступ до них у місці та в час, вибраний ними;

e) завантаження Твору в електронній формі на електронні платформи або інше завантаження Твору в електронній формі в Інтернет чи іншу мережу.

Авторські майнові права на твір передаються безоплатно при підписанні договору.